Ali ibn Abi Talib

Alī ibn Abī Ṭālib (arabieraz: علي بن أﺑﻲ طالب‎, ʕaliː ibn ʔæbiː t̪ˤɑːlib; 598ko urriaren 23a – 661eko urtarrilaren 28a[1]), Ali[2] izenaz soilik ezaguna, Mahoma islamdar profetaren lehengusu eta suhia izan zen, 665 eta 661 artean kalifa izan zena. Sunitek laugarren kalifa Rashidun, baita azkena ere, zela diote, xiitek berriz bera lehendabiziko "Imam" zela eta bere ondorengoak Mahomaren ondorengo zuzenak direla diote. Eztabaida honek Ummah edo musulmanen komunitatea xiitar eta sunitar adarren artean banatu zuen[3].

Ali ibn Abi Talib

4. Ondo gidatutako kalifak

656 (egutegi gregorianoa) - 661eko urtarrilaren 27a
← Uthman ibn Affan - Hasan ibn Ali →
1. The Twelve Imams (en) Itzuli

632 - 661 - Hasan ibn Ali →
Bizitza
JaiotzaMeka, 600
HerrialdeaRasidar kalifaldia
Lehen hizkuntzaArabiera klasikoa
HeriotzaKufa, 661eko urtarrilaren 29a (60/61 urte)
Hobiratze lekuaImam Ali Mosque (en) Itzuli
Heriotza moduagiza hilketa: magnizidioa
HiltzaileaAbd-al-Rahman ibn Muljam (en) Itzuli
Familia
AitaAbu Talib ibn ‘Abd al-Muttalib
AmaFatimah bint Asad
Ezkontidea(k)Fatima az-Zahra
Khawla al-Hanafiyya (en) Itzuli
Q87345984 Itzuli
Q94573739 Itzuli
Asma bint Umays (en) Itzuli
Umm ul-Banin (en) Itzuli
Umamah bint Zainab (en) Itzuli
Q61358382 Itzuli
Seme-alabak
Anai-arrebak
Familia
LeinuaBanu Hashim (en) Itzuli
Hezkuntza
HizkuntzakArabiera klasikoa
arabiera
Jarduerak
Jarduerakestatu-politikaria, Kadia, Alfakia, muhaddith (en) Itzuli, mufassir (en) Itzuli, epailea, poeta eta kalifa
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkakBadreko gudua
Battle of Uhud (en) Itzuli
Invasion of Banu Nadir (en) Itzuli
Invasion of Badr (en) Itzuli
Invasion of Banu Mustaliq (en) Itzuli
Battle of the Trench (en) Itzuli
Invasion of Banu Qurayza (en) Itzuli
Battle of Khaybar (en) Itzuli
Expedition of Ali ibn Abi Talib (en) Itzuli
Expedition of Ali ibn Abi Talib (en) Itzuli
Expedition of Fidak (en) Itzuli
Expedition of Ali ibn Abi Talib (en) Itzuli
Battle of the Camel (en) Itzuli
Battle of Siffin (en) Itzuli
Battle of Nahrawan (en) Itzuli
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaislama
Find a Grave: 37358435 Edit the value on Wikidata

Bizitza

Iturri askoren arabera, batez ere xiitar iturrien arabera, Ali Mekako Kaaba santutegian jaiotako pertsona bakarra da[3]. Aita Abu Talib ibn Abd al-Muttalib eta ama Fatima bint Asad zituen arren[3], Mahomaren etxean hezia izan zen gosealdiaren ondorioz (Abu Talibek Mahoma umezurtza zenean bere etxean hartu zuen).

Mahomak goi-agerkundea izan zuenean, Ali bere mezua onartzeko lehendabiziko "gizona" (10 urte zituen) izan zen eta handik aurrera Islama zabaltzeari ekin zion[1][4]

Ali Medinara migratu zen, Mahomak egin eta berehala. Bertan zeudela, Mahomak Aliri Jaungoikoak Fatima bere alaba Aliri ezkon zitezen emateko agindu ziola esan zion[3]. Profetaren suhi bilakatuta islam hedatzeko lagundu zuen.

Uthman ibn Affan hirugarren kalifa hil zenean, Sahabak (Mahomaren kideek) laugarren kalifa hautatu zuten. Hala ere, guda zibila sortu eta 661ean, Kufako meskitan otoitz egiten zegoela erail zuten.

Erreferentziak
  1. Encyclopædia Iranica. Ali ibn Abitalib. .
  2. Euskaltzaindia. (2016-09-30). (PDF) 181. araua: Erdi Aroko pertsona-izenak. Iruñea, 12 or..
  3. Nasr, Seyyed Hossein. Ali. in: Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc..
  4. Steigerwald, Diana. Ali ibn Abi Talib. in: Encyclopaedia of Islam and the Muslim world. 1 MacMillan ISBN 0028656040..
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ali ibn Abi Talib Aldatu lotura Wikidatan
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.