Azetona

Azetona CH₃-CO-CH₃ formula duen konposatu organikoa da. Likido koloregabea da, mendaren usainekoa. 56° C-an irakiten du, urarekin nahas daiteke, eta hainbat konposatu organiko disolbatzen ditu (gantzak, erretxinak, nitrozelulosa, etab). Azetilenoa ere disolbatzen du. Zetonen propietate orokor berberak ditu. Azetona kaltzio azetatoaren destilazio lehorrez, edo azido tartarikoaren, azido zitrikoaren nahiz zelulosaren pirogenazioz lortzen da, eta baita beste hainbaten oxidazioz ere. Organismoan, azetona gantzen eta zenbait aminoazidoren arteko metabolismoaz sortzen da. Gaixotasun batzuen ondorioz (diabetesa esaterako), azetona eta antzeko beste konposatu batzuk (gorputz zetonikoak) gehiago sortzen ditu organismoak. Gernura igarotzen da eta zetosia eragiten du.

Azetona
Irudi gehiago
Formula kimikoa	C3H6O
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	karbono, hidrogeno eta oxigeno
Mota	biogenic acyclic ketone (en) eta oxygenated hydrocarbon (en)
Tautomeroa	prop-1-en-2-ol (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	0,7902 g/cm³ (20 °C, likido)
Soinuaren abiadura	1.203 m/s (20 °C, likido)
Errefrakzio indiziea	1,3588
Azidotasuna (pKa)	19,16 (25 °C)
Momentu dipolarra	2,88 D
Fusio-puntua	−96 °C −95 °C −94 °C −94,8 °C
Irakite-puntua	56 °C (760 Torr) 56 °C 56,05 °C (101,325 kPa)
Fusio-entalpia	2,88 D
Formazio entalpia estandarra	−216,5 kJ/mol
Lurrun-presioa	180 mmHg (20 °C)
Masa molekularra	58,042 Da
Erabilera
Rola	Mutageno, gorputz zetoniko eta primary metabolite (en)
Arriskuak
NFPA 704	3 1 0
GHS arriskua	arriskua
,
Arrisku motak	H225 (en) , H319 (en) , H336 (en) , EUH066 (en)
Prekauzio motak	P210 (en) , P240 (en) , P305+P351+P338 (en) , P403+P233 (en)
Lehergarritasunaren beheko muga	2,5 vol%
Lehergarritasunaren goiko muga	12,8 vol%
Gutxieneko dosi hilgarria	ikusi 150.000 mg/m³ (laborategiko sagu, arnas hartze) 8.000 mg/kg (txakur, intraperitoneal injection (en) ) 500 mg/kg (laboratory rat (en) , intraperitoneal injection (en) ) 4.000 mg/kg (laborategiko sagu, intravenous injection (en) ) 1.576 mg/kg (untxi, intravenous injection (en) ) 8.000 mg/kg (txakur, aho emate) 714 mg/kg (gizaki, aho emate) 3.490 mg/kg (ugaztun, aho emate) 2.857 mg/kg (gizaki, aho emate) 5.000 mg/kg (txakur, Akuri, larruazalpeko) 1.159 mg/kg (gizaki)
Batezbesteko dosi hilgarria	ikusi 44 g/m³ (laborategiko sagu, arnas hartze, 4 h) 50.100 mg/m³ (laboratory rat (en) , arnas hartze, 8 h) 1.297 mg/kg (laborategiko sagu, intraperitoneal injection (en) ) 5.500 mg/kg (laboratory rat (en) , intravenous injection (en) ) 3.000 mg/kg (laborategiko sagu, aho emate) 5.800 mg/kg (laboratory rat (en) , aho emate) 5.340 mg/kg (untxi, aho emate)
Autoignizio tenperatura	465 °C
Denboran ponderatutako esposizio muga	590 mg/m³ (10 h, baliorik ez) 2.400 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak) 500 ppm (, Australia, Belgika, Finlandia, Frantzia, Zeelanda Berria, Erresuma Batua) 250 ppm (, Danimarka, Suedia) 1.200 mg/m³ (, Alemania) 1.210 mg/m³ (, Hungaria) 200 ppm (, Japonia) 750 ppm (, Hego Korea) 1.000 ppm (, Mexiko, Filipinak, Turkia) 1.780 mg/m³ (, Herbehereak) 125 ppm (, Norvegia) 600 mg/m³ (, Polonia) 200 mg/m³ (, Errusia)
Denbora laburreko esposizio muga	1.000 ppm (Australia, Belgika, Hego Korea) 625 ppm (Finlandia) 2.420 mg/m³ (Hungaria) 1.260 ppm (Mexiko) 1 ppm (Zeelanda Berria) 1.800 mg/m³ (Polonia) 800 mg/m³ (Errusia) 500 ppm (Suedia) 1.500 ppm (Erresuma Batua)
Flash-puntua	−18 °C
IDLH	5.950 mg/m³
Eragin dezake	acetone exposure (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	CSCPPACGZOOCGX-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	67-64-1
ChemSpider	175
PubChem	180
Reaxys	635680
Gmelin	15347
ChEBI	1466
ChEMBL	CHEMBL14253
NBE zenbakia	1090
RTECS zenbakia	AL3150000
ZVG	11230
DSSTox zenbakia	AL3150000
EC zenbakia	200-662-2
ECHA	100.000.602
CosIng	31573
MeSH	D000096
RxNorm	178
Human Metabolome Database	HMDB0001659
UNII	1364PS73AF
NDF-RT	N0000147297
KEGG	D02311 eta C00207
PDB Ligand	ACN