Barnarden izarra

Barnarden izarra (HIP 87397) Ofiuchus konstelazioko izar bat da. +9,51ko itxurazko magnitudearekin, ilunegia da teleskopiorik gabe ikusia izateko. Bere izena Edward Emerson Barnard estatubatuar astronomoagatik jasotzen du, nork 1916an, Lurretik ikusita, itxurazko mugimendurik handiena duen izarra dela aurkitu zuena (10,3 arku segundo urtean).

Barnarden izarra

Barnarden izarraren kokapena
Behaketa data
Garaia J2000.0      Ekinokzioa J2000.0
Konstelazioa Ophiuchus
Igoera zuzena 17h 57m 48.49803s[1]
Deklinazioa +04° 41′ 36.2072″[1]
Itxurazko magnitudea (V)9.54[1]
Ezaugarriak
Mota espektralaM4Ve[1]
Itxurazko magnitudea (B)~11.28[1]
Itxurazko magnitudea (V)~9.54[1]
Itxurazko magnitudea (R)~8.7[1]
Itxurazko magnitudea (I)~7.9[1]
Itxurazko magnitudea (J)~5.24[1]
Itxurazko magnitudea (H)~4.83[1]
Itxurazko magnitudea (K)~4.52[1]
U−B kolore indizea1.28[2]
B−V kolore indizea1.74[2]
Aldakor motaBY Draconis
Astrometria
Abiadura erradiala (Rv)-110.6 ± 0.2[3] km/s
Berezko mugimendua (μ) IZ: -798.71[1] mas/u
Dec.: 10337.77[1] mas/u
Paralajea (π)545.4 ± 0.3[4] mas
Distantzia5,980 ± 0,003 au
(1,834 ± 0,001 pc)
Magnitude absolutua (MV)13.22[2]
Zehaztasunak
Masa0.144[5] M☉
Erradioa0.196 ± 0.008[6] R☉
Argitasuna (bolometrikoa)0.0035[7] L☉
Argitasuna (bisuala, LV)0.0004[7] L☉
Tenperatura3,134 ± 102[7] K
Metaltasuna10-32% Sun[8]
Errotazioa130.4 e[9]
Adina10 inguru[10] Gu
Beste izendapenak
"Barnard's Runaway Star", "Greyhound of the Skies",[11] BD+04°3561a, GCTP 4098.00, Gl 140-024, Gliese 699, HIP 87937, LFT 1385, LHS 57, LTT 15309, Munich 15040, Proxima Ophiuchi,[12] V2500 Ophiuchi, Velox Barnardi,[13] Vyssotsky 799
Datubase erreferentziak
SIMBADdata
ARICNSdata

Barnarden izarra asko aztertua izan da, bere hurbiltasuna eta behaketarako bere kokapen onagatik zeru ekuatoretik gertu[7]. Historikoki, Barnarden izarrari buruzko ikerketa bere ezaugarri fisikoak eta bere astrometria neurtzen eta balizko exoplaneten mugak argitzean zentratu da. Era berean, oso izar zaharra den arren, behaketa batzuk izar ñirñirkarien antzeko zurrustadak igortzen dituela iradokitzen dute.

Nolabaiteko eztabaida ere sortu da planeta sistema bat ba ote duen ala ez. 1960ko hamarkadaren amaieran eta 1970eko hamarkadaren hasieran, Peter van de Kampek izar honen inguruko orbitan gasezko erraldoi bat edo gehiago zela adierazi zuen. Gaur egun, lurtar planeta txikien existentzia aukera bezala mantentzen den bitartean, planeta erraldoien existentzia gezurtatua izan da.

Distantzia

Barnarden izarra gure eguzki-sistematik 5,98 argi-urteko distantziara dago. Soilik Alfa Centauri osatzen duten hiru izarrak (Proxima Centauri barne) daude gure eguzki-sistematik hurbilago[5].

Barnarden izarrak gure eguzkiaren auzo bera konpartitzen du. Beragandik gertuen dauden izarrak, orokorrean, nano gorriak dira, izar motarik arrunt eta txikiena. Gaur egun, beragandik gertuen dagoena Ross 154 (V1216 Sagitarii) da, 5,41 argi-urtera dagoena. Gure eguzkia eta Alfa Centauri dira, hurrenez hurren, hurbilen dituen hurrengo izarrak. Barnarden izarretik, eguzkia alde diametralki kontrakoan ikusiko litzateke 57 minutu eta 48,5 segundoko igoera zuzen eta -04º 41' 36"ko deklinazioko koordenatuetan, Monoceros konstelazioaren ekialdeko zatian egongo litzatekeelarik. Handik, gure eguzkia lehen magnitudeko izar distiratsu bat bezala agertuko litzateke, Polux Lurretik ikusten den antzeko moduan.

Ezaugarriak

Barnarden izarra M4.0V espektro motako nano gorri bat da. Gure eguzkiaren masaren %16a du, bere erradioa gure eguzkiarenaren %19a delarik. Bere tenperatura efektiboa 3134 ± 102 kelvinekoa da eta bere argitasun bisuala gure eguzkiarena baino 2500 aldiz baxuagoa da, hala, dagokion argitasun bolometrikoa (igorritako erradiazio infragorria barne) gure eguzkiarenaren 34,6/10.000koa delarik. Barnarden izarra hain dizdira apalekoa da Lurretik Eguzkiaren distantzia berean egongo balitz bere argitasuna soilik ilbetearenarena baino 100 aldiz handiagoa izango litzatekeela, gure eguzkiak 80 unitate astronomikoko distantziara izango zuen dizdiraren parekoa.

7.000 eta 12.000 milioi urte bitarteko adinarekin, Barnarden izarra gure eguzkia baino zaharragoa da, eta Esne Bideko izarrik zaharrenen artean egon liteke[10]. Denborarekin, errotazio energia asko galdu du, eta bere dizdiran dituen aldikako aldaketa arinek bira bat 130 egunetik behin betetzen duela iradokitzen dute (alderatu gure Eguzkiak horretarako behar dituen 25 egunekin)[9]. Bere adin aurreratuaren ondorioz, denbora askoan Barnarden izarra izar aktibitateari dagokionez inaktiboa zela suposatu zen. Baina, 1998an, astronomoek izar zurruztada bizi bat ikusi zuten, harrigarria bada ere, Barnarden izarra izar ñirñirkaria dela agerian utziz[14]. Horregatik, izar aldakorra den heinean V2500 Ophiuchi izena jasotzen du. 2003an Barnarden izarrean lehen aldiz behatu zen bere mugimenduak eragindako izar baten abiadura erradialaren aldaketa detektagarri bat, aldakortasun gehigarri hau abiadura erradialean bere izar aktibitateari eman zitzaion.

M klaseko nano gorrien metaltasunen azterketa zabal batean, Barnarden izarrari -0,5 eta -1.0 bitarteko metaltasun indize bat eman zitzaion, hala, gure eguzkiarenaren %10a eta %32a bitarteko metaltasun bati dagokiolarik. Metaltasunak (helioa baino elementu astunagoen ugaritasun erlatiboa) izarrak galaxiako biztanleriarekiko sailkatzen laguntzen du. Dirudienez, Barnarden izarra nano gorrien II Populazioko izar arrunt bat da, horietako asko metaletan urritutako haloko izarrak. Baina Barnarden izarraren metaltasuna izatez gure eguzkiarenaren azpitik dagoen arren, hau haloko izarrena baino handiagoa da, eta ondo egokitzen da metaletan aberatsak diren diskoko izarren behe muturrean. Honek, bere espazio mugimendu altuari gehitua "II Populazioko tarteko izar" bezala sailkatzera eraman du, diskoko eta haloko izarren arteko maila bat.

Erreferentziak
  1. SIMBAD Query Result: V* V2500 Oph -- Variable of BY Dra type. in: SIMBAD. Centre de Données astronomiques de Strasbourg.
  2. ARICNS 4C01453. in: ARI Database for Nearby Stars. Astronomisches Rechen-Institut Heidelberg 1998/3/4.
  3. Bobylev, Vadim V.. (2010). «Searching for Stars Closely Encountering with the Solar System» Astronomy Letters 36 (3): 220–226.  doi:10.1134/S1063773710030060. Bibcode: 2010AstL...36..220B..
  4. Datuak Benedict et al. (1999) aterata. SIMBADek, berriz, 549.3 mas eta 5.94 ly direla dio.
  5. Bobylev, V. V.. (2010). «Searching for stars closely encountering with the solar system» Astronomy Letters 36 (3): 220–226.  doi:10.1134/S1063773710030060. Bibcode: 2010AstL...36..220B..
  6. Demory, B.-O.; Ségransan, D.; Forveille, T.; Queloz, D.; Beuzit, J.-L.; Delfosse, X.; di Folco, E.; Kervella, P. et al.. (2009). «Mass-radius relation of low and very low-mass stars revisited with the VLTI» Astronomy and Astrophysics 505 (1): 205–215.  doi:10.1051/0004-6361/200911976. Bibcode: 2009A&A...505..205D..
  7. Dawson, P. C.; De Robertis, M. M.. (2004). «Barnard's Star and the M Dwarf Temperature Scale» The Astronomical Journal 127 (5): 2909.  doi:10.1086/383289..
  8. Gizis, John E.. (1997). «M-Subdwarfs: Spectroscopic Classification and the Metallicity Scale» The Astronomical Journal 113 (2): 820.  doi:10.1086/118302. Bibcode: 1997AJ....113..806G..
  9. Benedict, G. Fritz; McArthur, Barbara; Nelan, E.; Story, D.; Whipple, A. L.; Shelus, P. J.; Jefferys, W. H.; Hemenway, P. D. et al.. (1998). «Photometry of Proxima Centauri and Barnard's star using Hubble Space Telescope fine guidance senso 3» The Astronomical Journal 116 (1): 429.  doi:10.1086/300420. Bibcode: 1998AJ....116..429B..
  10. Riedel, A. R.; Guinan, E. F.; DeWarf, L. E.; Engle, S. G.; McCook, G. P.. (2005). «Barnard's Star as a Proxy for Old Disk dM Stars: Magnetic Activity, Light Variations, XUV Irradiances, and Planetary Habitable Zones» Bulletin of the American Astronomical Society 37: 442. Bibcode: 2005AAS...206.0904R..
  11. «Barnard's Star and its Perturbations» Spaceflight (British Interplanetary Society) 11–12: 170..
  12. Perepelkin, E.. (1927). «Einweißer Stern mit bedeutender absoluter Größe» Astronomische Nachrichten 230: 77. Bibcode: 1927AN....230...77P..
  13. Rukl, Antonin. (1999). Constellation Guidebook. Sterling Publishing, 158 or. ISBN 0-8069-3979-6..
  14. Paulson, Diane B.; Allred, Joel C.; Anderson, Ryan B.; Hawley, Suzanne L.; Cochran, William D.; Yelda, Sylvana. (2006). «Optical Spectroscopy of a Flare on Barnard's Star» Publications of the Astronomical Society of the Pacific 118 (1): 227.  doi:10.1086/499497. Bibcode: 2006PASP..118..227P..


Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.