Apirilaren 3
Apirilaren 3a gregoriotar egutegiaren urteko laurogeita hamahirugarren eguna da, 94garrena bisurteetan. 272 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
.jpg.webp)
Gertaerak
Euskal Herria
- 1974 – ETAk Gregorio Posadas Zurron goardia zibila erail zuen Azpeitian.
- 1979ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak.
- 2004 – Emakume bat hil zen Bilboko Sabino Arana etorbidean, tranbiak harrapatuta.
- 2009 – PPko Arantza Quiroga aukeratu zuten Eusko Legebiltzarreko presidente.
Mundua
- 1998 – Espainiako Defentsa ministeritzak ikerketa zabaldu zuen, ustez CESIDek Herri Batasunaren egoitzean eginiko legez-kanpoko entzuketak zirela eta.
- 2010 – Uholde eta lubiziek 29 pertsona hil zituzten Peruko Huánuco gune menditsuan.
- 2016 – Panamako paperak: Estatu politikari, kirolari, negoziogizon, enpresaburu, erakunde eta elkarte pribatuek zerga-ordainketak sahiesten zituztela egiaztatzen zuten agiri multzoa argitaratu zen.
- 2017 – San Petersburgoko metroko atentatuan 11 lagun hil eta beste 45 zauritu ziren.
Arte eta kultura
Euskal Herria
- 1987 – 5. Korrikari hasiera eman zitzaion Hendaian, apirilaren 12an Bilbon amaitu zelarik.
Mundua
- 1992 – Thunderheart ("Trumoi bihotz") filma estreinatu zen, Val Kilmer, Sam Shepard, Graham Greene, Fred Ward, Fred Thompson, Sheila Tousey eta Ted Thin Elk aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia
Kirolak
Mundua
- 1920ko Bost Nazioen Txapelketa: Galesek, Eskoziak eta Ingalaterrak partekaturiko garaipena eskuratu zuten. Lehen Mundu Gerrak eragindako etenaldiaren ondoren jokaturiko lehenengo txapelketa izan zen.
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1419 – Joan Beaumont, Nafarroako Erresumako kantzilerra (h. 1487).
- 1871 – Julio Urkixo, bizkaitar idazle, euskalari eta testu biltzaile eta editorea (h. 1950).
- 1901 –
- Domingo Gutiérrez, bizkaitar txirrindularia.
- Eugenia Iriondo, gipuzkoar erraketista (h. 1983).
- 1908 – Benigno Baskaran, gipuzkoar politikaria (h. 1984).
- 1914 – Pierre Duny Petre, baxenafar idazlea (h. 2005).
- 1940 – Jose Antonio Etxebarrieta, euskal abokatua eta ETAren buruzagia (h. 1973).
- 1942 – Argitxu Noblia, lapurtar medikua, Ipar Euskal Herriko euskalgintzaren erreferentzia nagusietakoa.
- 1943 –
- Kaxildo Alkorta, gipuzkoar itzultzailea, idazlea eta Mendebalde Kultura Alkartearen lehendakaria (h. 2021).
- Patxi Gorriti, gipuzkoar futbolari ohia.
- Julian Zubeldia, gipuzkoar idazle eta politikaria, Lizartzako alkatea.
- 1954 – Ana Toledo, gipuzkoar irakaslea, Euskal Filologian doktorea eta euskaltzaina.
- 1962 – Grégoire Lascubé, lapurtar errugbilari ohia.
- 1963 – Olatz Arregi, gipuzkoar EHUko irakaslea, informatikaria eta Hitz zentroko ikertzailea.
- 1970 –
- Beatriz Artolazabal, arabar politikari jeltzalea.
- Elena Calvillo, gipuzkoar mendi-korrikalaria.
- Evelio Gil, UPNko nafar politikaria.
- Paul Zubillaga, gipuzkoar aktorea.
- 1971 – Silvia del Rincón, gipuzkoar eskiatzaile ohia.
- 1978 – Óscar Santor, Golo, arabar futbolari ohia.
- 1982 – Gaizka Amondarain, bizkaitar idazlea.
- 1984 –
- Igor Etxebarrieta, bizkaitar futbolari ohia.
- Saioa González, bizkaitar futbolari ohia.
- 1989 – Camille Lopez, zuberotar errugbilaria, Oloroe-Donamarian.
- 2000 – Jon Gurutzeta, gipuzkoar futbolaria.
- 2001 – Iker San Vicente, nafar futbolaria.
Mundua
- 1270 – William Wallace, eskoziar zalduna, Ingalaterraren aurka Eskoziako erresistentziaren burua (h. 1305).
- 1366 – Henrike IV.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (h. 1413).
- 1461 – Ana Frantziakoa, printzesa kapetarra (h. 1522).
- 1642 – Alessandro Stradella, italiar musikagilea eta kantaria (h. 1682).
- 1693 – John Harrison, ingeles erlojugilea, itsas kronometroaren asmatzailea (h. 1776).
- 1715 – William Watson, ingeles fisikari eta medikua (h.1787).
- 1770 – Theodoros Kolokotronis, greziar jenerala eta Greziako independentziaren aldeko borrokaren liderra (h. 1843).
- 1780 – Vicenta Juaristi Eguino, Amerikako independentziaren heroia (h. 1857).
- 1783 – Washington Irving, estatubatuar idazlea (h. 1859).
- 1791 – Anne Lister, Yorkshireko lur-jabe, egunerokoen idazle, alpinista eta bidaiaria (h. 1840).
- 1808 – Manuel Gutiérrez de la Concha, espainiar militar eta politikaria (h. 1874).
- 1812 – Luisa Maria Orleanskoa, Belgikako erregina ezkontidea (h. 1850).
- 1837 – Paul Robin, frantziar pedagogo eta hezitzaile anarkista (h. 1912).
- 1848 –
- Georges Ohnet, frantziar eleberrigilea (h. 1918).
- Arturo Prat, txiletar abokatu eta marinel ofiziala (h. 1879).
- 1862 – Leonid Pasternak, errusiar margolaria (h. 1945).
- 1863 – Henry Van de Velde, belgikar arkitektoa, diseinatzaile eta pintorea (h. 1957).
- 1875 – Mistinguett, frantziar aktore eta abeslaria (h. 1956).
- 1881 – Alcide de Gasperi, Italiako lehen ministroa (h. 1954).
- 1883 – Frits Van den Berghe, belgikar margolaria (h. 1939).
- 1887 – Nishizō Tsukahara, japoniar almirantea (h. 1966).
- 1889 – Greta Fahlcrantz, suediar margolari eta eskultorea (h. 1978).
- 1890 –
- Manuel Carrasco i Formiguera, katañuniar politikaria, Kataluniako nazionalismoaren aitzindaria (h. 1938).
- Vasili Txernetzov, Kosakoen errusiar ofiziala (h. 1918).
- 1891 – Menen Asfaw, Etiopiako Inperioko enperatriz ezkontidea (h. 1962).
- 1893 – Leslie Howard, ingeles aktore, zinema zuzendari eta ekoizlea (h. 1943).
- 1895 – Mario Castelnuovo-Tedesco, italiar musikagile, piano-jotzaile eta idazlea (h. 1968).
- 1898 – Michel de Ghelderode, belgikar antzerkigilea (h. 1962).
- 1900 – Camille Chamoun, Libanoko bigarren presidentea (h. 1987).
- 1903 – Lili Kraus, hungariar pianista (h. 1986).
- 1905 – Anjela Duval, bretainiar poeta (h. 1981).
- 1907 – Isaac Deutscher, poloniar politikari eta historialaria (h. 1967).
- 1909 – Carme Serrallonga, kataluniar pedagogo eta itzultzailea (h. 1997).
- 1913 – Per Borten, Norvegiako lehen ministroa (h. 2005).
- 1915 – Piet de Jong, Herbehereetako lehen ministroa (h. 2016).
- 1922 –
- Doris Day, estatubatuar aktorea, abeslaria eta animalien eskubideen aldeko ekintzailea (h. 2019).
- José Hierro, espainiar poeta (h. 2002).
- 1924 –
- Marlon Brando, estatubatuar aktorea, XX. mendeko hoberenetarikoa (h. 2004).
- Roza Xanina, Bigarren Mundu Gerrako eliteko sobietar frankotiratzailea (h. 1945).
- 1925 – André Giraud, frantziar politikaria (h. 1997).
- 1926 – Virgil Ivan Grissom, estatubatuar pilotu eta astronauta (h. 1967).
- 1927 – Éva Székely, hungariar igerilaria (h. 2020).
- 1929 – Poul Schlüter, Danimarkako lehen ministroa (h. 2021).
- 1930 – Helmut Kohl, Alemaniako 32. kantzilerra (h. 2017).
- 1934 –
- Jane Goodall, ingeles naturalista, aktibista eta primatologa, tximinoen jokabidearen ikertzailea.
- Pina Pellicer, mexikar aktorea (h. 1964).
- 1937 – John Arrillaga, estatubatuar enpresaburua, Silicon Valleyko lur-jaberik nagusienetariko bat (h. 2022).
- 1938 – Raymond Hunter, Ipar Irlandako errugbilari eta kriket jokalaria (h. 2020).
- 1939 – Lino Brocka, filipinar zinemagilea (h. 1991).
- 1943 – Richard Manuel, kanadar musikaria, The Band taldeko piano-jotzailea eta abeslari nagusia (h. 1986).
- 1944 – José Folgado, PPko espainiar politikaria (h. 2020).
- 1945 – Catherine Spaak, Frantzian jaiotako belgikar-italiar aktorea (h. 2022).
- 1946 –
- Lil Milagro Ramírez, salvadortar poeta eta iraultzailea (h. 1979).
- Marisa Paredes, espainiar aktorea.
- 1947 – Rabbie Namaliu, Papua Ginea Berriko 4. lehen ministroa (h. 2023).
- 1948 –
- Jaap de Hoop Scheffer, herbeheretar politikari eta diplomazialaria, NATOren 11. Idazkari orokorra.
- Carlos Salinas de Gortari, Mexikoko presidente ohia.
- 1949 – Michel Husson, frantziar ekonomialaria, estatistikaria eta ekintzaile politikoa, mugimendu altermundialistako kidea (h. 2021).
- 1952 –
- Kiko Veneno, espainiar musikaria.
- Mariàngela Vilallonga, Kataluniako Generalitateko kultura-kontseilaria.
- 1956 –
- Miguel Bosé, espainiar abeslaria eta aktorea.
- Eduardo Zaplana, espainiar politikaria eta abokatua.
- 1958 –
- Alec Baldwin, estatubatuar aktorea.
- Francesca Woodman, estatubatuar argazkilari feminista (h. 1981).
- 1961 –
- Eddie Murphy, estatubatuar aktore, zinema zuzendari, abeslari, idazle eta umorista.
- Samir, marokoar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1962 –
- Sophie Moressée-Pichot, frantziar eskrimari ohia eta pentatloi modernoko kirolari ohia.
- Mike Ness, estatubatuar gitarra-jotzailea, abeslaria, ekoizlea eta kantugilea, Social Distortion taldeko abeslaria.
- 1963 – Ester Capella, Kataluniako Generalitatearen Justizia Kontseilaria.
- 1964 –
- Nigel Farage, britainiar politikaria eta analista politikoa.
- Enric Morera i Català, valentziar politikaria.
- Bjarne Riis, daniar txirrindulari ohia.
- 1965 –
- Gonzalo Boye, txiletar abokatua eta enpresaburua.
- Katsumi Oenoki, japoniar futbolari ohia.
- 1968 – Sergi Arola, kataluniar sukaldaria.
- 1969 – Clotilde Courau, frantziar aktorea.
- 1970 – Donald-Olivier Sié, bolikostar futbolaria.
- 1971 –
- Suylen Milanés, kubatar abeslari eta ekoizlea (h. 2022).
- Robert da Silva Almeida, brasildar futbolari ohia.
- 1972 –
- Catherine McCormack, ingeles zinema, telebista eta antzerkiko aktorea.
- Lola Pagnani, italiar aktore, dantzari eta abeslaria.
- 1974 – Ricardo Rodríguez, espainiar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1975 – Aries Spears, alemaniar-estatubatuar aktore eta ilusionista.
- 1977 – Alen Avdić, bosniar futbolari ohia.
- 1978 – Tommy Haas, alemaniar tenislari ohia.
- 1979 – Nuria Espallargas, kataluniar ikertzailea, ekintzaile teknologikoa eta irakaslea.
- 1980 – Suella Braverman, britainiar politikaria.
- 1982 –
- Sofia Boutella, franko-aljeriar aktore eta dantzaria.
- Cobie Smulders, kanadar aktore eta modeloa.
- 1985 – Leona Lewis, britainiar R&B abeslaria.
- 1986 – Amanda Bynes, estatubatuar aktore ohia.
- 1987 – Martyn Rooney, ingeles atleta, 400 metroko proban aditua.
- 1990 –
- Karim Ansarifard, irandar futbolaria.
- Sari Van Veenendaal, herbeherear futbolari ohia.
- 1996 – Jacob Stockdale, irlandar errugbi jokalaria.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1367 – Joan Hurtado Mendozakoa, arabar aitoren semea eta militarra, mendozatarren buruzagia (j. c. 1285).
- 1862 – Martina Gorostitza, arabar inprimatzailea (j. 1790).
- 1894 – Martin Lapeire, lapurtar idazlea (j. 1842).
- 1915 – Mariano Lazkano, Lazkano, euskal herritar pilotaria.
- 1917 – Evaristo Txurruka, euskal ingeniaria, Bilboko Obren Juntako presidentea (j. 1841).
- 1933 – Adolfo Urkixo, bizkaitar politikaria (j. 1866).
- 1937 – Juan Otazua, bizkaitar apaiz trinitarioa, Mancha Realen fusilatua (j. 1895).
- 1973 – Jose Antonio Etxebarrieta, euskal abokatua eta ETAren buruzagia (j. 1940).
- 1974 – Ricardo Oreja, euskal abokatu eta politikaria, Madrilen (j. 1890).
- 1993 – Joxe Miel Iztueta, Lazkao Txiki, gipuzkoar bertsolari eta txiste-kontalaria (j. 1926).
- 1999 – Jean Pinatel, lapurtar kriminologo eta katedraduna (j. 1913).
- 2012 – José María Zarraga, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea, Madrilen (j. 1930).
- 2013 – Marivi Bilbao, bilbotar aktorea (j. 1930).
- 2015 – Luis Maria Perez de Onraita, arabar apaiza, artzapezpikua Angolan, Luandan (j. 1933).
- 2017 – Luis Mari Mujika, euskal idazlea (j. 1939).
- 2018 – Pedro Zarrabeitia, bizkaitar argazkilaria (j. 1939).
Mundua
- 963 – Gilen III.a Akitaniakoa, Auvernia eta Poitiersko konde eta Akitaniako dukea (j. 915).
- 1253 – San Rikardo Chichesterkoa, ingeles elizgizona.
- 1287 – Honorio IV.a, Aita santua (j. c. 1210).
- 1545 – Antonio Gebarakoa, espainiar idazlea, frantziskotarra. (j. c. 1481).
- 1682 – Bartolomé Esteban Murillo, espainiar margolaria (j. 1617).
- 1695 – Melchior d'Hondecoeter, herbeheretar animalien margolaria (j. 1636).
- 1718 – Jacques Ozanam, frantziar matematikaria (j. 1640).
- 1747 – Francesco Solimena, italiar barrokoko margolaria (h. 1657).
- 1830 – François de Barthélemy, frantziar diplomazialaria (j. 1747).
- 1832 – Jean-Baptiste Gaye de Martignac, Frantziako lehen ministroa (j. 1778).
- 1849 – Juliusz Słowacki, poloniar poeta eta antzerkigilea (j. 1809).
- 1862 – James Clark Ross, britainiar itsasgizona eta esploratzailea (j. 1800).
- 1882 – Jesse James, estatubatuar gerrilaria eta bidelapurra (j. 1847).
- 1891 – Dorotea de Chopitea, Txile eta Bartzelonako filantropo eta mezenasa (j. 1816).
- 1897 – Johannes Brahms, alemaniar musikagilea (j. 1833).
- 1909 – Pascual Cervera y Topete, Espainiako Itsas Armadaren almirantea (j. 1839).
- 1915 – Isaac Leib Peretz, poloniar olerkaria, Yiddish idazlea (j. 1852).
- 1924 – Franz von Bayros, austriar ilustratzaile eta marrazkilaria, dekadentismo mugimenduko partaidea (j. 1866).
- 1941 – Pál Teleki, Hungariako lehen ministroa (j. 1879).
- 1942 – Irene Polo, Argentinan erbesteratutako kataluniar kazetaria, publizista eta antzerki ordezkaria (j. 1909).
- 1943 – Conrad Veidt, alemaniar aktorea (j. 1893).
- 1950 – Kurt Weill, estatubatuar musikagilea (j. 1900).
- 1952 – Miina Sillanpää, finlandiar politikaria (j. 1866).
- 1954 – Aristides de Sousa Mendes, Schindler portugaldarra, portugaldar diplomatikoa (j. 1885).
- 1960 – Norodom Suramarit, Kanbodiako erregea (j. 1896).
- 1988 – Milton Caniff, estatubatuar komikigilea (j. 1907).
- 1990 – Sarah Vaughan, estatubatuar jazz abeslaria (j. 1924).
- 1991 – Graham Greene, ingeles idazlea (j. 1904).
- 1992 – Juan García Hortelano, espainiar idazlea (j. 1928).
- 1995 – Gracita Morales, espainiar aktorea (j. 1928).
- 1997 – Luis Sánchez Agesta, espainiar legelaria, historialaria eta politikaria (j. 1914).
- 1998 –
- Mary Cartwright, britainiar matematikaria (j. 1900).
- Charles Lang, estatubatuar zinema argazkilaria (j. 1902).
- Wolf Vostell, alemaniar artista (j. 1932).
- 1999 – Joe Cassano, italiar rap abeslaria (j. 1973).
- 2007 – Marion Eames, galesezko eleberrigile nabarmena (j. 1921).
- 2010 – Eugène Terre'Blanche, Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) alderdi politikoa sortu zuen boer afrikanerra (j. 1941).
- 2012 – Antonio Mingote, gaztelaniazko kataluniar idazlea, marrazkilaria eta umorista (j. 1919).
- 2013 – Ruth Prawer Jhabvala, Alemanian jaiotako britainiar estatubatuar eleberrigile eta gidoilaria (j. 1927).
- 2015 – Bob Burns, estatubatuar bateria-jotzailea, Lynyrd Skynyrd taldeko kidea (j. 1950).
- 2016 – Lars Gustafsson, suediar eleberrigile eta olerkaria (j. 1936).
- 2020 –
- Helin Bölek, turkiar abeslaria eta ekintzailea (j. 1992).
- Francisco Hernando, Paco el Pocero, espainiar enpresaburua, urbanizazio erraldoien eraikuntzagatik ezaguna (j. 1945).
- 2022 – Lygia Fagundes Telles, brasildar idazlea (j. 1923).
- 2024 –
- Vitus Huonder, suitzar elizgizona (j. 1942).
- Sándor Müller, hungariar futbolaria (j. 1948).
- Flor Sheiza Quispe Sucapura, Muñequita Milly, perutar abeslaria (j. 2000).
- Vera Tschechowa, alemaniar aktorea eta zinema ekoizlea (j. 1940).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.