Alioth

Alioth, Hartz Handia izeneko konstelazioaren izar distiratsuena da. Gutxi gorabehera Alioth 81 argi-urteko distantzian dago (25 parsecs).

Epsilon Ursae Majoris

Alioth (markatua) Ursa Major konstelazioaren barruan
Behaketa data
Garaia J2000      Ekinokzioa J2000
Konstelazioa Ursa Major
Igoera zuzena 12h 54m 01.74959s
Deklinazioa +55° 57′ 35.3627″
Itxurazko magnitudea (V)1.77
Ezaugarriak
Mota espektralaA1III-IVp kB9
U−B kolore indizea+0.02
B−V kolore indizea-0.02
Aldakor motaα2-CVn
Astrometria
Abiadura erradiala (Rv)-9.3 km/s
Berezko mugimendua (μ) IZ: +111.91 mas/u
Dec.: -8.24 mas/u
Paralajea (π)39.51 ± 0.20 mas
Distantzia82,6 ± 0,4 au
(25,3 ± 0,1 pc)
Magnitude absolutua (MV)–0.2
Zehaztasunak
Masa2.91 M☉
Erradioa4.2 ± 0.2 R☉
Argitasuna108 L☉
Gainazaleko grabitatea (log g)3.5
Tenperatura10,800 K
Metaltasuna [Fe/H]+0.00 dex
Biratze abiadura (v sin i)33 km/s
Beste izendapenak
Alioth, Allioth, Aliath, ε UMa, 77 Ursae Majoris, BD+56°1627, FK5 483, GC 17518, HD 112185, HIP 62956, HR 4905, PPM 33769, SAO 28553.
Datubase erreferentziak
SIMBADdata

Hartz Handia bezala ezagutzen den konstelazioa, gurdi baten itxura ere badauka batzuen begietara. Konstelazio horretan bertan Alioth izarra dago.

Historia

Arabiarrentzako, Hartz Handian agertzen diren hiru izarrak ume errugabeen hileta bat adierazten dute. Bertan irudizko hilketa kutxa bat dago eta atzetik emakume negartiak omen daude.

Lurretik txiki-txiki ikusten bada ere, Alioth, berez, gure eguzkia baino 106 aldiz distiratsuagoa da. Izarraren erradioa gure eguzkiarena baino lau bider handiagoa da eta bere masa gure eguzkiaren hirukoitza da. Bere tenperatura, 9.400º Kekoa da.

Hartzaren 'buztana', hiru izarrez osatuta dago eta gorputzetik hurbilena dagoen izarra Alioth da.

Nautikan, itsas gizonek, itsasoan dauden 57 izarrak erabiltzen dituzte kokalekua, posizioa, jakiteko. Alioth da asko ikusten den eta erreferentzia legez asko erabiltzen den horietako bat.

Bere distira handiagatik, goizeko lehen orduetan eta gaueko ilunabarrean ikus daiteke. Horregatik, izar hau eta beste asko ikusteko, behaketak eta ikustaldiak egiteko, momenturik egokienak hauek izan daitezke, meteorologiako baldintzak lagun.

Izar hauen koordenadak urtean behin Itsas “almanaka” liburuetan agertzen dira eta oraindik ere, derrigorrez, itsasontzietan eramaten dira, bertan dagoen informaziorekin eta triangelu esferikoaren bidez Itsasontziaren posizioa jakiteko. Taulak eta logaritmoekin kokapenak eta norabideen kalkuluak atera daitezke.

Distantzia

Lurretik hurbilen dagoen izarra, Alpha Centauri da. Izar hau guregandik lau argi-urtera aurkitzen da. Alioth Izarra, lurretik laurogeita bat argi-urtera dago.

Saia gaitezen argiaren abiaduraz, ilargira joateko espazio-ontzia imajinatzen. Lurretik ilargira joateko denbora, segundo bateko izango litzateke. Lurretik eguzkira, zortzi minutukoa izango litzateke. Jupiterrera joateko, hogeita hamar minutu eta eguzki sistematik ateratzeko ordu gutxi batzuk.

Gure Eguzki sistema , Esne Bidea deritzon gure galaxian dago. Galaxia honek milaka milioi izar dauzkala kalkulatzen da. 200.000.000.000 kopurua izaten da, biribilduz, aipatu ohi dan zenbakia. Gure eguzkia eta Alioth milaka milioi horietatik izar arrunt pare bat besterik ez dira, elkarrengandik "hurbil" dauden bi izar arrunt. Argiaren abiadurara joanez gero, ehun mila urte baino gehiago beharko genuke gure galaxiaren diametroa zeharkatzeko.

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.