Aulë

Aulë errementaria, Tolkienen legendariumeko fikziozko pertsonaia bat da. Valarretako bat da, Yavannaren senarra, norekin lur elementua banatzen duen, baina modu sakonagoan: Yavanna zati biziaz arduratzen den bitartean, lurrean eusten denaz, Aulë, mineral, metal, harribitxi eta harriez arduratzen da, artisauaren itxura ematen diona. Aratarretako bat da, hirugarrena, botereari dagokionez, Manwë eta Ulmoren ondoren.

Mendien sortzailea da, artisautza guztien jauna, metal eta harribitxien sortzailea. Valarren Lanparak ere egin zituen, baita eguzkia (Anar) eta Ilargia (Ithil)en argiak zituzten ontziak ere. Bi alditan, Melkor harrapatu eta bere botere ilunak ezeztatzeko balio izan zuen katea hautsezina ere, Angainor, berak egin zuen.

Hala ere, bere lorpenik handiena eta harroen sentiarazten duena, sortu zuen arraza da, nanoak, Mahal deitzen dutena, Sortzailea, bera izan baitzen sortu zituena, lurra eta harriaren bidez, euren hizkuntza, khuzdula asmatu eta erakutsi ziena eta Eru edo Iluvatar konbentzitu zuen nanoak hilkorren lurretan bizitzen uzteko, Elfoen agerpenaren ondoren.

Hasiera batean, Aulëren zerbitzariak ziren Sauron eta Saruman edo Curumo, ondoren galdu egin zirenak. Bat, zuzenean Melkorrekin aliatu zen, eta bestea, Botere eraztunengatik zuen anbizioagatik arrastatzen utzi zen. Artisautzaren sekretuak ere erakutsi zizkien Noldorrei, eta, horri esker, Fëanorrek Silmarilak eta Palantirrak egin ahal izan zituen.