Oibar

Oibar[3][lower-alpha 1] (zaraitzueraz: Oibarre)[lower-alpha 2] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta. Zangozako merindadean eta Zangozerria eskualdean dago, Iruñea hiriburutik 42,9 kilometrora. Altuera 380 eta 953 metro artekoa da, eta 47,79 km²-ko azalera hartzen du. 2023 urtea 769 biztanle zituen.

Oibar
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Oibarko ikuspegia hegomendebaldetik
Oibar bandera
Bandera

Oibar armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Zangoza
EskualdeaZangozerria
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
BarrutiaAgoitz
Izen ofiziala Aibar / Oibar
Alkatea
(2017-2023)		Aritz Burguete Blasco
(AGEIZIA)
Posta kodea31460
INE kodea31009
Herritarraoibartar, oibarrear
Geografia
Koordenatuak42°35′22″N 1°21′40″W
Azalera43,79 km²
Garaiera380-953 metro
Distantzia42,9 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria769 (2023:  −15)
alt_left 380 (%49,4)(2019) (%55,3) 425 alt_right
Dentsitatea16,09 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 25,2
Ugalkortasuna[1]‰ 27,97
Ekonomia
Jarduera[1]% 73,45 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 7,6 (2013)
Euskara
Eremuaeremu mistoa
Euskaldunak[1][2]% 6,40 (2018: %1,29)
Datu gehigarriak
Webguneawww.aibar-oibar.org

Oibar, inguruko beste hainbat herri bezala, muino baten inguruan dago, eta muino horren gainean, antzina, izen bereko gaztelua zegoen. Bere ibarreko ibarburu, Irunberri eta Kaseda arteko eta Zangoza eta Tafalla arteko bidegurutzean dago. Paper handia izan zuen Iruñeko Erresuman eta sortzen ari zen Nafarroako Erresuman, eta Antsa Oibarkoa bezalako Nafarroako errege familiako kide batzuen jaiolekua izan zen. Herriaren inguruan Oibarko gudua ere gertatu zen, Nafarroako Gerra Zibilari hasiera eman ziona Bianako Printzearen espetxeratzearekin. Oibar Nafarroako Gorteetan jarlekudun hiria izan zen.

Oibar ibarreko ibarburua da. Bertako biztanleak oibartarrak (zaraitzueraz: oibarrearrak) dira.

Izena

Oibar edo Oibarre beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[4]

  • Oiuarr (1072)
  • Agibar (1073)
  • Ayvar (1150)
  • Aivar (1157)
  • Aywarr (1188)
  • Ayuar (1254)
  • Aybar (1320)
  • Ayuar (1366)
  • Aibar (1534)
  • Aybar (1587)
  • Ayuar (1638)
  • Aibar (1800)
  • Aibar (1829)
  • Oibar (1926)
  • Oibarre (1961)
  • Oibar (1986)
  • Oibar (1994)

Etimologia

Herriaren izenaren jatorriari dagokionez, Oibar, Mikel Belaskok zalantzazkotzat jotzen du, baina ibar hitzaren ondoan dagoen partikula ezezagun batek osatzen duela dio. Patxi Salaberrik ere ez du herri honen izenari buruzko azalpen osorik aurkitzen, baina euskarazko eta erromantzeko izendapenari buruzko datu interesgarriak ematen ditu. Jakina denez, Aibar da erromantzez erabiltzen den izena, eta Oibar euskaraz. Biak antzinatik erabili izan dira, baina zaila da zehaztea bi aldaeretatik zein den zaharrena, nahiz eta Salaberrik esan nahi duen euskal forma dela forma primitiboa. Salaberrik Oibar izeneko beste leku batzuk aipatzen ditu Imozko Erason, Orbaibarran eta Gipuzkoako Zarautzen.

Zaraitzun, herria Oibarre izena du.

1979ko Euskal Herriko udalen izendegian, Euskaltzaindiak Ahibarre forma proposatzen zuen, 1990ean atzera egin eta Oibar aukeratu zuen arren.

Ezaugarriak

Armarria

Oibarko armarriak honako blasoi hau du:[5]

« Hondo gorri batez eta aurrean urrezko hiru dorredun gaztelu batez osatuta dago, erdikoa handiagoa izanik. Azpian bi urrezko giltza gurutzatuta daude.  »

Bandera

Oibarko banderak Oibarko armarria dauka hondo gorri baten gainean.

Geografia

Oibar izen bereko ibarrean dago, Zangozerria eskualdean, Nafarroa Garaia herrialdearen ekialdean.

Inguru naturala eta kokapena

Oibar Nafarroa Garaiko erdialde-mendebaldean kokatzen da, Zangozako merindadearen hegoaldean. Herrian guztira 456 etxebizitza-eraikin daude. Udalerriko punturik garaiena Izkoko mendietan dago, itsasoaren mailatik 960 bat metrora, eta baxuena Aragoi ibaiaren ertzean, itsasoaren mailatik 380 metrora.

Klima eta landaredia

Oibarko klima mediterraneo motakoa da, nahiz eta iparraldean klima kontinentalaren ezaugarriak izan. Iparraldeko gune menditsuenetan prezipitazioak ugariagoak dira, urtero 800mm inguru, baina zenbat eta hegoalderago urriagoak, herrigunean, esaterako, 500mm euri baino ez dira jausten urtero. Batez besteko tenperatura 12 eta 13 gradu artekoa da eta urteroko egun euritsuak 80 eta 100 bitartekoak.

Oibarko basoak asko gutxitu dira denboraz, gaur egun, jatorrizko haritzen eta arteen hedadura 223 hektareakoa baino ez dela. Arteei eta haritzei XIX. mendetik birlandatutako pinu lariziar austriarrak batu arren, basoak herriko azaleraren %7,1 baino ez ziren XX. mendearen amaieran.

Estazio meteorologikoa

Oibarren dagoen, itsasoaren mailatik 556 metrora, Nafarroako Gobernuak 1974n jarritako estazio meteorologikoa dago.[6]

    Datu klimatikoak (Oibar, 1974-2020)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 19.0 23.0 28.0 29.0 36.0 39.0 41.0 41.0 40.0 31.0 25.0 19.0 41.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 8.8 11.1 14.7 16.2 20.9 26.1 29.7 29.5 25.2 19.4 12.9 9.4 18.7
Batez besteko tenperatura (ºC) 5.2 6.7 9.7 11.2 15.3 19.6 22.5 22.5 19.0 14.4 9.1 6.0 13.4
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.6 2.3 4.6 6.2 9.7 13.1 15.3 15.6 12.8 9.5 5.3 2.5 8.2
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -11.0 -8.0 -10.0 -2.0 1.0 5.0 7.0 6.0 4.0 -1.0 -7.0 -10.0 -11.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 50.1 48.6 47.1 73.6 57.9 47.4 28.9 30.7 57.2 77.2 57.3 68.12 654.2
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 44.0 43.4 47.5 54.0 56.0 88.5 31.0 68.0 75.5 66.5 43.1 58.0 88.5
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 8.4 7.7 6.5 10.1 8.6 5.6 4.1 3.7 5.4 8.6 9.6 9.6 87.7
Elur egunak (≥ 1 mm) 0.8 0.9 0.7 0.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.2 0.8 3.5
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[7]
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Udalerrian, Brontze Aroko aizkora leundu batzuk jaso ziren. Oibarren erromatarren garaiko aztarna ugari aurkitu dira, Llano, Soreta eta Solano izeneko guneetan. Solanon esaterako, Jupiter jainkoaren omenezko aldarea eta brontzezko irudia aurkitu zuten duela urte batzuetako indusketetan.

Erdi Aroa
Antsa Oibarkoaren estatua, Oibarko udaletxe enparantzan

IX. mendearen erdialdean, Oibar, Iruñeko Erresumaren gotorleku garrantzitsuenetakoa zen. Banukasitarren familia buruzagietako bat, Muhammad ibn Lubb, bere familiaren aurka oldartu eta Zaragoza, Balterra, Tutera eta Deiuko handitu zituen bere jabetzak. Iruñeko Erresuman sartu eta Gartzia Enekoitz erregearen aurka borrokatu zen. 882. urtean, Oibarko gaztelua suntsitu egin zuen, eta gaur egun gotorlekutik ezer ez da geratzen, gaztelua zegoen lekuari "inguraketa" deritzo.

XI. mendean, Antso III.a Gartzeitz erregeak eta Antsa Oibarkoa andreak Ramiro izeneko semea izan zuten, ondorengo urteetan Ramiro I.a Aragoikoa erregea izango zena. Semeak, Aragoiko lurrez gain, Oibarko jaurerria jaso zuen ondorengotzan eta horrela Oibarko jaurerria Aragoiren jabetza izan zen 1062ra arte. 1200ean herria aragoitarren esku geratu zen berriz ere, Antso VII. Nafarroakoak Aragoiko Erresumarekin zeukan gerra zela eta. Aragoiko Erresuma Gaztelakoarekin batu eta Araba eta Gipuzkoa kendu zizkion Nafarroako Erresumari. Nafarroako erregeak dena den, Oibar aragoitarrei kentzea lortu zuen, betiko Nafarroako Erresumari lotuz.[8]

Ondoz ondoko tenenteen kategoriak adierazten du bere garrantzia: Antso Ramiritz (1091-1100), izen bereko erregearen anaia; Antso Antzeitz kondea (1105), Ladron Enekoitz (1135) eta Vela Ladron semea (1136-1147), Gartzea Almorabide (1153-1155), Orixo Ramiritz Oteitzakoa (1171-1179) eta Eneko Oritz (1198). Errege hiribildu gisa, koroari bularra ordaintzen jarraitu zuen, 1368an prestazioen salbuespena lortu zuen arte, afaria barne.

Oibarrek, koroaren jaurerri gisa, koroari ordaindu behar zizkion petxak urtero. Petxa horiek etxeko urteroko bi soldatetan ezarri zituen Karlos III.a Nafarroakoa erregeak. 1397ko martxoaren 27an, erregeak, kapare egin zituen herritar guztiak, koroari erakutsitako leialtasuna eskertuz. 1451. eta 1452. urteetan, Nafarroako errege zen Joan II.a Aragoikoa Bianako printzearekin borrokatu zen, jaurerriaren jabetzaren inguruan eta Nafarroak bizi zuen gerra zibil egoeraren barnean. 1451ko urriaren 23an bertan alde bien arteko gudu nagusia borrokatu zuten. Oibar Bianako printzea zen Karlos jaunaren alde agertu zen.[9]

Gaur egun Santa Zilia eta Artamendia herri hustuak daude, eta XV. mendean hutsik geratu ziren. Bere bizilagunek erregeari 1263n bere elizetako patronatua eman zioten.

Aro Modernoa

Herriak "hiribildu onaren" titulua izan zuen, eta jarlekua Nafarroako Gorteetan. XVI. mendea oparoa izan zen herriaren garapenerako, garai horretakoa da esaterako San Petri elizaren aurrealde erromanikoa gurutzadura eta aurrealde plateresko batekin ordezkatu ziren lanak. Horrez gain, herrian, bi jauregi eraiki ziren: gainekoa batetik, eta pekoa, bestetik. Horrez gain, herrian San Petri eta Andre Maria omenezko elizak eta gaur egun desagertu baselizak diren San Julian, San Felizes, San Jakue, San Joan Bataiatzailea, San Laurendi, San Mikel, San Milian, San Roke, Santa Zilia, Santa Luzia eta Santa Romanaren omenezkoak.

Garai modernoetan, Oibarrek izena ematen dion eta buru duen ibarra osatzen zuten Ageza, Arteta, Epaiz, Eslaba, Ezporogi, Galipentzu, Gardalain, Getadar, Julio, Leatxe, Lerga, Loia, Moriones, Sabaitza, Usunbeltz eta Zare. Zenbait dokumentuk, batzuetan, honako herri hauek biltzen dituzte ibarrean: Irunberri, Izko, Peña, Rocaforte eta Xabier. 1844an, Oibar herriak ibarretik bereiztea lortu zuen Nafarroako Foru Aldunditik, komunitateko gainerako kideak aurka egon arren; baina 1846an gauzatu zen neurria, eta, aldi berean, ibarra osoa desegin zen hainbat udalerritan.[8]

Aro Garaikidea

Iberiar Penintsulako gerran zehar, frantziarrek alkatea, bikarioa eta hiru oibartar fusilatu zituzten. Horrez gain, biztanleetako asko Frantziara erbesteratu zituzten, eta ondasun askoren jabe egin ziren.

Udalerriak, 1802an, irin-errota bat eta hiru olio-errota zituen Aragoi ibaiaren gainean. Gorteetan eserlekua eta botoa zuen hiribilduetako bat zen. 1894an bilketa eta behartsuentzako ospitale bat zituen. Bere iturburuak hain ziren aberatsak, ezen Zangozako bizilagunei saltzen baitzieten ura; bere muinoak 6000 labore lapurtu eta 2000 landugabe hartzen zituen. Bere zuhaiztia oso handia zen Iberiar Penintsulako gerra baino lehen. 1830eko izozteek olibondo gehienak baliogabetu zituzten, eta olio-ekoizpena nabarmen murriztu zen. Industriak olio-errotak eta pattar-fabrika bat besterik ez zituen; lihoak, kalamuak, olioa eta janari-gaiak inportatzen zituen, Frantziatik, Aragoitik eta Kataluniatik zetozenak, eta soberako fruituak esportatzen zituen, batez ere pattarra, Zaraitzun eta Erronkaribarren saltzen zuena.[9]

Demografia

2023 urteko erroldaren arabera 769 biztanle zituen Oibarrek.[10]

1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2011 2021
1443 1692 1706 1625 1651 1643 1747 1619 1560 1606 1516 1547 1466 1198 981 965 932 874 782
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ekonomia
Sakontzeko, irakurri: «Nafarroako parke eolikoak»

Oibarko udalerriaren mugetan, Izkoko mendietan, eta Irunberri eta Urraulbeiti bitartean, Nafarroako Gobernuak eraikitako "Oibar" izeneko parke eolikoa dago. Ezarritako potentzia 36,64 megawattekoa da. Parkearen jabea Acciona da gaur egun.

Horrez gain, Izko mendizerran "Izko" izeneko parkea ere badago, ezarritako potentzia 33,00 megawattekoa da, eta jabea Acciona Energia da. Eta Zangozan eta Irunberrin, berriz, "Salajones" izeneko 19,14 megawatteko parkea dago.

Politika

Oibarreko udaletxea herrigunean dago, eta idazkaria, era berean, Leatxeko Udalako idazkaria da. Udalbatza udalerriko alkateak eta sei zinegotzik osatzen dute. Egungo alkatea Aritz Burguete Blasco da, Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea zerrendako hautagai gisa aurkeztu zena.

Udal hauteskundeak
Alderdia Legealdiko eserlekuak, hasiera-urtearen arabera
1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea 5 4 5 4 7 7 7 7 4 5 7
Gure Herria, Oibar - - - - - - - - 3 2 -
Oibarko Talde Independentea 4 3 4 3 - - - - - - -

Foru hauteskundeak

Hauek dira Nafarroako Parlamenturako hauteskundeen azken bi deialdiak:

2019ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak
Alderdia Bozak
guztira % +/-
 Navarra Suma 142 28,51 -
 Geroa Bai 112 22,49 ▲ 20
 Nafarroako Alderdi Sozialista 109 21,89 ▲ 30
 Euskal Herria Bildu 88 17,67 ▼ 11
 Ahal Dugu 24 4,82 ▼ 48
 Izquierda-Ezkerra 16 3,21 ▼ 6
 Equo 3 0,60 ▲ 1
 Nafarroako Ordezkaritza Kanabikoa 3 0,60 ▼ 1
 Solidaritate eta Autogestio Internazionalista 1 0,20 -
2015eko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak
Alderdia Bozak
guztira % +/-
 Nafar Herriaren Batasuna 145 25,85 ?
 Euskal Herria Bildu 99 7,65  ?
 Geroa Bai 92 16,40 ?
 Nafarroako Alderdi Sozialista 79 14,08 ?
 Ahal Dugu 72 12,83 ?
 Izquierda-Ezkerra 22 3,92 ?
 Nafarroako Alderdi Popularra 12 2,14 ?
 Herritarrak - Herritarron Alderdia 10 1,78  ?
 Nafarroako Ordezkaritza Kanabikoa 4 0,71 ?
 Equo 2 0,36  ?
 Animalien Tratu Txarren Kontrako Alderdia 1 0,18 ?

Udala

Udalaren egoitza eta udaletxea erdialdean dago.

Antzinako udaletxea alde zaharrean egon zen, elizaren ondoan. Gaur egun eraikina parrokiaren zine emanaldietarako erabiltzen da. Gaur egungo udaletxea Andra Mari plazan dago, eta XIX. mendean eraiki zen.

  • HELBIDEA: Udaletxe Plaza, 38

Egungo banaketa

Oibarreko Udala zinegotzik eta alkateak osatzen dute, demokratikoki hautatuak. Alkatea Aritz Burguete Blasco da, Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentekoa. Zinegotziak 6 daude:[11]

  • Ricardo Cumba Altzorritz (Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea)
  • Beatriz Olague Turrillas (Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea)
  • Carlos Arbeloa Ibero (Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea)
  • Izaskun Martinez Zabaleta (Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea)
  • Javier Manjon Goñi (Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea)
  • Alberto Goñi Diez (Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea)

Batzordeak

Oibarreko Udalan 6 batzorde ditu:[11]

  • Kontuak, Ogasuna eta Langileria
  • Nekazaritza, Abeltzaintza, Ingurumena eta Komunalak
  • Hirigintza eta Obrak
  • Kultura, Kirola, Gazteria eta Jaiak
  • Gizarte Politikak, Eguneko Zentroa, Berdintasuna, Hezkuntza eta Osasuna
  • Turismoa eta Informazioa

Alkateak

1979tik, Oibarrek 4 alkate izan ditu:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[12]
 ? 1979 2003 Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea
Manuel Martinez Alduate 2003 2011 Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea
Pedro Jose Lanas Arbeloa[13] 2011 2017 Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea
Aritz Burguete Blasco[14] 2017 jardunean Oibarko Ezkerren Hauteskunde-elkarte Independentea

Garraioa

La Veloz Sangüesina edo "Zangozar Azkarra" izeneko autobus konpainiak Oibar Zangoza, Iruñea eta inguruko herriekin batzen ditu. Linea nagusiak honakoak dira:

Kultura

Euskara

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Oibar atzerakada-eremuan sailkatu zuen, non euskarak hain atzerakada handia izan zuen, non bertako hiztunik apenas geratzen zen.[15]

Koldo Zuazok, 2010ean, Oibar ez-euskal-eremuan sailkatu zuen.[16]

Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Oibar eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori zela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania zen. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %5,10k zekien euskaraz hitz egiten, 2010ean % 5,11k eta 2018n % 6,40k.

2008an Nafarroako Ezker Batuak eta Nafarroa Baik Euskararen Foru Legea aldatu eta gune mistoan udalerri gehiago sartzeko (horien artean Oibar) proposamena aurkeztu zuten Nafarroako Parlamentuan. Nafar Herriaren Batasuna ez beste talde guztien baiezko botoarekin proposamena aurrera aterako zela zirudienean, Nafarroako Alderdi Sozialistaren ustegabeko jarrera aldaketak, atzera bota zuen gune mistoaren hedapena.[17]

2017ko ekainaren 22an Nafarroako Parlamentuak eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batean.

Jaiak

Ondasun nabarmenak
Ikus zerrenda: «Oibarko kultur ondasunak»

Oibartar ospetsuak

Irudiak
  • Udaletxe enparantza
    Udaletxe enparantza
  • Karrika bat
    Karrika bat
  • Etxe bat
    Etxe bat
  • Landa
    Landa
  • Karrika bat
    Karrika bat

Oharrak
  1. /oiβ̞áɾ/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban
  2. /oiβ̞áre/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban

Erreferentziak
  • Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. XXXV, Iruñea, 1996. ISBN 84-235-1505-2.
  1. Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
  3. Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  4. «Oibar - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
  5. Otazu Ripa, Jesús Lorenzo. (D.L. 1977). Heraldica municipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Izalzu. Diputación Foral de Navarra, Dirección de Turismo, Bibliotecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4. PMC 911388951. (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  6. Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Oibar» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  7. Oibarreko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  8. Nafarroako Entziklopedia Handia | OIBAR. (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  9. (Gaztelaniaz) «OIBAR - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  10. «Oibar» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  11. «Zinegotziak» Ayuntamiento de Aibar-Oibarko Udala (Noiz kontsultatua: 2022-04-15).
  12. (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
  13. (Gaztelaniaz) Noticias, Diario de. «Pedro Lanas Arbeloa gure lankidea 58 urterekin hil da» www.noticiasdenavarra.com (Noiz kontsultatua: 2022-05-03).
  14. (Gaztelaniaz) Noticias, Diario de. «"Oibar da gertatutakoak argitzeko interesa duen lehena"» www.noticiasdenavarra.com (Noiz kontsultatua: 2022-05-03).
  15. Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  16. Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
  17. Euskarakultur.com webguneko albistea.

Ikus, gainera

Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.