Aintzioa
Aintzioa[1][lower-alpha 1] (erroibarreraz: Antxua edo Antxoa)[lower-alpha 2] Erroibar ibarreko kontzeju bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioak eskualdean.
| Aintzioa | ||
|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | ||
 Aintzioko ikuspegi gainetik | ||
|
| ||
 | ||
| Kokapena | ||
| Herrialdea | Nafarroa Garaia | |
| Eskualdea | Pirinioak | |
| Udalerria | Erroibar | |
| Administrazioa | ||
| Mota | kontzeju | |
| Izen ofiziala |  Aintzioa | |
| Burua (2019-2023) | Denis Goiena Raton (kontzejuburua) | |
| Posta kodea | 31697 | |
| Herritarra | aintzioar, antxuar, antxoar | |
| Geografia | ||
| Koordenatuak | 42°55′10″N 1°25′25″W | |
| Azalera | 7,97 km² | |
| Garaiera | 1004 metro | |
| Distantzia | 34,8 km (Iruñetik) | |
| Demografia | ||
| Biztanleria | 21 (2020:  1) | |
2020 urtean 21 biztanle zituen.
Bertako biztanleak aintzioarrak (erroibarreraz: antxuar edo antxoar) dira.
Izena
Aintzioa, Antxua edo Antxoa toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Ançioa (1240)
- Aincioa (1268)
- Ancyoa (1274)
- Ancio (1275)
- Aincioa (1276)
- Aynçoa (1366)
- Aynçioa (1428)
- Ayncioa (1591)
- Anicioa (1829)
- Anzioa (1966)
- Aintzioa (1996)
Etimologia
Aintzioa toponimoa euskara batuan "aintzira", "zingira" edo "lokatza" bezala ezagutzen den tokiko forma da.
Ezaugarriak
Armarria
Aintzioko armarriak honako blasoi hau du:[3]
| « | Hondo urdin batez eta aurrean haritz batez osatuta dago | » |
Geografia
Aintzioa Erroiberran dago.
Ingurune naturala eta klima
Erroiberraren azalera handia dela eta bi klima ezberdin daude, iparraldeko klima azpiatlantiarra, pagadi ugari eta urte osoko prezipitazioekin, eta hegoaldeko klima azpimediterraneoa, basa pinuekin eta uda garaiko bi hilabete idorrekin. Urteko batez besteko prezipitazioak 1 200 mm dira hegoaldean, eta 2 000 mm ibarraren iparraldean. Batez besteko tenperatura 7 eta 10 gradu bitartekoa da.
Urteroko egun euritsuak 120 izaten dira ibarraren hegoaldean eta 140-150 egun iparraldean. Gunerik menditsuenetan egun euritsuak 150 baino gehiago izan daitezke.
Estazio meteorologikoak
Erroiberran dagoen Aurizperri kontzejuan, itsasoaren mailatik 871 metrora, Nafarroako Gobernuak 1972an jarritako estazio meteorologikoa dago. [4] Gainera, 1975an, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Erro kontzejuan, itsasoaren mailatik 672 metrora.[5] Erroko estazioa da Aintziorako balio egokienak ematen dituena, hurbilen dagoena baita.
 Datu klimatikoak (Erro, 1975-2020)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.0 | 21.0 | 23.0 | 26.0 | 32.0 | 37.0 | 39.0 | 40.0 | 36.0 | 28.0 | 22.0 | 20.0 | 40.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.8 | 7.9 | 11.0 | 12.8 | 17.4 | 21.5 | 24.2 | 24.7 | 21.1 | 16.4 | 10.6 | 7.6 | 15.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 2.8 | 3.4 | 6.0 | 7.7 | 11.7 | 15.6 | 18.0 | 18.1 | 14.7 | 11.0 | 6.5 | 3.6 | 9.9 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1.3 | -1.1 | 1.1 | 2.6 | 6.1 | 9.6 | 11.8 | 11.6 | 8.2 | 5.6 | 2.3 | -0.5 | 4.7 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -9.2 | -8.1 | -5.0 | -2.5 | 0.0 | 3.1 | 5.7 | 4.8 | 1.8 | -1.4 | -5.0 | -8.3 | -2.0 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 134.1 | 121.5 | 116.4 | 142.7 | 102.5 | 63.9 | 53.6 | 52.8 | 81.4 | 123.0 | 156.3 | 153.4 | 1301.6 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 71.5 | 63.5 | 67.4 | 59.9 | 60.0 | 60.0 | 61.3 | 100.0 | 110.0 | 86.8 | 83.5 | 88.0 | 110.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 13.5 | 11.9 | 12.4 | 15.1 | 14.6 | 9.8 | 7.0 | 7.6 | 9.3 | 13.1 | 14.2 | 14.4 | 142.8 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 3.0 | 4.0 | 3.0 | 2.1 | 0.3 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 1.4 | 2.1 | 15.9 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[6] | |||||||||||||
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu datu gordinak.
Hirigintza
Etxeak
Herriak 28 etxe ditu:[7]
- Etxeberri korrala
- Txolda korrala
- Juanaña korrala
- Artxondoetxea
- Alkitz
- Bizkai
- Kontzejuetxea
- Argain
- Txaunta
- Luskaretxea
- Martin Jose etxea
- Murilloetxea
- Txiltoetxea
- Zarakoetxea
- Balantzaetxea
- Amiñarenaetxea
- Arnegietxea
- Amatxerenaetxea
- Iturrienea
- Txokolatero borda
- Goienetxea
Historia
Errege hiribildu bezala, 1240an jada aipatua, koroari paparrak ordaintzen zizkion diruz, garagarrez eta oloz. Orreagako Santa Mariak ondasunak eskuratu zituen 1313an.
Erroibarko tokia izanik, 1802an, jurisdikzio zibila, Erroko kondesak izendatzen zuen haraneko alkateak egikaritzen zuen, jurisdikzio "ekonomikoa" haranak aukeratutako diputatuen eta herriko erregidoreen ardurapean zegoen bitartean, hauek, auzokoen artean txandakatuz izendatzen zirelarik. 1849an 160 labore lapurtu zizkioten. 1920ko hamarkadan, ibarreko beste toki batzuetan bezala, Aintzioan koilarak eta egurrezko sardexkak, kaikuak, txokeak eta antzeko beste objektu batzuk egiten ziren.
Demografia
2020 urteko erroldaren arabera 21 biztanle zituen Aintzioak.[8]
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 26 | 24 | 24 | 21 | 20 | 19 | 19 | 19 | 18 | 17 | 16 | 17 | 16 | 18 | 19 | 21 | 21 | 20 | 19 | 20 | 21 |
Politika
Aintzioko kontzejua kontzejuburuak osatzen dute. Egungo kontzejuburua Denis Goiena Raton da.
Kontzejua
Aintzioko kontzejua kontzejuburuak osatzen dute, demokratikoki hautatua. Kontzejuburua Denis Goiena Raton da.
Kontzejuburuak
2011tik, Aintzioak 3 kontzejuburu izan ditu:
| Kontzejuburu | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera |
| Jose Joaquin Villanueva Zazpe | 2011 | 2015 |
| Ainara Ekisoain Erro | 2015 | 2019 |
| Denis Goiena Raton | 2019 | jardunean |
Kultura
Euskara
Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Erroibarko herri guztiak sailkatu zituen, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian, Pirinio ibarretik Esteribar eta Artzibar ibarrekin hitz egiten zena.[9]
Koldo Zuazok, 2010ean, Erroiberrak nafarrera euskalkian sailkatu zituen.[10]
Aintzioko azpieuskalkia erroibarrera da, eta, zehazki, Hegoerroibartar aldaera.[11]
Euskararen Foru Legea
Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legeari jarraituz, Erroibar eremu euskalduneko udalerria da. 2001eko erroldan, herritarren % 24,01ek zekien euskaraz.
Jaiak
- Done Eztebeko jaiak: urriaren lehen asteburuan
Ondasun nabarmenak
- Done Eztebeko eliza, XIII. mendeko kristiau eliza.
Oharrak
Erreferentziak
- Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- «Mezkiritz - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- Otazu Ripa, Jesús Lorenzo. (D.L. 1977). Heraldica municipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Izalzu. Diputación Foral de Navarra, Dirección de Turismo, Bibliotecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4. PMC 911388951. (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
- .
- Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Erro» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
- Erroko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- Erroibarko Udala. Aintzioko planoa
- «Aintzioa» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
- Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
- Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
- Euskaltzaindia. Hegoaldeko goi-nafarrera. Erroibarrera.
Ikus, gainera
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
