Behobia
Behobia, Lapurdiko aldean Pausua izenaz ezaguna, Irungo eta Urruñako auzoa da, Hendaiaren eta Urruñaren mugan dagoena. Bidasoaz bi aldeetara dago auzoa, Urruñako zatiari Pausu deitzen zaio, eta Irungoari, Behobia. Baina azken honetan 'Pausua' izeneko ibia zegoen, ibaia igarotzeko. Gabarra bidez ere igaro ohi zen, harik eta zubia eraiki zuten arte. Egungo Frantziaren eta Espainiako Estatuen arteko mugan dago.
| Behobia | |
|---|---|
 Euskal Herria | |
 Behobiako ikuspegia eta Zaisa dorrea. | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Gipuzkoa |
| Udalerria | Irun |
| Administrazioa | |
| Posta kodea | |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 43°20′35″N 1°45′44″W |
| Garaiera | 5 metro |
| Demografia | |
3.000 biztanle inguru, Gipuzkoa aldean gehienak. Gipuzkoako Behobia muga eta nazioarteko garraioen zerbitzugunea da gaur egun. Nekazaritzak eta ibai arrantzak ez dute inolaz ere garai bateko garrantzirik gaur egun. Lapurdi aldeko Behobia mugaren ondoan sorturiko herrigune txiki bat da, dendaz josita dagoena.
Historia
Antzinako Beherobia, Behobia izan da betidanik Bidasoa ibaiak duen ibi edo pauso erosoena eta erabiliena. 1514. urtean, Fernando Katolikoa Gaztelako erregeak gaztelu bat eraikiarazi zuen bertan (Gaztelu Zahar), Frantziaren eta Espainiaren arteko mugak zainduz gainera, burujabetza galdu berri zuten nafarrei erresuma zaharrerako bidea eragoztearren. 1522. urtean, Nafarroako erregearen alde ari ziren Frantziako eta Alemaniako gudarosteak zapuztu zituzten gipuzkoarrek Behobiako Aldabe mendian (San Martzial mendia gerora).
Behobiako eremuan dago Faisaien uhartea edo Konferentziako Uharte ospetsua, Frantziako eta Espainiako koroek Pirinioetako Bake Ituna izenpetu zuten lekua (1659). Frantziako Iraultzaren ondoren (1789), aduanak ezarri ziren Lapurdiko Behobian. Espainiako koroak berebat egin zuen 1841. urtean, Lehen Karlistadaren ondorioz.
Behobia izan zen Frantziako Konbentzioko gudarosteen egoitza (1794) eta bertako San Martzial mendian izan zuten Napoleonen soldaduek azken zafraldia, Wellington jeneral ingelesaren osteen eskutik, Iberiako Penintsula utzi baino lehen. XIX. mendearen bukaeran eta XX. mende hasieran, Behobiako mugak galdu egin zuen ordura arte izandako garrantzia,[erreferentzia behar] Bidasoaldeko erriberak bete eta Irun eta Hendaia lotzen dituzten nazioarteko erribera eta trenbide zubiak eraiki ondoren (1917tik aurrera). 1936ko gerra zibilaren hasieran (uztailak 18 - irailak 4), gudu latzak izan ziren Behobian.
Ondarea
- Behobiako zubia
- Gaztelu Zahar gaztelua
- Zaisa dorrea: 2009an inauguratua.
Kirola
Jaiak eta ospakizunak
- Ekainaren 30a, San Martzial
- Uztailaren 28tik uztailaren 31ra, Loiolako San Inazio, auzoko patroia.
- Artiako jaiak
- Dunboako jaiak
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Gipuzkoa |
|
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Lapurdi |
- Behobiaz Irungo Udalaren webgunean
- Joseba Aurkenerena: Xaia ostatua, pausuarrak lekuko.
