Arran uhartea

Britonieratik datorrenizena izan liteke, "toki garaia" esan nahi du.

Clydeko fiordoan kokaturik dago. 432 km²-ko azalera du, Eskoziako zazpigarren uharte handiena da. 800 metro inguruko mendiak ditu, garaienak Goat Fell (874 m) eta Cìr Mhòr (799 m). Lamlasheko badiaren aurrean Holy uharte txikia dago.

Neolito garaiko aztarna ugari agertzen dira uhartean, honen adibide Machrie Moor harri tenteak. Mesolito eta Brontze Aroetako aztarnak ere badira eta Burdin Aroko gotrorlekuen aztarnak ere bai.

St Brendanek monasterioa altxatu zuen VI mendean. XI mendean Uharteetako Erresumaren barnean zegoen eta 1266an Eskoziako koroaren esku gelditu zen. Eskoziako Independentzia Gerratan ingelesek konkistatu zuten baina 1307an eskoziarrek berreskuratu zuten. Dena dela ingelesek beste hainbatetan ere erasotu zuten.

1503an Arrango konderria eratu zen. Nekazaritza modrnizatu zen eta populazioak gora egin zuen XIX mende hasieran 6.500 biztanle izateraino. Highland Clearances Highlandetako garbiketa garaian Arran uhartea ere hustu zen eta hainbatek Kanadara egin zuten alde. XX mendearen erdialdera 3.500 biztanle baziren ere orain 5.000 inguruan dabil kopurua.

1901eko erroldak gaelera hiztunak %25-49 artean kokatzen ditu ekialdeko zatian, eta %50-74an mendebaldean. 1921erako populazioaren %25etik behera jeitsi zen gaelera hiztunen kopurua eta 1931ean %13a baino ez zen. 2011an %3a baino ez zen gaelera hiztuna.

• Lamlash / An t-Eilean Àrd (957 biztanle)
• Brodick / Breadhaig (848 biztanle)
• Whiting Bay / Eadar Dhà Rubha (680 biztanle)
• Lochranza / Loch Raonasa (250 biztanle)

• Brodickeko gaztelua

• 
  Brodickeko gaztelua.
• 
  Lamlash.
• 
  Lochranzako gazteluaren hondarrak.
• 
  Machrie Moor harriak.
• 
  Goat Fell mendia (874 m).
• 
  Cìr Mhòr mendia (799 m).
• 
  Blackwaterfooteko itsaslabarrak.
• 
  Glenashdale ur-jauzia.
• 
  Holy uhartea.