Basaerramu

Basaerramua (Euonymus europaeus) edo, genero bereko beste espezie batzuetako landaretatik bereizteko, basaerramu europarra[1], Celastraceae familiako hosto-erorkorreko zuhaixka edo zuhaitz txikia da.

Basaerramu
Basaerramu europarra
Irudi gehiago
Iraute egoera

Arrisku txikia  (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaPlantae
OrdenaCelastrales
FamiliaCelastraceae
GeneroaEuonymus
Espeziea Euonymus europaeus
Banaketa mapa

Ezaugarriak

Inoiz 10 m garai izatera heltzen bada ere, eskuarki 3-6 m garai izaten da, 20 cm-rainoko diametroko enborrarekin.

Hostoak

Hostoak erorkorrak, aurkako, lantzeolatu eta eliptiko arteko, 3-8 cm luze eta 1-3 cm zabal eta modu finean zerratutako ertzekoak dira. Udazkenean askotan kolore gorri bizi ederra izaten dute.

  • Hostoak fruitu batzuekin
    Hostoak fruitu batzuekin

Loreak

Loreak hermafroditak dira, udaberri berantiarrean irteten dira eta intsektuek lorautseztatzen dituzte; txikiak eta berde horixkak dira eta ez dira nabarmentzen; zima motako infloreszentzietan irteten dira, 3-8 batera.

  • Basaerramuaren loreak
    Basaerramuaren loreak

Fruituak

Fruitu kapsularrak udagoienean umotzen dira eta gorri, gorrindol edo arrosa kolorekoak eta 1-1,5 cm inguru zabalak dira. Ontzean fruituak ireki eta fruitu bakoitzeko lau laranja koloreko haziak ikusten dira.

Fruituak pozoitsuak dira, beste substantzia batzuen artean teobromina eta kafeina alkaloideak eta guztiz garratza den terpenea dituztela. Pozoitzeak umeen artean jazotzen dira sarrien, kolore biziko fruituek haiek jatera erakartzen dituztelako. Jateak gibela eta giltzurrunak kalte ditzake, eta hiltzea ere gerta liteke.

  • Fruituak
    Fruituak
  • Fruituak
    Fruituak

Banaketa eremua

Europan oso hedatua dagoen zuhaixka mota da. Irlanda eta Hego-Eskandinaviatik iparraldean, Ipar-Espainia eta Sizilia-raino hegoaldean eta Lituania, Asia Txikia eta Kaukasoa[2] bezain urrun ekialderantz hedatzen da.

Euskal Herrian oso hedatua dago lurralde osoan, ugariago Euskal Herri hezean.

Ekologia eta habitata

Basaerramuak basoen ertzetan, landare hesietan eta malda gozoetan hazten dira, gehien bat elikagai askoko eta gatz gutxiko lurzoru buztintsuetan.

Oso ohikoa da baso hostoerorkorren oihanpean ikustea, espezie laguntzaile bezala. Urari, hezetasunari eta lurzoru fresko eta sakonei loturiko espeziea da, ibaietatik gertu askotan agertzen dena.

Itsasoaren mailatik 1.500 metro artean garatu daiteken zuhamuxka da.

Basaerramu europarra euriak bustita

Erabilerak

Basaerramuaren zura oso gogorra da, eta punta zorrotzak lor daitezke hura erabiliz; antzina artilea iruntzeko ardatzak egiteko erabiltzen zen.

Bere fruitu arrosa bizi edo gorrindolak eta udagoienean izaten dituen margo erakargarriak direla eta, lorategi eta parkeetan askotan erabiltzen den landare apaingarria da.

Izozteak eta haizeteak pairatzeko bere ahalmenagatik Europaz kanpo beste toki batzuetan sartu zuten eta haietako batzuetan landare inbaditzailea bihurtu da.

Landare honen adarren eta zuztarren azala, hostoak, fruitu lehortuak eta haziak erabiliak izan dira herri medikuntzan [3].


Erreferentziak
  1. Euonymus europaeus L.
  2. Spindle Wood (Euonymus Europaeus, L.
  3. Pfaf.org
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.