Ayacucho (hiria)
Artikulu hau Peruko hiriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Ayacucho».
| Ayacucho | |||
|---|---|---|---|
| hiria | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Peru | ||
| Peruko eskualdea |  Ayacucho | ||
| Peruko probintziak | Huamanga Province | ||
| Posta kodea | 05000–05003 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 13°10′S 74°13′W | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 2,981.37 km² | ||
| Altuera | 2.761 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 216.444 (2017) 35.678 (2015) | ||
| Dentsitatea | 72,6 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1540ko apirilaren 25a | ||
| Telefono aurrizkia | 66 | ||
| Ordu eremua | UTC−05:00 | ||
| Hiri senidetuak | Avezzano eta Verona | ||
| Matrikula | Y | ||
| munihuamanga.gob.pe | |||
Ayacucho, Peruko hegoalde-erdialdeko hiria da, izen bereko departamenduko hiriburua. 2010ean, 13.603 biztanle zituen. Altuera 2.761 metrotakoa da. Nekazaritza-merkatua, ehungintza, unibertsitatea eta aireportua dauzka. Miseria latza duen lurralde behartsua da (analfabetismo- eta langabezia-maila handiak; osasun- eta gizarte-zerbitzu eskasia larria). Kolonia-garaietako eraikuntza erlijioso ugari ditu.
Historia
Nahiz eta aintzinatik bertan jendea bizi, ofizialki Pizarrok sortu zuen 1540an eta San Juan de la Frontera de Huamanga izena jarri zion. Bertan irabazi zuen Sucre jeneralak Espainiaren gudarostearen aurka Ayacuchoko gudua, 1824an. Horren ondorioz, Hego Amerikako hainbat estaturen independentzia bermatu zuen garaipen erabakiorra lortu zuen.
1981ean bertan hasi zen, hirian nahiz landan, Peruko Alderdi Komunistaren gerrillari-talde maoistaren jarduna. Peruko gobernuak eta agintaritza militarrak konstituzio-bermeak indarrik gabe utzi zituen arren, gerrillari talde horrek borroka armatua Peruko bazter guztietara hedatzea lortu zuen eta izatez, 1984an Lima hiribururaino heldu zen. Ondorengo zapalkuntza gogorra izan bada ere, Ayacuchon hasitako gerrilla-mugimendua ez da oraindik iraungi.
Ondarea
Ayacuchoko Aste Santua nabarmentzen da, elementu sinkretiko ugarirekin, duela 150 urte baino gehiagotik egiten dutena eta 10 eguneko iraupen ezohikoa duena.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
- (Gaztelaniaz)Huamangako probintziaren webgune ofiziala.
