Alboka

Alboka euskal haize instrumentu tradizionala da, mihi bakun jogune motako klarinete bikoitza duena.[1][2] Musikalki, bi tutuak independienteak dira, baina aldi berean jotzen dira. Afinazioari dagokionez, egile bakoitzak ezberdina eman du: Arratian egiten zirenak La ♭ notan afinatzen ziren, eta Zegaman egiten zirenak La♯ musika notan. Normalki, albokariek ezkerreko bost zuloko kanaberarekin melodia jotzen dute eta eskumako hiru zulokoarekin laguntza[3]. Alboka, normalki, panderoarekin laguntzen da, eta jota, porrusalda eta martxa dira ohiko abesti motak[4]. Jotzerakoan, arnasketa zirkularra erabili behar da, arnasa hartuz eta joaz aldi berean[5].

Alboka
Deskribapena
Motasets of reedpipes with single reeds (en) Itzuli
Hornbostel-Sachs sailkapena422.22

Izena arabieratik dator: al-bûq (البوق).

Albokaren atalak ikusgai.

Albokari tradizionalak
Garai bateko Zeanuriko albokalari eta pandero joleak.

Bizkaian, Arratia eta Nerbioi ibarretan tradizio handia egon da XIX. mendetik, albokari handiak emanez: Anbrosio Gorostiaga "Anbros" (1867-1926), Bernardino Zautua, Tiburtzio Elezkano (1906-1958) eta Silbestre Elezkano "Txilibrin" (1912-2003) Igorrekoak; Migel Larrinaga "Txuskoa" (1881-1921), Alejo Etxezarraga eta Eugenio Etxebarria (1920-2008) Dimakoak; Graziano Lekue "Txisperue" (1882-1945) Zeberiokoa; Jose Amundarain "Muñegi" (1895-1969), Emilio Sagarna eta Andoni Goikoetxea Zeanurikoak; Ildefonso "Pontxo" Orue (1902-1980) eta Benito Iragorri (1906-1973) Lemoakoak; Alejo Gurtubai "Barberue", Juan Kruz Valle eta Juan Otxandio (1927-2000) Galdakaokoak; Jose Mari Bilbao eta Leon Bilbao semea (1916-1990) Arteagakoak; Inazio Uribarri "Andaluze" Dima/Zaratamokoa eta Manu Barandika Bediakoa.

Gaur egungo albokariak
Gaur egungo albokalari eta pandero joleak Hernaniko 2008ko Txalaparta Jaialdian zehar kale emanaldia eskainiaz.

Azpimarratzekoa da Mariano Barrenetxea (Galdakao, 1938-), baina batik bat Juan Mari Beltran (Donostia, 1947-), musikari handia eta Ibon Koteron (Bilbo, 1967-) jole iraultzailea, Kepa Junkeraren eskolakoa.

Bestela, 1990eko hamarkadan musika tresna Exkixu taldeak rock esparruan ezagutarazi zuen. Albokalari bikain gisa Alboka musika taldeko kide den Alan Griffin irlandarra ere aipatzekoa da.

Diskoak

Erreferentziak
  1. Alboka - Auñamendi Eusko Entziklopedia. (Noiz kontsultatua: 2018-02-07).
  2. «ALBOKA» www.soinuenea.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).
  3. Juan Mari, Beltran. Alboka - Auñamendi Eusko Entziklopedia. (Noiz kontsultatua: 2018-02-07).
  4. Alboka - Auñamendi Eusko Entziklopedia. (Noiz kontsultatua: 2018-02-07).
  5. (Ingelesez) «Basque music» Basque at the University of Illinois at Urbana-Champaign 2017-04-30 (Noiz kontsultatua: 2018-02-07).

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.