Aljerko Gudua

Borrokarako tresna nagusiak izan ziren,[10] batetik, atentatuak, eta bestetik, atxiloketak eta galdeketak. Arrazoi horiengatik, zenbait historialarik uste dute hobe dela hitz egitea polizia operazio handi batez, beste batzuk, aldiz, inteligentzia gudu batez, gertaeraren biolentzia gutxietsi gabe, hiriko biztanleak zailtasun fisikoen eta psikologikoen aurrean jarri zuena, baina nolanahi ere landa eremuetan jasan zirenak baina txikiagoak gertatu zirenak. Massu jeneralak, bere La vraie bataille d'Alger (Aljerko benetako gudua)[11] lanean dio «Aljerko gudua» adierazpena Yacef Saadiri hartu ziola maileguan, 1962an hark argitaratu zuen Souvenirs de la bataille d'Alger liburutik.[12] Azken honek, ordea, adierazten du jeneralak dagoeneko erabili zuela termino hori 1957ko ekainaren 13ko gutun batean. Hala eta guztiz ere, terminoa argi agertzen da Robert Lacostek 1957ko apirilaren 3an bidalitako zuzentarau batean zeinetan bere burua zoriondu zuen «Aljerko gudua»n izandako garaipenagatik.[13]

Saadiren arabera, terminoaren sortzailea Radio Algerreko Jacques Le Prévost kazetaria izan zen, Saadiren ustez, FLNren aurka lerrokatu zena eta irratiaren aurkako bonba bat pairatu zuena 1957ko urtarrilaren 14an.[12]

• 
  Paraxutisten 10. dibisioaren intsignia.
• 
  Paraxutisten txapeleko intsignia.
• 
  Atzerriko paraxutisten 1. erregimenduaren (REP) intsignia.
• 
  Itsas infanteriaren 3. erregimenduaren intsignia.

• Jacques Massu jenerala: Paraxutisten 10. dibisioko buruzagia zen eta ahal osoak eman zitzaizkion Aljerian. Aljerko guduko operazioen zuzendaria izan zen.
• Marcel Bigeard koronela: bere erregimentuak, Kolonietako paraxutisten 3. erregimentua (RPC), Aljerko guduan parte hartu zuen Paraxutisten 10. dibisioaren barruan.

• Yves Godard koronela Massu jeneralak "Aljer Sahel" sektoreko estatu nagusi izendatu zuen eta bere gainean geratu ziren polizia eskumen guztiak. Léger kapitainarekin batera Informaziorako eta Ustiapenerako Taldea sortu zuen. Aljerko guduko bigarren fasea zuzendu zuen (ekaina-urria).

• Roger Trinquier koronela: Aljerko guduaren lehen fasea zuzendu zuen (urtarrila - ekaina) eta «Dispositif de protection urbaine» (DPU) delakoa sortu zuen populazioa kontrolatzeko.

• Pierre Paul Jeanpierre teniente-koronela: Paraxutisten 1. atzerriko erregimentuaren buru izan zen Aljerko guduko bigarren faseko momenturik gogorrenetan. Yacef Saadik zauritu zuen hura Kasbahan atxilotua izan zen egun berean, 1957ko irailaren 24an.

• Paul-Alain Léger kapitaina: Aljerko guduko bigarren fasean Godard koronelaren laguntzailea (ekaina-urria) eta Aljerko barruti autonomoa infiltratutakoa Bleudite operazio ezagunaren barrua.

• Paul Aussaresses komandantea: chargé de la liaison avec la police au PC du général Massu jeneralaren poliziarekiko loturaren arduraduna, urtarrila eta ekaina bitarte Paraxutisten ekintzen gainbegiratzailea izan zen.

• Jacques Pâris de Bollardière jenerala: Mitidjako sektore baten arduraduna zen, eta Massurekin izandako desakordioak tarteko, ordeztua izatea eskatu zuen 1957an.

• Abane Ramdane: arduradun politiko eta ekonomikoa, eta CCEko kidea Aljerko guduaren lehenengo fasean.
• Krim Belkacem: konexioen arduraduna, estatu nagusiko burua, borroka armatuaren estratega eta CCEko kidea Aljerko guduaren lehenengo fasean.
• Larbi Ben M'Hidi, El Hakim: ekintza armatuaren arduraduna Aljerren eta CCEko kidea.
• Benyoucef Benkhedda, arduradun politikoa eta CCEko kidea Aljerko guduaren lehenengo fasean.
• Yacef Saadi, Si Djaâfar, Réda Lee ezizenez: Ben M'Hidiren ondokoa, bonba-sarearen arduraduna, Aljerko barruti autonomoko arduraduna eta Aljerko guduko bigarren faseko ikur enblematikoa.
• Ali la Pointe: Yacef Saadiren ondokoa.
• Chérif Debih: Si Mourad ezizenez, Aljerko barruti autonomoko komisario politikoa eta, Yacef Saadiren agindupean, bonba-sarearen arduraduna. Eraila izan zen Ramel kidearekin batera paraxutisten aurka Kasbahan gertatu egiazko gudu batean 1957ko irailean.
• Haffaf Arezki, Houd ezinenez: Aljerko barruti autonomoko informazio eta konexio arduraduna.

• 
  Zohra Drif
• 
  Hassiba Ben Bouali
• 
  Raymonde Peschard

Hassiba Ben Bouali Yacef Saadiren Aljerko barruti autonomoko bonba-sarean sartu zen. Ali la Pointe, Petit Omar eta Hamid Bouhmidi taldekideekin batera hil zen Kasbahan zuten ezkutalekuan, Abdérrames kaleko 5. zenbakian. Paraxutistek etxea dinamitatu zuten.

«Bonba-sareko» neskak
Ezker-eskuin: Samia Lakhdari, Zohra Drif, Djamila Bouhired et Hassiba Ben Bouali

Aljerko Le Milk-Bar 2011n, bertan gertatu zen 1956ko irailaren 30eko atentatu ikusgarria. Ondorioak: 4 hildako eta 55 zauritu.

1955ko martxoan, Rabah Bitat, FLNko burua Aljerren, garai horretan 585.000 biztanle zituena[14], atxilotua izan zen. Abane Ramdanek hartu zuen orduan hiriburuko zuzendaritza politikoa. Ramdane kartzelatik atera berria zen eta Kabiliatik bidali zuten espresuki. Denbora gutxian indarrak batu eta FLN hirian berrezartzea lortu zuen horretarako Aljerko barruti autonomoa (Zone autonome d'Alger, ZAA) sortuz. [15]. Khalfa Mameri biografoaren arabera, Ramdanek estrategia bat ezarri nahi zuen martxan "errepresioaren bizkortze boluntarioa" zeritzona, horren bidez aljeriar guztiak FLNren inguruan biltzeko. 1956ko martxoaren 19an heriotzara zigortutako bi exekutatuak gertatu ondoren, mehatxu foileto bat zabalarazi zuen: «Gillotinatua den maki bakoitzeko ehun frantziar erailko dira inongo bereizketarik gabe»[16]. Ekainaren 20aren eta 22aren artean, 49 pertsona hil edo zauritu gertatu ziren hiriko kaleetan 72 atentaturen ondorioz.[17].

1956an, "Aljeriako afera" Nazio Batuen Erakundean eztabaidatua behar zela eta, Abane Ramdanek eta Larbi Ben M'Hidik erabaki zuten, Soummamen kongresuaren ondotik, gatazkari ikusgarritasun handiagoa ematearren, operazioak hiriburuan, Aljerren, biziagotzea eta kontzentratzea.[18].

Aldi berean, isilpeko negoziazioak abiatu ziren Belgraden eta Erroman 1956ko udan. Uztailaren 19an atentatu bat gertatu zen Bab El-Oued Aljerko europar auzoan: FLNren komando batek zibilak ametrailatu zituen eta hildako bat eta hiru zauritu gertatu ziren.[19]. Errepresalia gisa, Arjelia frantsesaren aldeko erradikalenak talde paramilitarretan antolatzen hasi ziren André Achiaryren gidaritzapean, SDECEko ofizial ohia eta Sétifeko masakrean (1945) Constantinoiseko prefeta ordea izandakoa.[20] Robert Martelek sortutako Ipar-Afrikako Batasun Frantseseko kideekin batera, Achiaryk Thèbes kaleko atentatua antolatu zuen, Aljerko Kasbahan, 1956ko abuztuaren 10ean. 16 hildako eta 57 zauritu suertatu ziren, eta norabide aldaketa bat eragin zuen Aljeriako gerran.[20] Horrela, Patrick Rotmanek L'Ennemi intime (2002) filman zera nabarmentzen du, «[ekintza horiek] Aljeriako gerra baino bi urte lehenago hasteagatik, Aljerren behintzat kontra-terrorismoa terrorismoa bera baino lehenagokoa dela esan daiteke».[20] Horri Guy Pervillé historialariak erantzuten dio esanez ahantzi egiten dela atentatu kontra-terroristak 1956ko ekainean hasitako atentatu sailari emandako erantzuna izan zirela.[16]. Yacef Saâdik, garai hartan FLNren Aljerko barrutik autonomoko buruzagi militarra zenak, Marie-Monique Robin kazetariari honela adierazi zion:

Bake negoziazioak hautsi ziren, eta orduan, Guy Molleten (SFIO) gobernuak negoziazio politikak etetea erabaki zuen. Larbi Ben M'hidik ekintza terroristak europar hirira zabaltzea erabaki zuen, batetik, arabiar burgesia bereganatzeko, eta bestetik, Aljerren gertatu beharrekoak bai hiriguneko eta bai nazioarteko iritzi publikoan oihartzuna izateko.[21] FLNko zenbait arduradun gillotinara bidaliak izan ondoren, jarraibide hauek eman zituen: «Akaba ezazue hemezortzi eta berrogeita hamalau urte bitarteko edozein europar. Emakumerik ez, haurrik ez, zaharrik ez.»[22]

Yacef Saadik Bonba-sarea sortu zuen eta emakumezkoak izan ziren bonba horiek jartzeko ardura izan zutenak. Horietako bat Annie Steiner, frantses aljeriarra izan zen. 1956Ko urriaren 15ean atxilotu zuten eta 5 urteko kartzelaldira zigortu zuten.

1956ko irailaren 30 bi bonbek eztanda egin zuten Milk Bar tabernan (Emile Bakouchek kudeatua) eta Cafétérian, eta 4 hildako eta 52 zauritu gertatu ziren (horien artean, Danielle Michel-Chich): «Hasi da Aljerko gudua, eta horrekin batera, antolakuntza politiko baten esperantza uxatzen da, bestetik, ez pied-noirrek ez armadak inoiz nahi izan ez dutena.» (Robin, 2004)[21]

1956ko urriaren 22an FLNko kanpo ordezkaritzaren arduradunak, Hocine Aït Ahmed, Ahmed Ben Bella, Mohamed Boudiaf, Mohamed Khider eta Mostefa Lacheraf, atxilotu zituzten, zioazen hegazkinaren desbideratze baten ondorioz.[23] Hegazkinak Rabatetik Tunisera eraman behar zituen ordezkariak, FLNko buruzagi historikoekin eta Marokoko sultanaren eta Habib Bourguiba presidentearen laguntzaz, irtenbide negoziatu baten bila bilduko zituen konferentzia batera.[20] Abenduan, Suezko krisialdiko porrotaren ondoren, armadarentzat bereziki mingarria izan zena, kontrainsurjentziaren aldekoa zen Raoul Salan jenerala izendatu zuten armadaren komandante nagusia Algerian.[24] Frantziar Batasunaren aldeko Gudarien Elkarteko (ACUF, Association des combattants de l'Union française) presidente ohia izanik, Salan Indotxinako gerrako beteranoz inguratu zen, horien artean, Dulac, Goussault, Allard jeneralak edo Roger Trinquier teniente-koronela, La Guerre moderne (1961) idatzi zuena.[25].

1957ko urtarrilaren 4an, Guy Mollet kontseiluko presidenteak erabaki zen Massu jeneralari botere zibil eta militar osoak ematea. Erabaki hori Matignonen egindako bilera batean hartu zen eta bertan ziren Robert Lacoste, Aljeriako Gobernadore Orokorra ("Egoiliar Orokor" berrizendatua izango dena), Christian Pineau, kanpo arazoetarako ministroa, Paul Ramadier finantza ministroa, Maurice Bourgès-Maunoury defentsa ministroa eta Lecheroy koronelaren "kontrainsurjentzia gerraren" aldeko sutsua zena,[26], eta bere bi estatu idazkariak, Max Lejeune eta Louis Laforêt.[27] Ministro kontseiluak François Mitterranden gain utzi zuen, garai hartan justizia ministro zena, Nazio Biltzarraren aurrean armadari botere bereziak emateko lege proiektuaren defentsa.

Ondorioz, Massu jeneralak, polizia eta bere paraxutisten dibisioa kontrolatu ez ezik, segurtasunerako eta defentsarako beste talde guztien kontrola erdietsi zuen: udaltzaingoa eta polizia judiziala, DSTa, Informazio eta Ustiapen Taldea (GRE), SDECE (kontra-espioitza zerbitzua) eta haren beso armatua, le Choc, le zouaves erregimendua Kasbahan ezarria zegoena, Afrikako Ehiztarien erregimenduko 350 zaldun, Dragoien erregimenduko 400 soldadu, Interbentziorako eta Errekonozimendurako taldeko 650 soldadu, 1.100 polizia, 55 jendarme, 920 CRS, Lurralde Unitateetako (UT) 1.500, funtsean, pied-noir ultrez osatua eta Jean-Robert Thomazo koronelak zuzendua.[28]

1957ko urtarrilaren 7an, Serge Barret prefetak, Lacoste ministro egoiliarraren aginduz, Mussuren aldeko botere ordezkaritza bat sinatu zuen non adierazten duen «Aljerko departamentu osoan, eta agindu hau sinatzen unetik, ordena mantentzeko ardura agintaritza militarrari ematen zaio, eta azken honek, normalean agintaritza zibilari dagozkion polizia eskumenak egikarituko ditu»[29].

Armadak, beraz, poliziari zegozkion eskumenak bereganatu zituen eta poliziaren zereginak bere gain geratu ziren, alde nabarmen batekin, eskumen horiek marko judizialetik kanpo egikari zitzakeela.[29] Jacques Pâris de Bollardière jeneralak, metodo horiek errefusatzeagatik 60 eguneko atxiloketa izan zuenak, honela esan zuen: "Armadak, gutxinaka gutxinaka, boterearen tresna guztiak konkistatu ditu, judiziala barne, eta Estatuaren barruko Estatu bat bilakatu da".[29] Pierre Vidal-Naquet historialaria are zorrotzagoa izan zen 1957ko urtarrilaren 7an, honela mintzatuz: "botere publikoa botere militarraren aitzinean kapitulatu zueneko eguna da hau, Errepublikarena jeneralen aitzinean".[30]

1957ko urtarrilaren 7an Paraxutisten 10. dibisioko 8.000 soldadu sartu ziren Aljerren hiria "baketzeko" gertatzen ari ziren atentatuen aurrean. Egiptotik bueltan zetozen, izan ere, Egipton britainiarrekin batera, Nasser koronelaren (FLNren aliatua) aurka garaipena lortu baitzuten Suezko krisialdian.[18] Dibisioaren buruzagia Jacques Massu jenerala zen, Robert Lacosterengandik eskumen osoak jaso zituena, eta laguntzaile gisa zituen koronelak ziren Marcel Bigeard, Roger Trinquier, Fossey-François Yves Godard eta Paul-Alain Léger.

Paraxutisten iritsierari FLNek atentatu kate batekin erantzun zion. Urtarrilaren 26koa izan zen bereziki hilgarria, bonbek hiriko hiru kafetan eztanda egin eta 5 hildako eta 34 zauritu utzi zituenean. Ondoren FLNk greba orokorrerako deia egin zuen urtarrilaren 28rako, termino hauetan «eskatzen den denboran zehar lanari uzten ez badiozu, Nazio Askatasunerako Armada gupidarik gabe zu ezabatzeko beharrean egongo da, zauden tokian zaudela»[31]. Paraxutistek greba hautsi zuten eta dendak irekitzera behartu zituzten dendariak. Horretarako, etxez etxe ibili ziren langileak eta funtzionarioak kamioietan bilduz eta lantokietara eramanez.

Aussaresses jeneralarean unitateak, heriotzaren eskuadroi gisa ere ezaguna izan zenak, 24.000 pertsona atxilotu zituela aitortu zuen Aljerko guduaren lehenengo sei hilabeteetan, eta horietatik 3.000 tirokatuak izan ziren.[32]^,[33].

1957ko udaberrian zehar, batez besteko 800 atentatu hileko (tiroketak eta leherketak) gertatu ziren hirian. FLNren Tunisko CCEren (Comité de coordination et d'exécution) direktiba batek horrela zioen: «hamar pertsona hiltzen eta beste berrogeita hamar zauritzen dituen bonba baten baliokide psikologikoa frantziar batailoi oso baten desagerpena da»[34].

«Gégène» ezaguna, paraxutistek torturatzeko erabili zuten generadore elektrikoa

Armadako tropek hiria patruilatzen zuten, leku publikoen sarrerak zaintzen zituzten eta Kasbah osoa alanbre-arantzadunez inguratu zuten. Neurri hauek gehiago ziren europarrei segurtasun irudia emateko FLN bera kaltetzeko baino. Trinquier koronelak martxan jarri zuen DPU delakoa (Disfositif de Protection Urbain, hiri babeserako dispositiboa), eta ondorioz, sistematikoki etxe bakoitzeko bizilagun guztiak fitxatzen hasi ziren eta bloke bakoitzeko arduradun bat izendatzen. Arduradunak mugimendu guztien berri eman behar zuen, irteeren eta sarreren berri, batez ere. Iristen zirenak sistematikoki miatuak izaten ziren lotura gisa etorritako klandestinoak edo makiak antzemateko. Jean-Charles Jauffret historialariaren arabera, «honek guztiak gogora ekartzen zuen Hirugarren Reichak eta Stalinek ezarritako hiri antolakuntza».[35] Etxeratze-aginduen aukera ematen zuten susmagarriak euren etxean atxilotzeko, orduko legaltasunari kasurik egin gabe. Atxilotu extra judizial hauek, atxiloketa eta tortura zentroetan itaunduak izan ostean, exekutatu ala «leheneratu» egiten zituzten. Bigarren kasuan, bleus de chauffe edo hiri babeserako dispositiboen partaide izatera pasatzen ziren. Kasu gutxi batzutan agintaritza judizialaren aurrean eraman zituzten, eta kontrako probarik aurkitu ezean, askatzen zituzten.[24] Alde batetik, exekuzioak disimulatu egiten ziren eta pentsarazten zen heriotzak ihes saiakeren ondorioz gertatu zirela, eta horrela, legezko itxura ematen zitzaien. Beste batzuk, klandestinoki egiten ziren: atxilotuak helikoptero batera igo eta itsasora jaurtitzen ziren (les «crevettes Bigeard»[36]). Agintari judizialek ere ez zekiten zenbat atxiloketa zentro zeuden, armadak erabat isilpean gordetzen baitzuten.

Otsailaren amaieran paraxutistek erabiltzeko prest zegoen bonbez betetako gordeleku bat aurkitu zuten. Bigarren bulegoak sarean gora egin eta goragoko karguak antzeman zituen, datuak bildu, susmagarriak atxilotu eta hitz eginarazten zien. Diru biltzaileak identifikatzen hasi ziren, eta pixkanaka pixkanaka, sarea desegiten hasi ziren. Otsailaren 16an, Bigeard koronelaren gizonek Larbi Ben M'hidi harrapatu zuten, Aljerko ekintza armatuen koordinatzailea. Torturatu ostean, egun batzuk geroago zintzilikatu eta exekutatu egin zuten (martxoaren 5ean). FLNren buruzagiek, bereziki Abane Ramdanek eta Krim Belkacemek, Aljertik alde egin zuten.

Tortura (gégène, bainuontzia, etab.) sistematikoki erabili zen terroristei hitz eginarazteko. Independentista asko justiziaren aurrean jarri zituzten, baina beste batzuk epaiketarik gabe "desagertu" egin ziren.[37] Aldi berean, poliziaren eta DSTren fitxategiak baliatuz, armadak FLN laguntzen zuten europarrak atxilotu zituen eta horietako batzuk kondenatuak eta fusilatuak izan ziren, atxiloketan bertan hilda gertatzen ez baziren, Maurice Audin matematikari gaztea bezala.[38] Raphaëlle Branche historialariaren arabera:

Aljeriako gerraren hasieratik protestak egon ziren metropolian zenbait itaunketa metodoren aurka, baina oihartzunik ez zuten izan 1957ko urtarrila arte. Urtarrilaren amaieran, parlamentariz osatutako batzorde batek ikerketak hasi zituen Orango zerbitzu baten inguruan jatorri aljeriarreko edo europarreko atxilotuen kexen ondorioz. Batzorde honek gertakari kezkagarriak baieztatu zituen baina ez torturaren erabilpena, izan ere, «salbuespeneko legeak erabat justifikatzen baitira Aljerian eta ezingo genituzke zalantzan jarri DST ikertzaileei irekitako prozeduraren bitartez»[40] Témoignage chrétien egunkariak eztabaida bat ireki zuen 1957ko otsailean, eta France-Observateur eta L'Express aldizkariek segida eman zioten ere eztabaidari. Hainbat pertsonalitatek euren jarrera adierazi zuten polemikan. Martxoaren 25ean, René Capitantek Parisko Unibertsitatean ematen zituen zuzenbide ikastaroak bertan behera utzi zituen Ali Boumendjel ikasle ohiaren heriotz susmagarriaren ondotik, izatez, bere buruaz beste egin zuela esan baitzuten. Jacques Pâris de Bollardière jeneralak bere desadostasuna agertzeko haren zereginetatik baztertua izateko eskaera egin zuen 1957ko martxoaren 28an. Paul Teitgenek, Aljerko poliziaren idazkari orokorrak, erresistentziako kide ohia eta katolikoa berau, gauza bera egin zuen irailean eta Aljerian gertatzen ari zen torturaren aurka mintzatu ere mintzatu zen. Vercors idazleak uko egin zion Ohorezko Legioa jasotzeari. Martxoaren hasieran, Guy Molleten gobernuak salbaguardia batzorde bat sortu zuen, zeinak 1957ko irailaren 7an txosten bat argitaratuko zuen non azpimarratzen zen «errebelioaren basakeria»[41] baina onartzen zuen tarteka militarrek egindako gehiegikeriak egon zirela, arauen kontrakoak zirenak, nahiz eta sistema orokortua bat zenik baztertu.

Aljerko Kasbah, 2011ko abenduan, leherketa eta 54 urte geroago, Ali la Pointen ezkutalekuaren hondakinak.

1957ko uda puntu garrantzitsua izan zen da Aljerko guduan. Ekainaren 4an, faroletan ezkutatutako lau lehergailuk eztanda egin zuten 18:30 inguruan, bulegotik irteteko orduan, Aljerko autobus geltokitik gertu, eta ondorioz, 10 hildako (3 haur) eta 92 zauritu (33 anputatu) eragin zituen. Ekainaren 9an bonba berri batek egin zuen eztanda Aljerren, Erlaitzetako kasinoan. Tokia gazteentzako dantzaleko ezaguna zen, batez ere Bab-el-Ouedeko judutarren artean, baina garai horretan atxiloketa gunea ere bazen.[42] Lehergailua orkestraren oholtzaren azpian ezarria zen, eta zortzi pertsona hil eta ehun inguru zauritu zituen.[43].

Gobernuak paraxutistak deitu zituen eta Massuri botere osoa eman zion berriro. Oraingoan, bazegoen berrikuntza bat: «Bleuite (infiltrazioa eta intoxikazio kanpaina)» eta haren bleus de chauffeak: FLNko militante ohi damutuak, Léger kapitainaren Informazio eta ustiapen taldearentzat lanean zihardutenak (GRE) Aljerko Kasbahan. Ez ziren informazioa pasatzera mugatu, sarean bertan infiltratu ere egin baitziren. Abuztuaren bukaerarako, 14 lehergailu aurkitu zituzten eta Aljerko barruti autonomoko estatu nagusikoa kideak, hilak, kartzelan edo damutuak ziren, bi hauek salbu: Yacef Saadi buruzagia, eta haren laguntzailea, Ali la Pointe. Irailaren 24an Yacef Saadi atxilotu zuten, eta urriaren 8an, Ali la Pointe hila gertatu zen haren ezkutalekua osorik lehertzeko prestatu bonba baten ondorioz. Ali la Pointen gorpua Hassène Guendrichek identifikatu zuen, goitizenez Zerrouk, Léger kapitainaren bleus-de-chauffe kolaboratzaileetako bat, garai batean Saadiren laguntzailea izandakoa eta 1957ko abuztuaren 6an atxilotu eta damutu zena, Saadik eta Ali la Pointek ezer jakin gabe.[44].

FLNren arma-gordailuak aurkitu ziren, sarea desegin zen eta FLNren buruzagi nagusiak identifikatuak, lokalizatuak eta atxilotuak izan ziren. FLNk Aljerren zuen sarea desagertu zen, geratzen ziren kideak Paul-Alain Léger kapitainak damuarazi zituen, eta Aljerrek ez zuen FLNren atentaturik ezagutu gerra amaitu bitarte.

Nahiz eta Aljerko gudua, bere horretan funtsean polizia-operazio bat izan zena, Frantziako armadak irabazi, kontuan harturik bi aldeek erabilitako metodoak debekatuak zeudela gerra zuzenbidean, Frantziako iritzi publikoak zalantzan jarri zituen ondorengo gobernuek egin zituzten "baketze" operazio guztiak[45]. Izatez, FLNrik nazioarteko oihartzuna eman zion.[15] «Aljeriako gerrak» ez zuen oraindik «Gerra» izenik, ofizialki ordena mantentzeko operazio bat baino ez zen.

Alta, frantses armadak hirian egin operazio antiterrorista erreferente bilakatu zen, arrakasta eredu bat mendebaldeko estatu nagusientzat, amerikarrentzat bereziki, eredu hori beranduago erabiliko baitzuten antigerrila moduko borroketan eta baita Irakeko gerran ere. Hala, Roger Trinquier nazioarte mailako kontrainsurjentzia gerraren teoriko bilakatu zen, bestea beste, 1961ean argitaratu zuen bere lehen lanari esker, Gerra modernoa (La Guerre Moderne), Estatu Batuetan Modern Warfare: A French View of Counterinsurgency izenburupean argitaratu zena.[46]

Guy Pervillék, Massu jeneralak aurreratutako datuak hartuta, Aljerko barruti autonomoaren galerak "milatik behera, eta hildakoak hirurehun inguru" izan zirela adierazi zuen.[47]^,[48].

Atentatuen ondorioz gertatu ziren hildakoak 314 izan ziren eta zaurituak 917, hamalau hilabetean gertatu ziren 751 atentatutan.[49]

• Henri Alleg, La Question, Minuit, 1958. ISBN 2-7073-0175-2
• Erwan Bergot, Les paras, Balland, 1971
• Hamid Bousselham, Torturés par Le Pen, Rahma, 2000 ISBN 9-9618-0404-X
• Hamid Bousselham, Quand la France torturait en Algérie, Rahma, 2001 ISBN 9-9618-0405-8
• Colonel Godard, Les trois batailles d'Alger, tome 1 (Les paras dans la ville)
• Philippe Héduy, Algérie Française 1942-1962, Société de production littéraire, 1980
• Jacques Le Prévost, La bataille d'Alger, Éditions Baconnier, 1957
• Jacques Massu, La Vraie Bataille d'Alger, Plon, 1972
• Pierre Sergent, Je ne regrette rien, Fayard, 1972
• Yacef Saâdi, La bataille d'Alger, Publisud, 2002
• Alistair Horne, A Savage War of Peace: Algeria 1954-1962, 1977, New York Review (2006) ISBN 978-1-59017-218-6

• Yves Courrière, La Guerre d'Algérie, tome 1 (Les fils de la Toussaint), tome 2 (Le temps des léopards) , Fayard, 1969, ISBN 2-2136-1118-1
• Pierre Pellissier, La Bataille d'Alger, Librairie académique Perrin, 2002 ISBN 2-2620-1865-0
• Benjamin Stora, Histoire de la Guerre d'Algérie, 1954-1962, la Découverte, 1993 ISBN 2-7071-4293-X
• Philippe Tripier, Autopsie de la guerre d'Algérie, France empire, 1972
• Guy Pervillé, « Terrorisme et torture : la bataille d'Alger de 1957 », L'Histoire, n°214, octobre 1997, p.70

Artxibategiko ikus-entzuneko agiriak

• Armen gordeleku baten aurkikuntza Aljerren, apirilaren 25eko 20:00tako Albistegia , ORTF (1957)
• Leherketa Aljerko kasbahan, urriaren 11ko 20:00tako Albistegia , ORTF (1957)

Dokumentalak

• La guerre d'Algérie (dokumentala), Yves Courrière eta Philippe Monnier (1972)
• La Guerre sans nom, Bertrand Tavernier (1992)
• L'Ennemi intime, Patrick Rotman (2002)

Fikzioa

• La battaglia di Algeri, Gillo Pontecorvo (1966)