Arthur Miller

Arthur Asher Miller (New York, Ameriketako Estatu Batuak, 1915eko urriaren 17a - † Roxbury, Connecticut, Ameriketako Estatu Batuak, 2005eko otsailaren 10a) antzerkigilea eta gidoilaria izan zen.

Arthur Miller
Irudi gehiago
PENeko lehendakari 1966 - 1969 ← Victor E. van Vriesland (en) - Pierre Emmanuel →
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Arthur Asher Miller
Jaiotza	New York, 1915eko urriaren 17a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	New York
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Roxbury (Connecticut), 2005eko otsailaren 10a (89 urte)
Hobiratze lekua	Great Oak Cemetery (en) Connecticut
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotz-gutxiegitasuna gaixotasun kardiobaskularra minbizia
Familia
Aita	Isidore Miller
Ama	Augusta Barnett
Ezkontidea(k)	Mary Slattery (en)  (1940 -  1956) Marilyn Monroe  (1956ko ekainaren 29a -  1961eko urtarrilaren 20a) Inge Morath  (1962ko otsailaren 17a -  2002ko urtarrilaren 30a)
Seme-alabak	ikusi Rebecca Miller Jane Ellen Miller (en) Robert A. Miller (en)
Anai-arrebak	ikusi Joan Copeland
Familia	ikusi Daniel Day-Lewis (suhi)
Hezkuntza
Heziketa	Abraham Lincoln High School (en) 1932) high school diploma (en) Michigango Unibertsitatea 1938) gradu
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	antzerkigilea, saiakeragilea, gidoilaria, kazetaria, eleberrigilea, idazlea eta prosalaria
Lan nabarmenak	ikusi Death of a Salesman (en) The Crucible (en) A View from the Bridge (en) All My Sons (en) After the Fall (en)
Jasotako sariak	ikusi Princess of Asturias Literary Prize  (2002) Four Freedoms Award – Freedom of Speech Praemium Imperiale  (2001) Tony Award for Best Author  (1947) Tony Award for Best Author  (1949) Pulitzer Saria Antzerkian  (1949) : Death of a Salesman (en) Tony Award for Best Play  (1949) Tony Award for Best Play  (1953) St. Louis Literary Award  (1980) Primetime Emmy Award for Outstanding Writing for a Miniseries, Movie or a Dramatic Special  (1981) : Playing for Time (en) Kennedy Center Honors  (1984) Laurence Olivier Award for Best New Play  (1995) Jefferson Lecture  (2001) Jerusalem saria  (2003) Madrilgo Complutense Unibertsitateko honoris causa doktoregoa : Madrilgo Complutense Unibertsitatea  (2003) Berlin Prize  (1998) National Medal of Arts  (1993) PEN/Laura Pels International Foundation for Theater Award Evelyn F. Burkey Award
Influentziak	Henrik Ibsen, William Shakespeare eta Sofokles
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Mugimendua	errealismoa
Izengoitia(k)	Jonathan Lovelett
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	judaismoa
ibiblio.org…

Bere lehen lanetatik nabarmentzen da bere obra guztiko elementu nagusia: Estatu Batuetan finkatzen hasia zen balore kontserbadoreak salatzen zituen kritika soziala. Bere lanaren gailurra 1949an lortzen du, amerikar ametsaren izate hutsala salatzen zuen Bidaiari baten heriotzarekin. Lanak Pulitzer saria jasotzen du, hiru Tony eta New Yorkeko Kritika saria.

50. hamarkadan McCarthyismoaren biktima izan zen. Pentsamolde komunista izateaz akusatuta, Alderdi Komunistarekin ustezko loturak zituen talde literarioko kideen izenak emateari uko egin zion, presio latza jasan zuen arren. 1957an agintaritzari men ez egiteaz erridun jo zuten, nahiz eta ez zen espetxeratua izan. Garaiko atmosfera Salemeko sorginak (The crucible, 1953) lanean itxuratu zuen.

Hiru aldiz ezkondu zen, Mary Slatteryrekin (1949-1956), Marilyn Monroerekin (1956-1961) eta Inge Morathekin (1962-2002). Lau seme izan zituen, bi lehen emaztearekin eta bi azkenarekin.

Miller bere kontzientzia politiko eta sozialagatik ere ezaguna da. Estatu Batuetako gizarteko gizatasun ezaren aurka jo zuen; marxismora hurbildu zen, geroago berau kritikatuz; McCarthyren sorgin heizaren eta Korea eta Vietnameko gerren aurka zegoen.