Barcino
Barcino (latinez: Barcino, iberieraz: 
, bárkeno) kolonia erromatarra izan zen, gaur egungo Bartzelonan. Koloniak izen osoa zuen: Iulia Augusta Faventia Paterna Barcino (IVL· AVG· ALD· PAT· BARCIN·, Bartzelonako Historia Museoan gordeta dagoen hilarri batean ikus daitekeenez). Iulia Augustak esan nahi du Julia Augusta familia inperialaren babespean zegoela.
| Barcino | |
|---|---|
 | |
| Datuak | |
| Estatu burujabe |  Espainia |
| Autonomia |  Katalunia |
| Probintzia | .svg.png.webp){kind=small} Bartzelonako probintzia |
| Eremu funtzionala | Bartzelonako metropoli eremua |
| Eskualdea | Barcelonès |
| Kataluniako udalerria | Bartzelona |
| Alde zahar | Ciutat Vella |
| Administrative quarter in Barcelona | El Gòtic |
| Koordenatuak | 41°23′N 2°11′E |
 | |
| Garaia | Antzinate klasikoa |
Hiriaren historia
Erromatarrak K.a. 218. urtean iritsi ziren gaur egungo Kataluniako lurraldera, Gneo Cornelio Eszipionek gidatutako armada, Publio anaiaren legatu gisa aritzen zena, Empúriesen lehorreratu zenean, Erromak Mediterraneoa menderatzeko kartagotarren aurka zuen borroka luzean laguntza militarreko oinarri bihurtzeko. K.a. III. eta II. mendeen arteko tartean, prozesu kolonizatzaile horrek aurrera egin zuen lurraldeko eremu zabal batean. Garai hartan, erromatarrek harreman zuzena izan zuten inguruko iberiarren zibilizazioekin, eta herriak kontrol erromatarreko gune bihurtu zituzten, eta are bultzatu ere egin zituzten. Denborak eta konkistek aurrera egin ahala, herri haiek erabat erromatartuta amaitu ziren, eta antzinako kokaleku iberiarrak hiri erromatar bilakatu zituzten, batzuetan hurbileko beste leku batera eramanez: Barcino, Barkeno iberiarra, hiri horietako bat izan zen. K.a. 15 eta 13. urteen artean, Augusto enperadorearen garaian, erromatarrek 12 metroko altuerako tenplua eraiki zuten Mons Taberren, Bartzelonako egungo auzo gotikoaren erdian.
Hiri bultzada handiko une batean agertu zen Barcino, Augusto hil zen arte (14). Barcinok hirien egitura erromatar tipikoa zuen, forma oktogonala eta hiria osatzen zuten etxebizitza eta eraikinen lauki-sarea. Barcino hiri txikia zen penintsulako beste hiri batzuekin alderatuta: harresiz inguratutako hesiak 10 hektarea inguru mugatzen zituen, eta 2.000 biztanle lortu zituen bere goren demografikoan.
Antzinako Barcinoko zati handi bat Bartzelonako Historia Museoko zorupe arkeologikoan ikus daiteke. Han, bertako monumentuen eta biztanleen eguneroko bizitzaren lekuko ere badira.[1]
Kokalekua
.jpg.webp)
Barcino kolonia erromatarra lehenagoko kokaleku iberiar eta, seguruenik, feniziar edo puniko baten gainean eraiki zen. Taber Mendiaren muinoa nahikoa zen, orduan, gaur egun Bartzelonako Lautada deritzona kontrolatzeko. Ager zabala zen, eta hainbat villa zeuden han (adibidez, 2010eko hamarkadan Sagrerako Estazioa birmoldatzean larrialdiko indusketa batean hondeatu zena). Nabarmentzekoa da Baetulo (gaur egungo Badalona) gertuko herri erromatarra.
Hirira sartzeko ateen kokapenak eta aurkitutako aztarna arkeologikoek pentsarazten dute esparruaren barrualdea castrum-en erara antolatuta zegoela:
- Erdiko bide luze bat, Decumanus maximus, 411 m.koa, hiria zeharkatzen duena Porta Praetoriatik (orain Porta del Bisbe, Plaça Novan), gaur egungo Biste, Ciutat eta Regomi kaleetatik Porta Decumanaraino. Bi ate horietatik, Gotzainaren ataritik oraindik dorreak daude plaza Berrian; Porta Decumanatik, berriz, Regomir kalean hondeatu dira hondarrak.
- Erdiko bide bat, aurrekoaren perpendikularra, Cardo maximus, 295 m-koa, Porta principalis sinistra (Aingeruaren plaza) eta Porta principalis dextra (Ferran eta Callo kaleen artean zegoena) lotzen dituena, Llibreteria kaletik eta Callo kaleko zati batetik pasatzen zena.
