Andre Maria eliza (Oibar)

Oinplanoak lau ataleko habearte bakarra eta burualde erdizirkularra ditu (oinplanoa). Euskarri gisa, zutabe erdi erantsiak dituzten pilastrak ditu, idulki prismatikoetan bermatuta daudenak, plinto lauak eta angeluetan bolak dituzten zezen eta eskoziaz osatutako harroinak dituztenak. Kapitelak motibo sinpleekin zizelkatzen dira, neurri zakarreko giza figuraziorik gabe, erromaniko herrikoi bati dagozkionak.

Estalkia kanoi-erdi zorrotzekoa da, eta pilastretan bermatuta dauden lau fajoi zorrotz eta okertuk zedarritzen dute. Moldura lau bat inposta-lerroaren parean doa habeartetik, eta absidean zurtoin uhinduz eta palmatxoz ornatuta dago. Burualdean eta haren ondoko zatian, hormaren erdi parean doan beste moldura takeatu bat dago. Atearen ondoan, XVI. mendeko ur bedeinkatu ontzi bat dago. Habeartea argiztatzen dute zirkuluerdiko hiru leiho txaranbeldu, bi burualdean, bat alde banatan, eta hirugarrena oinaldeko horman.

Ondo eskuairatutako harlanduzko kanpoalde erregularrak lauak dira, eta horma-bular prismatikoek baino ez dituzte eteten, teilaturaino. Lau alde bakoitzean, gehi bi burualdean eta bi oinaldean. Epistolaren aldeko bigarren atalean dagoen atea paramentu irtenaren gainean dago. Zirkuluerdia du, ebakidura karratuko lau arkiboltaz txaranbeldua. Arkibolta horiek inposta lauaren eta zutikoen gainean bermatuta daude. Euri-babes baten azpian babesten da. Tinpanoa leuna da mentsulen gainean. Hiru gezileiho, erdikoa itsututa, burualdean irekitzen dira. Teilatu-hegalean harburu leunak daude. Elizak kanpai-horma txiki bat du oinetan.

Ebanjelioaren aldeko oinaldeko zutabetik hasita, haren kapitelak ebakidura bertikal paraleloak ditu, goialdean bolutez errematatuak, eta zimazioa zirkuluz egindako marrazki ebakidunez; bigarren kapitelak puntatik zintzilik dauden pinaburu leunak dituzten orriak ditu, buruak eta zimazio lisoa eta takatua dituzten angeluetan izan ezik; hirugarrenak, berriz, bihotz eta belarritarako palmetak ditu, eta angeluetan, berriz, zimino luzexkak.

Basilikaren buru erretaula nagusi barrokoa dago, 1710ean Arriagak, parrokian Kiriztu Sainduaren erretaula egin zuen Uncastilloko maisuak, kontratatu zuena. Bere traza oktogonala da absidearen formara egokitzeko, eta honako hauek ditu: bankua, hostailazko mentsulekin eta maldetan, eta dekorazio-karteldun taulak, orbelez inguratutako zutabe salomonikoak, hiru kale osatzen dituztenak; alboetan horma-hobiak ditu, plakaz errematatuak, erdikoa bezain handia. Triglifoak dituen friso batek jarraitzen du, eta teilatupe bat, gorputzeko koloma berdinez markoztatua. Alboetan hostailazko hegalak ditu eta koroadun plaka handi batek errematatzen du.

Erretaulan daude San Joseren tailuak, Ama Birjina eta Haurra aingeruen idulkiaren gainean eta San Joan Bataiatzailea eta zaldun santu bat. Atikoan, Ama Birjinaren San Bernardorako agerpenaren erliebe bat dago. Birjina izan ezik, erretaula berriz margotuta dago.

• Nafarroako Entziklopedia Handia | OIBAR. (Noiz kontsultatua: 2022-02-01).

• Oibar