Agyrion

Agyrion (Agyrium erromatarrentzat, gaur egun Agira, Ennako probintzian). Hasieran, hiri sikulo bat zen eta ondoren, greziarra. Diodoro Sikulo historialariaren etxea izan zen (K.a. I. mendea).

Agyrion edo Agyrium
Datuak
Estatu burujabe Italia
Eskualdea Sizilia
Free municipal consortiumFree Municipal Consortium of Enna
Italiako udalerriAgira
Eskualdea Sizilia
Ordezko izenaAgira
Indusketa
Bisitagarriabai
Ac primum de Agyrinensi populo fideli et inlustri breviter cognoscite. Agyrinensis est in primis honesta Siciliae civitas hominum ante hunc praetorem locupletium summorumque aratorum.
Zizeron: III, 67 		Eta Agyriumeko jende prestu eta leialari buruzko informazio laburra. Agyrium Siziliako lehen hiri zintzoetako bat da, bere gizonak, pretore hau iritsi aurretik (Verres), aberatsak eta produktore onenen artean zeudenak.

Historia

Agyris izan zen Siziliaren erdialdeko gobernaririk boteretsuena. Dionisio Zaharrarekin, K.a. 392an, Agyrion inbaditu zuen Magon II.aren indar kartagotarrei aurre egiteko[1]. Agyrion Greziako hiri bat bihurtu zen K.a. 339an, Diodoro Sikuloren arabera, Timoleon, korintoarrak, azken tiranoa kanporatu eta 10.000 greziarren kolonia ezarri zuenean. Timoleonek eraikin bikainak eraiki zituen, baita antzoki bat ere[1] Diodorok zioen Heraklesek Iolao eta Gerioneren temenosa eta gertuko lakua sortu zituela. K.a. V. mendearen erdialdean, brontzezko lehen txanponak Agyrionen egin ziren. Horiek txanpon fiduziarioen[ohar 1] lehen adibideak dira, hau da, txanponek adierazten zuten balioa baino gutxiago balio zutenak. Erromatarrek Agyrium deitu zioten. Agyriumetik, Apollodorus izeneko bat etorri zen, hiriko hiritarrik eraginkorrenetako bat, Verresen aurka lekukotza emateko[2]. Zizeronen ustez, hiria industriala eta aberatsa zen, baina Verresek arpilatu zuen. San Filippok, siriakoa izenekoak, Agyrion ebanjelizatu zuen. Hiria 1860 arte San Filippo d 'Argiró deitu zen.

Txanpongintza
Sizilia, Agyrion (Agira). K.a. 344-336. Ezkerrean,Herakles gaztearen burua eta lammasu bat eskuinean.

Lehenengo saila

Agyrionen lehen txanpona K.a. V. mendekoa da. Brontzezko txanpon bat da, aurrealdean, hegoak itxita dituen arrano bat daramana, eta, atzealdean, gurpil bat eta ΑΓΥΡΙΝΑΙ inskripzioa dituena. Geroago, txanpon bat egin zen gazte baten buru batekin, beharbada Heraklesena eta idazkera hau ere bai: ΑΓΥΡΙΝΑΙΟΝ (Agurinaion). Atzealdean, gizon burua duen zezen baten protomea dago, eta ΠΑΛΑΓΚΑΙΟΣ (Palankaios) inskripzioa. Head ikerlariak, ibai baten izena dela onartzen du, hipotesi hori oinarrituta dago giza baten burua duen zezen bat dagoelako[3]. Txanpon hau, dirudienez, V. mendearen amaieran eta IV. mendearen hasierakoa da.

Bigarren saila

Bigarren txanpon sail bat IV. mendeko erdialdean egin zen, hiria Apolloniade tiranoaren menpean zegoenean. Honek K.a. 339ra arte egon zen boterean, Timoleonek hiria askatu arte. Aldi horri esleitutako txanponetako batzuk honako hauek dira[3]:

Herakles gaztearen burua lehoi bat azalarekin ΑΓΥΡΙΝΑΙΟΝ Lammasu baten protomea ΠΑΛΑΓΚΑΙΟΣ
Herakles edo Iolao gaztearen burua teniarekin eta lehoi baten azalarekinΑΓΥΡΙΝΑΙΩΝ Lehoinabarra erbi bat irensten
Apoloren burua eta arku batΑΓΥΡΙΝΑΙΩΝ Txakurra usaintzen

Apolloniade kanporatu ondoren, txanpon berriak daude, horien artean[3]:

ΖΕΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Zeus Eleutheriosen ereinotzez koroatutako buruaTximista eta arranoa
Atenearen burua kaskorekinArkua eta gezia

Zeus irudiarekin agertutako monetak garai hartako Sirakusako moneta baten antzekoadira. Erromatarrek Sizilia konkistatu ondoren, txanpongintzak jarraitu zuen.

Bibliografia

Ikus, gainera

Oharrak
  1. erakunde batek ordainduko duelako konfiantzan oinarritzen dena (adibidez, txanponak eta billeteak, estatu baten aldetik) eta urre, zilar edo bestelako balio materialik ez duena.

Erreferentziak
  1. Diodoro Sikulo, cit.
  2. Cicerone, In Verrem, III 31, IV 23.
  3. HEAD, Barclay Vincent: Historia Numorum, cit.

Kanpo estekak


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.