Anoeta estadioa

Anoeta estadioa eta Amara Berri auzoaren aireko ikuspegia. 1990eko hamarkada.

Aurrez, jada 1970eko hamarkadaren amaieraldera Atotxa estadioa zaharkitua eta txikiegia gelditzen ari zela eta, Errealaren zuzendaritzak estadio berria eraikitzeko asmoa azaldu zuen, nahiz eta azkenean asmo hori gauzatu ez izan. Jatorriz, gaur egun Zubietako kirol instalakuntzak dauden lursailak ideia horrekin erosi ziren eta leku horretantxe estadio berria eraikitzeko proiektua ere hausnartu zen, 1982ko Munduko Futbol Txapelketarako amaitua egon eta egoitzetako bat izan zedin, baina Donostiako erdigunetik urruti zegoela eta bertan behera utzi zen, gaur egungo entrenamendurako kirol-instalakuntzak eraikiz.

1980ko hamarkadaren amaieraldera estadio berria eraikitzeko proiektua berreskuratu zen, oraingoan Amara Berri auzoan, gaur egun Anoeta kirolgunean dagoen lekuan, Erreala eta Donostiako Udala adostasun batera iritsi eta estadioa eraikitzeko proiektua onartu zen. Udalak futbol estadioa izateaz gain atletismo estadioa izatekoeta kirol horretarako pistak izateko baldintza jarri zuen, garai hartan modan zeuden atletismo pistadun estadioen joera eta 1992ko Olinpiar Jokoetako Montjuïceko Olinpiar Estadioaren eraginpean.

1990ean estadio berriaren eraikuntza lanak hasi ziren, 47 milioi euroko aurrekontuarekin, eta 1993ko uztailaren 29an inaugurazioa egin zen, Atletismoko Europako Junior Txapelketa egiteko. Inaugurazio ekitaldi horretako musika emanaldian Oskorri, Javier Gurrutxaga eta Orquesta Mondragón eta Luz Casal musikariek parte hartu zuten. Orduan, estadioak 29.350 lagunentzako lekua zuen.

2016ko Anoeta estadioaren ikuspegia, 1993-2017 arteko aurreko itxurarekin.

Halere, inaugurazio ofiziala 1993ko abuztuaren 13an egin zuten, "Kaixo Anoeta" izeneko ekitaldipean. Egun honetan, beste zenbait ekintza batzuez gain, Real Sociedad eta Real Madrilen arteko lagunarteko lehia bat ere jokatu zen, 2-2 emaitzarekin amaitu zelarik. Lorenzo Loren Juarros jokalari txuri-urdina estadioan lehen gola sartu zuen futbolaria izan zen.

• Erreala: Alberto López; Miguel Fuentes, Iñaki Alaba, Jokin Uria, Jose Antonio Pikabea; Carlos Xavier (Jose Maria Lumbreras), Oceano da Cruz (Alberto Albistegi), Andoni Imaz (Juan Antonio Larrañaga), Bittor Alkiza (Xabier Gurutzeta); Loren Juarros, Meho Kodro. Entrenatzailea: John Benjamin Toshack.

• Real Madrid: Paco Buyo; Paco Llorente, Manuel Sanchís (Nando Muñoz), Rafael Alkorta, Mikel Lasa; Míchel Gonzalez, Fernando Hierro, Robert Prosinečki (Luis Milla), Luis Enrique; Emilio Butragueño (Alfonso Pérez), Iván Zamorano (Peter Dubovský). Entrenatzailea: Benito Floro.

• Golak: 1-0, 26. min.: Loren; 1-1, 53. min.: Butragueño, 2-1, 54. min.: Oceano, 60. min.: Butragueño.
• Epailea: Joaquín Urio Velázquez (Gipuzkoako Federazioa). Bi txartel hori atera zituen: Real Madrideko Hierro eta Alkortari.
• Ikusleak: Betekada.

Musikari dagokionez, Anoeta estadioan kontzertua eskeini zuen lehenbiziko taldea, 1994ko uztailaren 25ean Pink Floyd ingeles rock talde ospetsua izan zen. Orduz geroztik, mundu mailako musika talde ugarik jo izan dute bertan, tartean U2, The Rolling Stones, Bruce Springsteen eta Bon Jovik.

Ordutik, norgehiagoka ugari jokatu dira bertan, besteak beste, UEFA txapelketa eta Txapeldunen Ligakoak.

1998an iparreko eta hegoko hondoak handitzeari ekin zitzaion eta, tarteko oin bat eraikiz, edukiera 32.076 eserlekukoa izatera igaro zen.

2015eko ekainaren 21a Gure Esku Dagoren erabakitze eskubidearen aldeko ekitaldia ospatu zen.

1990eko hamarkadaren erdialderako jada Anoetak estadio hotza eta girorik gabearen ospea bereganatu zuen, atletismoko pistek harmailen eta zelaiaren arteko distantzia futbol estadio baterako erraldoi bilakatzen baizuten, adibidez, hondoetako harmailak eta ateen arteko distantzia 44 metrokoa zen, horrek futbol estadio gehienetan ikusleek talde arerioko jokalariengan burutzen duten presioa ezerezean uzten zuen, talde bisitariak etxean bezain eroso jokatuz. Gainera, Atotxako hurbiltasuna bizitako belaunaldi txuri-urdinek ere estadio mitiko horretako giro bikaina faltan botatzen zuten, izan ere, estadio hartan zelaitik lehen eserleku lerrora 2 metro besterik ez zeuden, eta aterkiarekin hesiaren artetik alboko epaileak nahiz talde bisitariaren jokalariak ukitu zituen ikusleen anekdotarik ere bada.

Halere, 1990eko hamarkada nahiz 2000ko hamarkadan zehar, Udalak eta orduko PSE-PSOEko Odon Elorza alkateak atletismoko pistak kentzeko eskaerei behin eta berriz muzin egin eta ezezkoa eman zieten.

XXI. mendearen hasiera atletismoko pistak kentzearen eskaerak oraindik eta gehiago ozenagoak izan ziren. 2004ean garaiko Errealeko Jose Luis Astiazaran presidenteak Gipuzkoa Arena estadioaren proiektua aurkeztu zuen. 2007an amaitua egoteko aurreikusia, estadioaren edukiera 42.000 ikusleetara handitu eta atletismo pistak kentzeko asmoa zuen. Gainera, proiektuak eraikinak hotel bat eta dendak izatea ere aurreikusten zuen, beste batzuen artean. Baina berehala Donostiako Udala eta Odon Elorza alkatearen ezezkoa jasan zuen.

2007, orduko Iñaki Badiola presidentegaiak Errealak estadioa erostea proposatu zuen. Donostiako Udalak berehala proposamne honi ezezkoa eman zion. 2008an, jada Badiola presidentea zela, estadioarentzako beste bi proposamen egin zituen, bata Gipuzkoarenaren antzekoa. Udalak proposamenak aztertzera zihoan, baina urte horretako abenduaren 20ean Badiolak bere agintaldia amaitu zuen.

Azkenik, 2011eko maitzean, Donostiako Udalera EH Bilduko Juan Karlos Izagirre alkate berria ailegatzean eta jada Errealeko presidentea Jokin Aperribay zela, Anoeta Berria proiektua aurkeztu zuen, eta Udalak Anoeta estadioaren eraldatzea eta atletismoko pistak kentzeko proiektuari argi berdea eman zion. 2012ko apirilean Donostiako Udalak eta berau osatzen zuten alderdi guztiek estadioaren eraldaketa burutzea onartu zuten[3].

Dena dela, Aperribairen Anoeta Berria proiektuak jada Donostiako Udalaren baiezkoa izan arren, gauzatzeko beste hainbat oztopo gainditu behar izan zituen, Auzitegiek Javier Olaverri abokatuak proiektuaren bultzatzaileak diru publikoa helburu pribatuetarako desbideratzea leporatzeko helegiteak onartu baizituzten[4][5], horrek berez 2015ean hastea aurreikusia zegoen proiektuaren hasiera atzeratu egin zuen, eraldatze lanak ekiteko Auzitegietako aldeko edo aurkako epaien zain egon behar zen.

2016ko abenduaren 12an EAJko Eneko Goia alkateak prentsaurrekoan[6] Anoetaren eraldaketa lana gauzatzeko lizentzia onartua zegoela eta eraldaketa lanei 2017ko martxoan ekingo zitzaiela adierazi zuen.[7] Eraldaketa lanak etenik gabe burutzea erabaki zen, honela Errealak Anoetan ahal bezainbeste partidu jokatu zitzan. Eraldaketa lanen arduraduna Izaskun Larzabal arkitektoa zen.[2]

Larzabalen hitzetan, "proiektu erronka nagusia bi arkitektura ezberdin elkartzea eta ez nabarmentzea da. Bi hondoak botako ditugun arren, egitutaren zatirik handiena hobetuagoa matenduko dugu"[8], "Anoeta oso irekia zen, bazkideek ohiukatu edo abestu soinuak ihes egiten zuen, dena zerua baitzen. Orain sarituak sentituko dira entzunak izango baidira, askoz ere Bombonera antzekoagoa izango da, baina balorea gehitzen dion estadioaren argia galdu gabe"[8]. Bestalde, Larzabalen lantaldeak kirol instalakuntzak eta futbol estadioak ikertzen urteak igaro zituen, "ziur aski Munich hiriko Allianz Arena erreferente nagusia izan da"[8], eta hark bezala Anoetak kanpo estaldura bat du, Erreala eta hiriaren ikur den urdin kolorekoa, "estaldura hau zeharrargizkoa izango da. Eraikin irekia egin dugu, Ikus gaitzaten nahi dugu eta barnean daudenek hiria ikus dezaten"[8].

Hasiera batean Anoeta berriak 42.000 lagunantzeko edukiera izango zuela iragarri bazen ere, azkenean 38.500 ikusleetara murriztu zen. Hortaz, dena ondo bidean, 2019ko abuztuan eraldaketa lanak amaitu, eta 2019-2020 denboraldirako Anoeta berria 38.500 lagunentzako edukierarekin prest egongo zela iragarri zen.

Azkenean, 2019ko urriaren 14an, Errealak Atlético de Madriden aurka, 2-0ko aldeko emaitzaz, estadioa eraldatua eta jada 38.500 edukiera berriarekin estreinatu zuen.

Eraldaketa lanak onako fasetan banatuta burutuko direla aurreiragarri da:

2019ko irailaren 15ean, larunbatez, arratsaldeko 16:15etan, Anoeta estadio guztiz eraldatuan Erreala eta Barça artean estreineko futbol partidua jokatu zen, 1-2ko emaitzaz katalanak nagusitu zirelarik. Estadio honetako lehen gola bigarren denborako 12. minutuan Errealeko Aritz Elustondo donostiarrak sartu zuen, eta 63. minutuan Luis Suárez uruguaiarrak eta 66. minutuan Ousmane Dembélé frantziarrak behin-behineko blaugranen aldeko 1-2ko emaitza ipini zuen.

Bestalde, Imanol Agirretxe usurbildar aurrelari erretiratu berriari omenaldia egin zitzaion.

• Erreala: Gerónimo Rulli; Héctor Moreno, Aritz Elustondo, Theo Hernández, Igor Zubeldia; Joseba Zaldua, Rubén Pardo (Luca Sangalli, 23. min.), David Zurutuza (Jon Bautista, 21. min.), Asier Illarramendi (Mikel Merino, 8. min.); Juanmi Jiménez, Mikel Oyarzabal. Entrenatzailea: Asier Garitano.

• Barça: Marc-André ter Stegen; Samuel Umtiti, Gerard Piqué, Jordi Alba, Nélson Semedo (Philippe Coutinho, 7. min.); Ivan Rakitić, Rafinha Alcántara (Sergio Busquets , 5. min.), Sergi Roberto, Luis Suárez; Ousmane Dembélé (Arturo Vidal, 22. min.), Lionel Messi. Entrenatzailea: Ernesto Valverde.

• Golak: 1-2, 12. min.: Elustondo; 1-1, 63. min.: Suaárez, 1-2, 66. min.: Ousmane Dembélé.
• Epailea: Carlos Del Cerro Grande (Madril Erkidegoko Federazioa). Bi txartel hori atera zituen: Errealeko Illarramnedi eta Barçako Umtiti.
• Ikusleak: 26.482 ikusle.

2019ko irailaren 14an, larunbatez, arratsaldeko 18:30etan, Anoeta estadio guztiz eraldatuan Erreala eta Atlético de Madrid artean estreineko futbol partidua jokatu zen, 2-0ko emaitzaz euskaldunak nagusitu zirelarik. Estadio honetako lehen gola bigarren denborako 57. minutuan Errealeko Martin Ödegaard norvegiarrak sartu zuen, eta 60. minutuan Natxo Monreal nafarrak bigarren gola sartu eta behin-behineko txuri urdinen aldeko 2-0ko emaitza ipini zuen.

• Erreala: Miguel Ángel Moyà; Joseba Zaldua, Natxo Monreal, Diego Llorente, Igor Zubeldia; Aritz Elustondo, Mikel Merino (David Zurutuza, 82. min.), Cristian Portu (Adnan Januzaj, 82. min.), ; Mikel Oyarzabal; Martin Ödegaard eta Alexander Isak (Willian José, 73. m.). Entrenatzailea: Imanol Alguacil.
• Atlético de Madrid: Jan Oblak (Antonio Adán, 65. min.); Kieran Trippier, José María Giménez, Stefan Savić, Renan Lodi; Koke Resurrección , Saúl Ñíguez, Vitolo Machín, Thomas Lemar (Marcos Llorente, 45. min.); João Félix (Ángel Correa, 56. min.) eta Diego Costa. Entrenatzailea Cholo Simeone.

• Golak: 1-0, 57. min.: Ödegaard; 2-0, 60. min.: Natxo Monreal.
• Epailea: Antonio Mateu Lahoz (Valentzia Erkidegoko Federazioa). VAR: Guillermo Cuadra Fernández. Lau txartel hori atera zituen: Errealeko Igor Zubeldia, eta Atlético de Madrileko Trippier, Lemar eta Diego Costari.
• Ikusleak: 34.719 ikusle.

• Estadioak 39.500 ikusleentzako edukiera du, guztiak teilatupean: 27.000 inguru (beheko eraztunak) eta 13.000 inguru (goiko eraztunak).
• Zelaiak 105 metro luze eta 70 metro zabal dauzka.
• Harmailetako lehenbiziko eserleku lerrotik zelairako distantzia: 8 metro hondoetan.
• Futbolean nahiz errugbian jokatzeko egokitua.
• 21 sarbide eta 126 tornu.
• 350 aparkaleku.
• 35.024 bazkide (2020ko abuztuaren 27an).

Jada, 2014an Anoeta estadioaren proiektu berria aurkeztu zenetik, zaletu txuri urdinen taldeen artean Premier League eta Bundesligako estadio batzuetan zeuden zutikako animazio harmaila baten beharra azpimarratu eta bultzarazi zuten. Honela, Errealarekin Anoeta berriaren Hego Hondoan animazio harmaila bat egitea adostu zen.

2018ko otsailean Aitor Zabaleta Harmaila izena jasoko zuela iragarri zen, Aitor Zabaleta txuri urdin zaletu eraildakoaren omenez.

Ipar Hondoko ate atzean Familientzako Harmaila dago, honetan nagusiki gurasoak eta haurrak daude. Honetan familiek txuri urdin sentimendua belaunaldiz-belaunaldi pasatzea helburu da. Eremu honetan eseritzen direnek familia ordain kuota bereziak dituzte[9].

2019ko irailaren 14n estreinatu zen eta 2.800 eserlekuz osatua dago[9].

Errealaren dendaren kanpoaldea.

Errealaren denda estadioaren hego-ekialdeko izkinan dago, Anoetako geltokia eta Atano III.a pilotalekura begira. Bertan, Errealaren ekipamendua nahiz taldearekin zerikusia duen edozer salgai dago.

VIP edo Hospitality eremua nagusiki zelairaren inguru osoan beheko eta goiko harmailen arteko eraztunean dago, baina baita zelaiaren lau korner-izkina banatan, eta ekialdeko Tribuna Nagusiko Palkoan eta harmaila horretako zelaiaren alboko lehenbiziko eserleku iladen eremuan ere.

Bestalde, Premier Leagueko hainbat estadioetan ebzala, jokalariak zelaira ateratzen diren irteerako tunelaren alde banatan jokalariak zelairatu nahiz aldageletara joaten ikus daitezke kristalezko behatokiak daude, hauek ere VIP eremuan.

Zalego bisitariaren eremua Anoetako ipar-ekialdeko korner-izkinaren goiko harmaila edo bigarren eraztunean dago, Familientzako Harmaila (Ipar Ondoa) eta Ekialdeko Harmaila artean. Segurtasun arauen arabera polikarbonatozko kristal-hesituaz dago.

Anoeta estadioa.

Anoetako ohorezko palkoa 120 laguneko edukiera duen palko zabal eta moderno bat da. Partiduak jokatu ohi diren egunetan erakunde ezberdinen arteko harreman gunea izan ohi da. Bertan Gipuzkoako futbola, politika, ekonomia nahiz kultura mailako pertsonaiak bildu ohi dira.

Eremu honetan jendaurreko ekitaldiak ere ospatzen dira, adibidez 50 urte baino gehiago daramatzaten bazkideei eginiriko klubaren urrezko dominaren eskeintza, denboraldiko taldearen poster ofizialaren aurkezpena edota pertsonaia nabarmenen jendaurreko harrerak, etab.

Anoetako estadioko aldagelek beste estadio askoetakoek ez bezala ezaugarri garrantzitsu bat dute: etxeko nahiz kanpoko taldeen aldagelak berdin-berdinak direla. Orokorrean estadio gehientsuenetan hau ez da horrela izaten. Aldagela hauetako ezaugarri nagusia handiak eta erosoak izatean datza. Jazteko eremu handia, masaia gune ezberdindua, baita garbigela ezberdindua ere, eta azkenik dutxa erosoak. Beroketa gune handi bat ere badago. Honen guztiaren ondorioz, Espainiako Lehen Mailako futbolarien artean burututako inkesta baten ondorioz Anoeta estadioko aldagelak futbol maila horretako onenak zirelako emaitza atera zen.[10]

Aldagela, inongo ezbairik gabe, estadioko gune mugatu edo itxienetakoa da. Partidu egunetan taldetik at dagoen inor ezin da haietarara sartu.

• 2005ko apirilaren 3a: Heineken Cup txapelketako finalaurdena, Biarritz Olympique - Munster Rugby 19 - 10
• 2006ko apirilaren 2a: Heineken Cup txapelketako finalaurdena, Biarritz Olympique - Sale Sharks 11 - 6
• 2006ko apirilaren 22a: Heineken Cup txapelketako finalaurdena, Biarritz Olympique - Bath Rugby 18 - 9
• 2007ko apirilaren 1a: Heineken Cup txapelketako finalaurdena, Biarritz Olympique - Northampton Saints 6 - 7
• 2009ko irailaren 12a: Top 14 Ligako partidua, Biarritz Olympique - Aviron Bayonnais 12 - 6
• 2010eko martxoaren 27a: Top 14 Ligako partidua, Biarritz Olympique - Stade Toulousain 26 - 10
• 2010eko apirilaren 10a: Heineken Cup txapelketako finalaurdena, Biarritz Olympique - Ospreys Rugby 29 - 28
• 2010eko maiatzaren 2a: Heineken Cup txapelketako finalerdia, Biarritz Olympique - Munster Rugby 18 - 7
• 2011ko martxoaren 26a: Top 14 Ligako partidua, Biarritz Olympique - Aviron Bayonnais 40 - 10
• 2011ko apirilaren 10a: Heineken Cup txapelketako finalaurdena, Biarritz Olympique - Stade Toulousain 20 - 27 (luzapena)
• 2012ko abuztuaren 3a: I. Euskal Herriko Errugbi Kopa, Biarritz Olympique - Aviron Bayonnais 10 - 0

• 2009ko abuztuaren 15a: Top 14 Ligako partidua, Aviron Bayonnais - Stade Français 38 - 24
• 2011ko martxoaren 5a: Top 14 Ligako partidua, Aviron Bayonnais - Stade Toulousain 19 - 13

• 2016ko azaroaren 19a: AEB 17 - Tonga 20
• 2018ko azaroaren 10a: AEB 30 - Samoa 29

• 
  Kanpoko ikurrak.
• 
  Mendebaldeko armailak.
• 
  Biarritz Olympique taldeko zaletuak.
• 
  Biarritz Olympique taldeko zaletuak.
• 
  Anoeta.
• 
  Kanpokaldeko iparraldeko ikuspegia.

• 
  Ipar Hondoa.
• 
  Zelaiaren ikuspegi panoramikoa.
• 
  Aitor Zabaleta Harmaila.
• 
  Iparraldeko ikuspegia.
• 
  Mendebaldeko ikuspegia.
• 
  Iparraldeko ikuspegia.

• Txuri-urdin ereserkia entzungai.
• Partidu aurreko futbolarien beroketa.