Anatoli Karpov

Anatoli Karpov
	; (2017) Irudi gehiago
	Ahotsa
Dumako diputatua
Dumako diputatua
Dumako diputatua
Bizitza
Jaiotza	Zlatoust (en) , 1951ko maiatzaren 23a (72 urte)
Herrialdea	Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna (1951 - 1991); Errusia (1991 -
Lehen hizkuntza	errusiera
Hezkuntza
Heziketa	Economics Faculty of Saint Petersburg State University (en)
Hezkuntza-maila	professor of economics (en)
Hizkuntzak	gaztelania; errusiera
Jarduerak
Jarduerak	xakelaria, politikaria, idazlea, kazetaria eta Dumako diputatua
	Parte-hartzailea 20th Chess Olympiad (en) ; 21st Chess Olympiad (en) ; 24th Chess Olympiad (en) ; 25th Chess Olympiad (en) ; 27th Chess Olympiad (en) ; 28th Chess Olympiad (en) ;
Lantokia(k)	Mosku
Enplegatzailea(k)	San Petersburgoko Estatu-Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi world chess champion ; Leninen Ordena (1981) ; Xakearen Oscarra (1973) ; Xakearen Oscarra (1974) ; Xakearen Oscarra (1975) ; Xakearen Oscarra (1976) ; Xakearen Oscarra (1977) ; Xakearen Oscarra (1979) ; Xakearen Oscarra (1980) ; Xakearen Oscarra (1981) ; Xakearen Oscarra (1984) ; Order "For Merit to the Fatherland", 3rd class (2001) ; Lanaren Bandera Gorriaren Ordena (1978) ; Order of Friendship (2011) ; Order of Merit (Ukraine), 3rd class ; Order of Merit (Ukraine), 2nd class ; Order of St. Sergius of Radonezh 2nd class ; SESBeko Kirolaren Maisu ohorrezko (1974) ; Order of Holy Prince Daniel of Moscow 2nd class ; [[]] ; Order of May ; Olympic Order ; Order "For Merit to the Fatherland", 2nd class (2021) ; Government Prize of the Russian Federation ; Russian Federation's Government Award ; Order of St. Nestor the Chronicler ; Golden Calf ; [[]] ;
Kidetza	6th State Duma of the Russian Federation (en) ; 7th State Duma of the Russian Federation (en) ; first Civic Chamber of the Russian Federation (en) ; 8th State Duma of the Russian Federation (en)
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista
	aekarpov.com

Anatoli Yevgenyevitx Karpov (errusieraz: Анатолий Евгеньевич Карпов edo Anatolij Evgen'evič Karpov) (Zlatoust (antzinako Sobietar Batasuna), 1951ko maiatzaren 23a - ) errusiar xake jokalaria da, eta birritan izan da munduko txapeldun, lehenbiziko aldiz 1975-1985 artean, bigarrengoz 1993-1999 artean. Gehienbat Gari Kasparov xakelariarekin izandako norgehiagoka edo lehia biziarengatik oroitua da. Izan duen elo puntuaketa onena 2780 da, 1994ko uztailean lortu zuena.

Karpovek hiru alditan irabazi zuen SESBeko xake txapelketa, 1976, 1983 eta 1988an; azken horretan lehen postua Gari Kasparovekin partekatu zuen.

Sobietar Batasuneko xake taldearekin urrezko domina irabazi zuen 1972, 1974, 1980, 1982, 1986 eta 1988ko Xake Olinpiadetan eta 1985eko eta 1989ko Taldekako Munduko Xake Txapelketan.

9 aldiz irabazi du Xakearen Oscarra.

Biografia

Anatoli 1951ko maiatzaren 23an jaio zen garaiko SESB zen Zlatoust hirian. Gerra ondorengo inguruko milioika langile bezala, Karpov sendia pobrea zen. Lau urte besterik ez zituenean, aitak Toliari xakean jokatzen erakutsi zion. Baina, Capablanca edo Resheskyren gurasoak ez bezala, Anatoliren aitak bien arteko partida guztiak irabazi ohi zituen.

«

Negar egitear nengoen eta zotinka hasiko nintzatekeen nire aitaren hitzegatik ez balitz izan: Biotako batek galdu behar du eta, negarrez hasten bazara, ez dut sekula zurekin jokatuko[1]

»

Aitaren hitz gogorrak ez ziren alferrikakoak izan eta mutikoak etxean ikasten jarraitu zuen 7 urterekin aitaren lantegiko kirol klubean, xake arloan, sartu zen arte. Bere bizilaguna zen Sacha Kolishkin izan zen han sartu zuena eta, era berean, bizitza osoan zaletasuna izango zuenean sartu zuen: filatelian[2].

«

Hasieran denborapasa bat izan zen... Pixkanaka, zigiluetan erreperatu nuen, sinbologian... Estatuaren historian zaletu nintzen, SESB eta, batez ere, Errusiaren historian. Behin, 1913ko Romanov sendiaren hirugarren mendeurreneko zigiluak eskuratu nituen. Luzezkak ziren, tsarren erretratuak eta jauregien margolanak. Interes handia piztu zidaten.[3]

»

Di-da batean igo zen Anatoli gaztea eta, 11 urterako, Maisu hautagai egin zuten. Hamabi urterekin, Mikhail Botvinniken eskola ospetsuan hartu zuten, baina maisuak ez zuen oso ondo baloratu:

«

Idearik ez dauka. Mutil honek ez du inongo etorkizunik xakean[4]

»

Karpovek eskola hartan asko ikasi zuela onartu zuen gerora, xake liburuetan murgiltzea eta teorian sakontzea eskatu baitzion. 1966an, 15 urte zituenean, maisu nazional bihurtu zen, SESBeko gazteena, eta 1969an gazteen munduko xake txapelketa irabazi zuen. 1969an Nazioarteko Maisu egin zuten eta, hurrengo urtean, Nazioarteko Maisu Handi.

Hurrengo urteetan egoera finkatzen joan zen eta, 1973an, bigarren izan zen SESBen egindako txapelketan eta lehena Leningradon egindakoan, horrela, munduko txapeldun izateko lehiarako Hautagaien Torneoan sartzeko aukera lortu zuen. Final-laurdenetan Lev Polugayevski garaitu ondoren, mundu txapeldu ohia zen Boris Spaskirekin lehiatu behar izan zuen eta erabateko porrota eragin zion hari: 4-1. Finalean, berriz, Viktor Kortxnoi garaitu zuen 12,5-11,5.

Garaipen honek orduan munduko txapeldun zen Bobby Fischerren aurka titulua lehiatzeko aukera eman zion, baina estatubatuarra ez zegoen txapelketako arauekin ados eta berarentzat mesedegarri ziren arauak eskatu zituen, arau horiek onartu ezean jokatzeari uko egingo ziola esanez. FIDEk onartezintzat jo zituen Fischerren eskakizunak eta, 1975ean, Karpov munduko txapeldun izendatu zuen. Txapeldun titulua Fischerrren aurka jokatu gabe eskuratu zuenez gero, titulu horren zilegitasuna zalantzan jartzen zutenen aurrean bere nagusitasuna benetakoa zela, eta ez itxurazkoa, frogatu behar izan zuen urrengo munduko bi txapelketetan, 1978an Baguion eta 1981n Meranon, Viktor Kortxnoiren aurka 6-5 eta 6-2 irabazita.

Gari Kasparov eta Anatoli Karpov 1985ean

Hori gutxi balitz, torneo ugari irabazi zuen eta lider eztabaidaezin izan zen Gari Kasparov agertu arte. Lehia gogorra piztuko zen bi jokalarien artean hurrengo hamarkadan.

1984an, Karpovek titulua defendatu behar izan zuen Kasparoven aurrean. Karpov 5-0 irabazten joan ondoren, txapeldungaia 5-3raino hurbildu zitzaion eta, 5 hilabeteko lehiaren ondoren, bertan behera utzi zuten. 1985 arte izan zen txapeldun; urte hartan Kasparoven aurka lehiatu zen berriro, baina, oraingoan, Kasparov gailendu zen.[5].

Handik aurrera 3 alditan galdu zuen:

Leningradon 1986an, 12,5-11,5.
Sevillan 1987an, 12-12 (berdiketaren kasuan, aurreko txapeldunak titulua mantentzen du).
New York-Lyon 1990ean, 12,5-11,5.

1993an, berriro eskuratu zuen titulua Jan Timmanen aurkako partidan, Jakartan. Baina Munduko Xake Txapelketa banatuta zegoen jada, eta Kasparov Nazioarteko Federaziotik aldenduta zegoen. Ofizialtasunak zalantzan, titulu berria ez zen banaketaren aurreko tituluarekin parekatzen eta Kasparoven eskuetan mantentzen zen hura; gainera, Kasparovek jarraitzen zuen ELO zerrendaren lehen postuan. Hala ere, berriro lehiatu zen 1998an Viswanathan Ananden aurka.

Garai horretakoa da Karpoven arrakasta handienetakoa, Linaresen 1994an, 2,5 puntuko diferentziaz gainditu baitzituen bigarren geratu ziren Kasparov eta Shírov. 11/13 emaitza eta 2985 Eloko saioa historian izan den gogorrenetakoa da, AEBtako 1963-1964 txapelketan Fischerrek lortutako 11/11ren ondoren.

1994 eta 1998 artean maila handian jardun bazuen ere, handik aurrera ez zuen maila hori mantendu. Azkenean, iritzi ezberdinak zirela-eta, FIDEren titulua defendatzeari uko egin zion eta sailkapen ofizileko lehen postuaetatik aldentzen joan zen. Aldiz, bere mailan jarraitzen du xake azkarreko torneoetan eta maiz hartzen du parte horrelako lehietan.

Beste lan batzuk

Diputatu Errusiako Legebiltzarrean.
Lehendakari Bakerako Nazioarteko Fondoan.
Lehendakari Txernobyleko kaltetuei laguntzeko batzordean.

Gaurkoan FIDEko lehendakaritzako hautagai izendatzekotan ibili da eta lehen arerio izan zuen Gari Kasparoven eta beste federazio batzuen laguntza du horretan, baina ez du Errusiako Xake Federazioa aldeko, oraingo lehendakaria den Kirsan Ilyumzhinovek jarraitzea nahi baitute haiek[6].

Irudiak

Anatoli Karpov 1967an
Anatoli Karpov 1979an
Anatoli Karpov Zurichen, 2009an
Anatoli Karpov Berlinen 2010ean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Anatoli Karpov

Erreferentziak

(Gaztelaniaz)http://nebot.webgarden.es/menu/ajedrez/biografias/biografia-anatoly-karpov
(Ingelesez) https://web.archive.org/web/20130303005201/http://www.davidfeldman.com/buying/auctions/previous-auctions/autumn-sales-series-geneva-december-6-10-2011/belgium-collection/
(Gaztelaniaz)http://www.chessbase.com/espanola/newsdetail2.asp?id=4659
(Ingelesez)http://www.chessgames.com/perl/chesscollection?user=KingG
(Ingelesez) http://www.mark-weeks.com/chess/84kk$$.htm
(Gaztelaniaz) http://www.buscabiografias.com/bios/biografia/verDetalle/7364/Anatoli%20Karpov

Kanpo loturak

(Ingelesez) FIDE
(Ingelesez) Chessgames
Karpoven webgune ofiziala (Errusieraz)

Aurrekoa Bobby Fischer	Munduko Xake Txapelduna 1975-1985	Ondorengoa Gari Kasparov
Aurrekoa Gari Kasparov	FIDEren Munduko Xake Txapelduna 1993-1999	Ondorengoa Aleksandr Khalifman

Luanda errorea in Modulu:Navbar at line 58:Invalid title Munduko Xake Txapeldunak.

Datuak: Q131674
Multimedia: Anatoly Karpov / Q131674

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] (Gaztelaniaz)http://nebot.webgarden.es/menu/ajedrez/biografias/biografia-anatoly-karpov

[2] (Ingelesez) https://web.archive.org/web/20130303005201/http://www.davidfeldman.com/buying/auctions/previous-auctions/autumn-sales-series-geneva-december-6-10-2011/belgium-collection/

[3] (Gaztelaniaz)http://www.chessbase.com/espanola/newsdetail2.asp?id=4659

[4] (Ingelesez)http://www.chessgames.com/perl/chesscollection?user=KingG

[5] (Ingelesez) http://www.mark-weeks.com/chess/84kk$$.htm

[6] (Gaztelaniaz) http://www.buscabiografias.com/bios/biografia/verDetalle/7364/Anatoli%20Karpov