Aleksandr Bortnikov
Aleksandr Vasilevitx Bortnikov[1] (errusieraz: Алекса́ндр Васи́льевич Бо́ртников) (Perm, Sobietar Batasuna; 1951ko azaroak 15–) Errusiako funtzionario bat da. Segurtasunaren Zerbitzu Federalaren (FSB) zuzendaria, 2008ko maiatzaren 12tik, egungo Errusiako Presidente den Vladimir Putinen zirkulu intimoko silovikiaren parte da.[2][oh 1]
Aleksandr Bortnikov | |||
---|---|---|---|
2008ko maiatzaren 12a - ← Nikolai Patruxev | |||
Bizitza | |||
Jaiotza | Perm, 1951ko azaroaren 15a (72 urte) | ||
Herrialdea | Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna Errusia | ||
Familia | |||
Ezkontidea(k) | Tatyana Borisovna (en) | ||
Seme-alabak | ikusi
| ||
Hezkuntza | |||
Heziketa | San Petersburgoko Bide-Injeniaritzako Estatu-Unibertsitatea FSBaren Akademia | ||
Hizkuntzak | errusiera | ||
Jarduerak | |||
Jarduerak | politikaria eta militarra | ||
Jasotako sariak | ikusi
| ||
Kidetza | Navalny 35 | ||
Zerbitzu militarra | |||
Adar militarra | KGB Segurtasunaren Zerbitzu Federala | ||
Gradua | Armadako Jeneral | ||
Parte hartutako gatazkak | Bigarren Txetxeniako Gerra 2008ko Hego Osetiako Gerra Siriako gerra zibileko Errusiaren operazio militarrak | ||
Sinesmenak eta ideologia | |||
Alderdi politikoa | Errusia Batua Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista | ||
Biografia
Bortnikov Permen (Errusiako SESFa, Sobietar Batasuna) jaio zen 1951n. Leningradoko Trenbide Ingeniarien Institutuan lizentziatu zen 1973an, eta Estatuko Segurtasunerako Sobietar Komitean (KGB) sartu zen 1975ean.[3] Hurrengo 28 urteak KGBren behin-behineko oinordekoarentzat lanean eman zituen, Konpainigentziako Zerbitzu Federalarentzat (FSK), eta, azkenik, FSB osoarentzaz, lehen egoitza zuena, San Petesburgon –garai hartan, Leningrado–. The Times of London egunkariaren arabera, Bortnikovek eta Vladimir Putinek 1970eko hamarkadan ezagutu zuten elkar lehen aldiz, biak Leningradora destinatuta zeudenean.[4] 2003ko ekainean, Bortnikov San Petersburgo hiriko eta Leningrad Oblasteko FSBaren Zuzendaritzako buru bihurtu zen. 2004ko otsailaren 24an Moskura eraman zuten, eta FSBko Segurtasun Ekonomikoko Zerbitzuko buru izendatu zuten, agentziako zuzendariorde bat.
2008ko maiatzaren 12an, Dmitri Medvedev presidenteak FSBko zuzendari izendatu zuen, eta segurtasun-analista batzuek uste dute biak pertsonalki elkartuta daudela.[5] FSBko zuzendari gisa egindako agintaldiak agentzia garai batean Txeka-ri egozten zitzaion "ezpata zigortzailera" itzultzea ekarri du.[6]
Sovkomfloteko administrazio-kontseiluko kidea ere bada, Errusiako ontzi-konpainia eta hidrokarburoen garraio-konpainia handiena.
Nazioarteko agerpenak
2015eko otsailean, Estatu Batuek gonbidatuta, Bortnikov errusiar ordezkaritza baten buru izan zen Washingtonen, indarkeriazko estremismoaren aurkako borrokari buruzko goi-bilera batean. Estatu Batuetara hegan egin zuen FSBk opartutako Tupolev Tu-214VPU aire-aginteko postu berri bat estreinatuz, bere generoan bakarra.[7]
2018ko urtarrilaren 27an eta 28an, Bortnikovek AEBak bisitatu zituen, oso ezohiko bidaia batean, Sergei Narixkin –Kanpo-Inteligentzia Zerbitzuko burua– eta Igor Korobov-ekin batera –Errusiako Indarren inteligentzia militarreko burua–. Hirurak Mike Pompeo-rekin, CIAko zuzendariarekin, bildu ziren Washingtonen, eta, CIAren komunikatuen arabera, ustez, Siriatik Errusiara eta Asia Erdialdera itzultzen diren Estatu Islamikoko borrokalariek suposatutako mehatxua eztabaidatu zuten, Siriako Gerra Zibilean AEBek zein Errusiak parte hartu ondoren.[8]
Arrazoibideak
Aleksanr Litvinenkoren hilketa
2007ko otsailean, The New Times aldizkari errusiarrak Aleksandr Litvinenko, FSBko ofizial desertorea, hiltzeko planari buruz idatzi zuen, FSBko iturri bati erreferentzia eginez, esanez "FSBko Segurtasun Ekonomikoko Departamentuko burua, Alexander Bortnikov teniente jenerala, operazioaren ikuskatzaile izendatu zutela".[10]
Andrei Kozloven hilketa
2007ko maiatzean, Bortnikovek Errusiako Barne Ministerioak Andrei Kozlov-ren –Banku Zentraleko zuzendariordea– hilketarekin lotuta ikertutako diru-zuriketako kasu batean parte hartu zuela jakinarazi zen.[11][12]
Ustelkeria-salaketak
2015eko uztailaren 27an, Novaya Gazetak ikerketa-txosten bat argitaratu zuen, Bortnikov eta FSBko beste goi-kargudun batzuk Moskuko Odintsov barrutiko lursailak likidatzen ari zirela esanez.[13] Egunkariaren arabera, taldeak 4.8 hektareako lur-salmenta antolatu zuen Rublevo-Ospenski autobideko umeentzako lorategi batean. Lur publikoa legez kanpo pribatizatzearen truke, bakoitzak 2.5 milioi dolar inguru jaso zituen.[13][14] Egunkariaren arabera, argitaratutako ikerketak dira FSBk Rosreestraren jabetza-erregistrorako sarbide publikoa ixtea eskaini izanaren arrazoietako bat. Kremlingo bozeramaileak, Dmitri Peskov-ek, esan zuen ez zuena irregulartasunei buruzko ikerketaren berririk.[14][15]
Purgaketa estalinisten justifikazioak
Kommersantek argitaratutako 2017ko abenduko gutun ireki batean, Errusiako 30 akademikok baino gehiagok Bortnikov kritikatu zuten Purga Estalinista Handia legitimatzen saiatzeagatik, Rossiiskaya Gazetari Txeka-ren ezarpenaren mendeurrenean emandako elkarrizketa batean. Elkarrizketa horretan, Bortnikovek esan zuen artxiboek erakusten zutela garai horretako kasu kriminalen "zati esanguratsu batek alde objektibo bat zuela".[16] Nikita Petrov-ek, Memorialerako segurtasun-zerbitzu sobietarrak aztertzen dituen historialariak, Bortnikovek Novaya Gazetarekin izandako elkarrizketa batean nihilismo juridiko gisa egindako adierazpenak gaitzetsi zituen.
Zigorrak
2022ko otsailaren 22an, Errusiak Ukraina ekialdeko eskualde separatisten independentzia aintzatetsi zuenean, Errusiaren Ukrainako inbasioaren testuinguruan, Joe Biden-ek –AEBko Presidenteak– iragarri zuen Errusiako hainbat pertsona eta banketxeri zigorrak ezarriko zizkiela, besteak beste, Bortnikov bera eta bere seme Denis Bortnikov, VTB Bankeko presidenteordea badena.[9]
Konplot kolpistaren akusazioak
2022ko martxoaren 20an, Ukrainako Segurtasun-Zerbitzuak (SBU) argudiatu zuen Bortinkov faboritoetako bat zela Vladimir Putin ordezkatzeko, Putin hiltzeko konspiratzen ari zen errusiar elite talde baten artean, ekonomia egonkortzeko eta Mendebaldearekiko harremanak berrezartzeko asmoz, 2022an Ukrainako inbasioagatik Errusiari ezarritako zigorren ondoren.[17]
Ohore eta sariak
- "Aberriaren Merezimenduarengatik" Ordena, 1., 2., 3. eta 4. mailak;
- "Merezimendu Militarrarengatik" Ordena;
- Ohorezko Domina; eta
- Errusiako Federazioaren Gobernuaren Diploma (2006ko azaroaren 15ean) – herrialdearen segurtasun ekonomikoari egindako ekarpen pertsonal handiagatik eta zerbitzu zintzoan emandako urte ugariengatik.
Oharrak
- Bortnikoven inguruko beste siloviki batzuk Igor Setxin, Nikolai Patruxev eta Viktor Ivanov dira.[2]
Erreferentziak
- Euskaltzaindiaren 156. araua – Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema.
- (Ingelesez) «Putin, the Kremlin power struggle and the $40bn fortune» the Guardian 2007-12-21 (Noiz kontsultatua: 2022-03-20).
- "Biographies of the political leaders of the Medvedev Administration"
- (Ingelesez) Ball, Tom. This war will be a total failure, FSB whistleblower says. ISSN 0140-0460. (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- «The Moscow Times - FSB Shuffle Seen Helping Medvedev» web.archive.org 2008-05-17 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- Kovacevic, Filip. «Meet Putin's Top Enabler, FSB Boss Alexander Bortnikov» www.spytalk.co (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- (Errusieraz) «В Минск из Москвы прилетел лайнер ФСБ» РБК (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- (Errusieraz) «Директор ЦРУ раскрыл тему тайной встречи с главами российских разведок» BBC News Русская служба 2018-02-01 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- (Ingelesez) Strohecker, Karin. (2022-02-22). «Explainer: How Western sanctions will target Russia» Reuters (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- «Кто и зачем убил Литвиненко.» web.archive.org 2008-05-29 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- (Errusieraz) «Австрийская полиция может возбудить дело против ключевых чиновников Кремля, утверждает New Times» NEWSru.com 2007-05-23 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- «Raiffeisen's Russia Scandal - Part I (Robert Amsterdam) - Politics - Europe - Putin - Vladimir Putin - Russia Blog - Russia - KGB - Kremlin» web.archive.org 2008-03-17 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- «Лубянские на Рублевке - Расследования - Новая Газета» web.archive.org 2016-04-06 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- «Кремль прокомментировал публикацию о земельных сделках руководителей ФСБ :: Политика :: РБК» web.archive.org 2018-11-23 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- «СМИ узнали о сделке начальства ФСБ по продаже элитной земли в Подмосковье :: Политика :: РБК» web.archive.org 2020-10-23 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- (Ingelesez) «Russian scientists slam security chief for Stalin purge comments» France 24 2017-12-23 (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).
- (Ingelesez) Kika, Thomas. (2022-03-20). «Russia's elite want Putin out, successor in mind: Ukraine intel chief» Newsweek (Noiz kontsultatua: 2022-03-21).