Annecyko Nazioarteko Animazio Zinemaldia

Emanaldia aire zabalean, 2014. urtean, Le Pâquier-en (Annecy).

Zinemaldiko atal ofizialean teknika desberdinetan oinarritzen diren animaziozko filmak izaten dira: marrazki bizidunak, paper ebakiak, plastilina, stop motion, 3D, etab. hainbat kategoriatan sailkatuak: film luzeak, film laburrak, telebistarako filmak, enkarguzkoak, ikasleek egindakoak, Interneterako sortutakoak, etab.

Jaialdia animazioaren sektorearen hitzordu garrantzitsua da. Lehiaketarekin batera, mundu mailako primiziak aurkezten dira bertan, atzera begirako emanaldiak izaten dira, omenaldiak, filmei eta egileei buruzko topaketak, erakusketak eta aire zabaleko proiekzioak gauero Le Pâquier-en (Annecy).

Aldi berean, animaziozko filmen nazioarteko merkatu bat antolatu ohi da Annecyn 1986az geroztik.

1960ko hamarkadan Savoiako eskualdean zine-klub oso aktiboa zegoen. Animatzaileak zinema-jardunaldietako kideekin elkartu ohi ziren eta horrek animazioko zinemaren nazioarteko jardunaldien sorrera (frantsesez, Jica - Journées internationales du cinéma d'animation) erraztu zuen Annecyn. Kide fundatzaileak Pierre Barbin, André Martin eta Michel Boschet izan ziren. 1956an, zine-klubeko zuzendaritza-taldea Cannesen izan zen Jica-ren lehen edizioan parte hartzeko, zinemaldi handitik kanpo. Canneseko Zinemaldian antolatutako animazio-jardunaldiek ez zuten funtzionatu: zinemako izarrek ikusleen eta kazetarien arreta osoa erakartzen zuten. Orduan sortu zen Annecyn animazio-jaialdi bat antolatzeko ideia[1].

1968ko maiatzeko gertaerek jaialdia eten egin zuten[2]. 1971ean antolatzaileen eta ASIFAko kideen (frantsesez, Association internationale du film d'animation) artean eztabaidak izan ziren zinemaldian aurkeztuko ziren filmak hautatzeko moduari buruz[3]. 1975era arte zinemaldiak parte-hartze handia izan zuen, bai profesionalen, atzerriko ordezkaritzen, harpidedunen eta ikusleen aldetik. Ordenagailua erabiliz egindako lehen irudiak iristeak zatiketa sortu zuen artista konbentzionalen eta modernoenen artean. 70eko hamarkadaren amaierarako, bistan da etorkizunera begiratu eta orientazioa aldatu behar dela.

1982an hiru helburu aurkeztu zitzaizkion batzar nagusiari: "animazio-zinema garatzen laguntzea; Annecyn nazioarteko kultura-adierazpen bat ziurtatzea; hirirako, eskualderako eta Frantziarako kultura-ekintzako bitarteko izatea". Luc Xiberras-ek hartu zuen helburu berri horiek abian jartzeko konpromisoa. Idazkaritza iraunkorra Paristik Annecyra eraman zen.

1983an, Bonlieu-ko kultura-zentroan egin zen edizioa, eta, hartara, aldi bereko proiekzioak egin ziren, hainbat film-formatutan eta hainbat euskarritan. Horrekin batera, filmen merkatua eta hitzaldiak egiten hasi ziren. Urte horretako edizioa animaziozko zinemaren funtzio, kultura eta teknika guztiei irekia egon zen eta arrakasta handia izan zuen. 1983an enkarguzko filmetarako lehiaketa ireki ondoren, telebistako filmetarako lehiaketa bat ere sortu zen 1985ean.

1985ean, Animaziozko Filmaren Nazioarteko Azokaren (Marché International du Film d'Animation, MIFA) lehen edizioa egin zen. Garai hartan, Ameriketako Estatu Batuetako zinema-estudioen presentzia gero eta nabariagoa izaten hasi zen, batez ere, oscar saria irabazitako Disney-ren 9 film jendaurrean erakutsi ondoren. 1987an Warner zinema ekoiztetxeari omenaldia egin zioten, eta 1989an Walt Disney Pictures-en ordezkaritza garrantzitsu batek hartu zuen parte lehen aldiz. 1983tik 1997ra bitartean, akreditatutako parte-hartzaileen kopurua 900etik 4.300era igo zen, eta film-kopurua 386tik 1.271era. Horren guztiaren ondorioz, Annecyko zinemaldiaak komunikabideetan gero eta estaldura handiagoa hartu zuen, 1990eko hamarkadaren amaieran ia 300 kazetarirekin. 1983tik aurrera jaialdiak izan duen arrakastari esker, bertaratzen den kulturaren eta ekonomiaren arloko profesionalen kopurua handitu da.

1993an pantaila erraldoi bat jarri zen aire zabalean Le Pâquier-en (Annecy), proiekzio publikoetarako.

1997an, administrazio-kontseiluak ekitaldia bi urtetik behin ospatu ordez urtero egitearen alde bozkatu zuen, hainbat arrazoirengatik: ekoizpenen bolumena handitzen ari zelako, sarietarako aukeraketa zailagoa zelako, beste lehia batzuk ere bazirelako, merkatua urtero egiteko beharra bazela ikusi zutelako eta talde antolatzaile iraunkorraren beharra sumatu zutelako. Gerora, animaziozko zinemari eskainitako nazioarteko jaialdi lehiakorretan Annecykoak duen garrantzia hazi egin da.

1998an Jean-Luc Xiberras hil ondoren, 1999an Serge Bromberg ordezkari artistiko izendatu zuten[4].

2000ko hamarkadan, Annecyko jaialdiak gora egiten segitzen du, gero eta estreinaldi gehiago daude eta ekitaldiaren estaldura mediatikoa gero eta handiagoa da. Frantzian eta Europan animaziozko filmen produkziora hasten da.

2006an CITIA sortu zen (frantsesez, "La Cité de l'Image en Mouvement"). Proiektua hiru ardatzen inguruan egituratzen da (kultura, ekonomia, prestakuntza) eta hainbat ekintza burutzen dira modu lokalean: animazio-zinemari buruzko erakusketa iraunkorra, artearen hezkuntzaren garapenerako ekintzak, goi-mailako prestakuntza "les Gobelins"-ekin[5], irudiaren eskola, edukiei eta euskarri berriei buruzko ekitaldia, obra digitalen ekoizpenari laguntzeko funts bat sortzea, etab.

2012ko jaialdiaren amaieran, Marcel Jean izendatu zuten ordezkari artistiko[6], 1999tik postu horretan zegoen Serge Bromberg ordezkatuz. 2015. urtean, emakumeak omentzea erabaki zuen eta emakumezkoez soilik osatutako epaimahai bat osatu zuen, historia markatu duten emakumezko zuzendariek egindako lana ospea emateko asmoz[7]. Lehiaketan atal berriak sortu zituen, sarietarako hautatutako filmak balioesteko. Horrela sortu ziren film laburren Off Limits (2014), Perspectives (2017) eta Jeune public (2017) atalak, baita film luzeen lehiarako beste atal berri bat ere: Contrechamp (2019)[8].

2020ko 15etik 19ra aurreikusita zegoen 60. edizioa bertan behera utzi behar izan zen koronabirusaren gaixotasun-pandemiagatik[9]. Jaialdiaren antolaketa-batzordeak egindako iragarkiaren arabera, hurrengo edizioa 2021eko 14tik 19rako iragarri zuten. Azken urteotako programa webgune ofizialean ikus daiteke[10].

Animazioaren sektorea indarra hartzen ari da. Badira urte batzuk euskal zinegileak Annecyko jaialdira bertaratzen direnak.

2022an bi euskal filmen mundu mailako estreinaldia izan zen. UniKo ekoiztetxea (Bilbo) ‘Unicorn Wars’ Sail Ofizialean lehiatu zen (Alberto Vázquez)[11]. Bestalde, ‘Los demonio de barro’ Contrechamp Feature Films in Competition atalean. “Los demonios de barro” Nuno Beatok zuzendu du, eta stop-motion teknika 2D animazioarekin konbinatzen ditu. Sardinha em Lata (Portugal), Caretos Films A.I.E. (Galicia), Basque Films (Pais Vasco) eta Midralgar (Francia) enpresen koprodukzioa da. Gainera Pablo Polledrik zuzendutako ‘Loop’ film laburra animazio-merkatuan izan zen (Uniko ekoiztetxea, Bilbo). ‘El sueño de la Sultana’ proiektua ere bertan izan zen[12][13][14][15][16][17].

2023an euskal ekoizpenak presentzia nabarmena izan du jaialdian: ‘Conej Steps Out’ film laburra (Pablo Rios) Graduation Films in Competition sailean, ‘El sueño de la Sultana’  (Isabel Hergera), Work in Progress sailean, ‘Titán Tofu’ film laburra (Maria Luquero), Work in Progress sailean, ‘The Body of Christ’ (Beatriz Lema, WIP), Women in Animation from Spain sailean, ‘Masked Cindirella’ telesaila (Myriam Ballesteros, WIP), Cartoon Forum-en. Gainera, hainbat euskal ekoiztetxeren parte-hartzea izango da bertan: ‘Korri, Kuru, korri!´ (Agurtzane Intxaurragaren, Dibulitoon Studio), ‘Robotia’ (Diego Cagider eta Diego Lucero (Dibulitoon Studio eta Malabar), ‘Kima & Amik’ (Juanjo Elordiren, Lotura Films), ‘The invisibles’ (Ane Garcia, Eider Perez, Imanol Zinkunegi, Lotura Films), ‘Yoko oporretan’ (Juanjo Elordi, Dibulitoon Studio), ‘Winnipeg, el barco de la esperanza’ (Elio Quiroga eta Beñat Beitia, Dibulitoon Studio).[18][19][20]

‘Unicorn Wars’, ‘Loop’ eta ‘Black is Beltza II: Ainhoa’ bezalako lan nabarmenek bultzada handia eman diote euskal ekoizpenari azken urteotan.

2017ko datuen arabera, jaialdia zenbakietan horrela labur daiteke:

• 115 000 sarrera
• 10 000 akreditatu
• 500 film baino gehiago emanak
• 230 film aukeratuak
• 87 herrialde ordezkatuak
• 29 sari

Annecyko kristalezko saria.

Film luzeak

• Film luzearen kristala;
• Epaimahaiaren saria;
• Epaimahaiaren aipamena;
• Publikoaren saria;
• Kontraeremuaren saria.

Film laburrak

• Film laburraren kristala;
• Epaimahaiaren saria;
• Lehen obrarenJean-Luc Xiberras saria;
• Epaimahaiaren aipamena;
• Publikoaren saria;
• Off-limits filmaren saria.

Ikasketa amaierako lanen filmak

• Ikasketa amaierako lan moduan egindako filmaren kristala;
• Epaimahaiaren saria;
• Epaimahaiaren aipamena.

Telebista-filmak eta enkarguzko-filmak

• Telebista-ekoizpenaren kristala;
• Enkarguzko filmaren kristala;
• Epaimahaiaren saria telebista-serieari;
• Epaimahaiaren saria telebistarako produkzio bereziari;
• Epaimahaiaren saria.

Beste sariak

• Lotura-jaialdiaren saria - Rodano-Alpeak eskualdea Lumières numériques-ekin lankidetzan;
• Epaimahai gaztearen saria ikasketa amaierako lan moduan sortutako filmari;
• Epaimahai gaztearen saria film laburrari;
• Fipresci saria;
• Aide à la Fondation Gan à la diffusion saria Work in Progress bati;
• Jatorrizko musikaren Sacem saria;
• Canal + aide à la création saria film laburrari.

Jaialdiaren webgunean informazio zabalagoa aurki daiteke[21].

• Animazio
• Konputagailu bidezko animazio
• Marrazki bizidunak
• Zerrenda:Animaziozko film onenaren Oscar Saria

• (Frantsesez) Zinemaldiaren webgune ofiziala
• (Ingelesez) List of animation awards
• (Ingelesez) List of animation studios