Amandine Gay

Amandine Gay erditze anonimo batean jaio zen 1984ko urriaren 16an, Frantzian.[1][2] Aita biologikoa martinikarra zen eta ama marokoarra.[3]

Adopziozko ama eta aita, biak zuriak eta langile klasekoak[4], eskolako maistra eta bidezaina dira, hurrenez hurren, eta Lyon inguruko herri batean bizi dira.[5] Amandine Gayk bereziki sentitu du bere familiak jasan duen klase-gutxiespena.[4]

Adoptatu zutenean, familiak bazuen 12 urteko seme beltz bat. Neba nagusiak eragin handia izan zuen Amandineren “belztasunaren eraikuntzan”, haien antzeko egoeran zeuden pertsonen berri ematen baitzion, lagungarri izan zitezkeen eredu positiboak eskaintzeko; adibidez, Surya Bonaly-rena, bera ere beltza eta adoptatua, haien moduan.[2]

Gay saskibaloi-zale amorratua da 8 urte zituenetik.[6]

Amandine Gayk ez du uste Frantzian baldintza onik dagoenik familia bat osatzeko, bertako errakundeek ez baidiete eskaintzen «ume beltzei bere buruaz harro egon ahal izateko ezer»[7]; horregatik, 2015ean, Montrealera joan zen bizitzera.[3] Han, bere ikerketekin jarraitu ahal izan zuen eta zenbait film egin. Bere pelikuletan gutxiengoen egoera ezagutarazten duten gaiak jorratzen dira eta egilearen beraren esperientziak islatzen dira, «haur "arrazializatuen" adopzioa familia zurietan», kasu.[7]

2017an, Bras de Fer Production et Distribution enpresa sortu zuen bere bikotekidearekin[6], Amandinek «jatorri burgeseko gizon zuri» gisa aurkezten duena.[4]

Lyongo Ikasketa Politikoen Institutuan graduatu ondoren, kazetaritza ikasketak amaitu zituen Australian.[6] Horrez gain, Lussasko Zine dokumentaleko eskolan ere ikasi zuen[8], eta horren ondoren, 2008an, Parisko 16. barrutiko Arte dramatikoaren kontserbatorioan sartu zen[9].

2017an, soziologiako maisutza lortu zuen Quebec-eko Unibertsitatean (Montreal).[10]

Ikasketak amaitutakoan, aktore gisa hasi zen lanean, baina berehala konturatu zen beti jokatzen zituela mota bereko paper estereotipatuak (drogatua, prostituta, dokumentaziorik gabea, Antilletakoa). Bere agenteak azaldu zion bere adin-tartera egokitzen ziren hainbat paperetarako bidali zuela bere profila, baina gidoian pertsonaia beltz bat zela zehazten zenean baino ez zuela erantzunik jasotzen.[11][12] Aktore komikoa ere izan da.[8]

2021a baino lehen zuzendutako bi dokumentaletan bere dimentsio autobiografikoak azaltzen dira.[2]

Bere bizi-esperientziak zuzendari izatera eraman zuen, emakume beltzari buruz zuen ikuspegia ezagutzera emateko eta interesatzen zitzaizkion paperak interpretatu ahal izateko.[13] Telebistarako programa laburrak idatzi zituen, baina arazo handiak izan zituen finantzaketa lortzeko. Bere ustez, ekoizleek, gehienak berrogeita hamar urte inguruko gizon zuriek, ez zuten onartzen beren programetan agertzen ziren emakume beltzen errealitatea. Beste egile batzuekin batera, Medias Tartes izeneko fikzioa idatzi zuen, emakumeeei zuzendutako aldizkariei buruzko satira bat. Pertsonaietako bat sumiller beltz eta lesbiana bat da. Sumillerrak balizko inbertitzaileen ulertu ezina sufritzen du, pentsatzen dutelako Frantzian ezin dela egon horrelako ezaugarriak dituen inor, nahiz eta pertsonaiak Gay bera duen inspirazio iturri.[11]

2014ko apirilean hasi zen Ouvrir la voix dokumentala egiten. Centre national du cinéma et de l'image animée (CNC) erakunde publikoak halako film luzea bultzatu nahi izan ez zuenez, crowdfunding-kanpaina bati ekin behar izan zion finantzaketa lortzeko. Azkenean, 2016an plazaratu zen pelikula. Bertan 24 emakume bildu zituen haien identitateaz hitz egiteko. Denak ziren Frantzian bizi ziren emakume beltzak, eta haien artean afroondorengoak, herritarrak, ekintzaileak, ingeniariak, ikertzaileak edo blogariak zeuden.[14][15] Amandine Gayren hitzetan, Ouvrir la voix filmak “historia koloniala edo esklabista duten herrialdeetan arrazaren eraikuntza sozialak duen garrantziaz” hitz egiten du.[2] 2017an, dokumentalak Out d'or de la création artistique saria eta Montrealeko dokumentalaren nazioarteko topaketen publikoaren saria jaso zituen.[16][17]

Une histoire à soi (2021) dokumentaleko protagonistak Frantziako familiek atzerrian adoptatutako bost pertsona dira, jatorriz, Ruanda, Brasil, Sri Lanka, Hego Korea eta Australiakoak. Filmean identitatearen eraikuntza, deserrotzea eta akulturazioa aztertzen dira.[2] Une histoire à soi-k agerian uzten du nazio eta arraza desberdinen arteko adopzioek eragin emozional eta psikologikoak dakarzkietela adoptatuei beren identitatea eraikitzean. Adopzio-mota horrek adopzio-familia zuriei ere eragiten die.[2]

Amandine Gay Osez le féminisme! taldeko kidea izan zen aldi batez, baina elkartea utzi zuen antiarrazakeriaz eta LGTB kolektiboen auziaz zuen ildoarekin ados ez zegoelako.[18][19] Harrezkero afrofeminismoan militatzen du.[19]

2020ko azaroan, Julien Bayou Europe Écologie-Les Verts alderdi ekologista frantsesaren idazkari nazionala interpelatu zuen Twitter-en, polizia zurien aurkako indarkeria kalifikatzeko "lintxamendu" hitza erabilti zuelako. Bayouk barkamena eskatu zuen.[20][21]

2017an, “Mois des adopté-e-s” ekimena sortu zuen.[22][23] Emakume beltzek eta adoptatutako pertsonek beren kontakizuna berreraikitzea defendatzen du. Bere dokumentaletan, arrazismoaren edota sexismo arrazializatuaren bazterkeria sufritu dutenen bizipenak ezagutarazi eta balioetsi nahi ditu, haietaz dakiguna, gehienetan, beren esperientziak bizi izan ez dituzten adituengandik heltzen baitzaigu. Amandine Gayk intimitate politikoaren ildoan kokatzen du bere jarduna.[2]

Amandine Gayren ustez, arraza-pedagogiaren ardura ez da adoptatuek eurek hartu behar duten zama, adopzioak kudeatzen dituzten erakundeei baitagokie zeregin horretaz arduratzea, beti ere adoptatuen akulturizazioa ekiditea helburu izanik. Gayk kritikatzen du adoptatuei laguntzeko aurrekonturik ez esleitzea helduarora heldu arte, eta bereziki nerabezaroan, nortasun-krisiak gertatzen direnean.[2]

Haur beltz bat adoptatzen duten guraso zuriek, Gayren iritziz, aldez aurretiko baldintza izan beharko lukete pertsona beltzekin harremanak izatea eta sozializatzea. Haren ustez, "horrela, tresnak izango lituzkete, baita sinpleenak ere, adibidez, haur beltz baten ile kizkurtua edo azala nola zaindu behar dituzten jakiteko“. Gainera, “horrek denok izaten ditugun aurreiritzi arrazistak zalantzan jartzen ere lagunduko diela» uste du.[2]

• 2010: Hors de l'abri, court métrage de Céline Guénot-en film laburra: Aminata[33]
• 2013: Au nom de la vérité telesaileko Le Retour d'une ex atala: Patricia[34]

• 2017: Ouvrir la voix (dokumentala), zuzendaria, muntatzailea, produktorea eta banatzailea Bras de Fer Out d’or enpresarekin. Sariak:
  • Sorkuntza artistikoaren saria (Robin Campillorekin partekatua), 2017.[35]
  • Montrealeko Rencontres internationales du documentaire topaketetako publikoaren saria (People's Choice Award), 2017 azaroa.[17]
  • FestiFrance Brasil-eko dokumental onenaren saria, 2018ko iraila.[36]
• 2021: Une histoire à soi (dokumentala)