Agulera

Agulera[1][2] edo aghulera[3] (aгъул чӏал) agulek mintzatzen duten hizkuntza da, Kaukasoko ipar-ekialdeko hizkuntzen familiakoa, dagestango hizkuntzen taldekoa eta lezgiar hizkuntzen adarrekoa. 29.000 inguru[4] hiztun ditu Errusiako Dagestan errepublikako hego-mendebaldean.

Agulera
Datu orokorrak
Lurralde eremua Errusia
Hiztunak29.300 (2010)
Ofizialtasuna Dagestan
EskualdeaKaukaso
UNESCO sailkapena3: arriskuan
AraugileaGamzat Tsadasa Hizkuntza, Literatura eta Arte Institutua
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
ibero-kaukasoar hizkuntzak
ipar-ekialdeko kaukasoar hizkuntzak
Dagestanian (en) Itzuli
Lezgic (en) Itzuli
Samur (en) Itzuli
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiahizkuntza azentuala
Kasu gramatikalakpostessive case (en) Itzuli eta superelative case (en) Itzuli
Alfabetoaalfabeto zirilikoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-3agx
Ethnologueagx
Glottologaghu1253
UNESCO1035
IETFagx
Endangered
Languages Project
921

Dagestango hizkuntza ofizialetako bat da, eta eskoletan irakasten da ikasgai bat gisa, lehen hezkuntzan[5][6]. Вести Агула (Vesti Agula, errusieraz: Agulen berriak) astekarian artikulu batzuk aguleraz idazten dira[7].

Dialektoak

Hiru dialekto bereizi ohi dira:

  • tpigera edo agulera;
  • kerenera;
  • koxanera, batzuetan aparteko hizkuntza batetzat hartzen dena[5].

Hizkuntza estandarra tpigeran oinarritzen da[6].

Ezaugarriak

Agulerak 54 kontsonante[8] eta 5 bokal ditu. Hizkuntza ergatiboa da. Izenek kasua eta zenbakia markatzen dute; absolutibo, ergatibo, datibo eta genitiboz gain, 24 kasu lokatibo daude. Ez dago genero gramatikalik.

Idazteko sistema

XX. mende bukaera arte agulera ez zen idazten. 1990an alfabeto zirilikoan oinarrituta idazteko sistema bat sortu zen[6].

А а Б б В в Г г Гъ гъ Гь гь ГI гI Д д
Дж дж З з И и Й й К к Кк кк Къ къ Кь кь
КI кI Л л М м Н н О о П п Пп пп ПI пI
Р р С с Т т Тт тт ТI тI У у Уь уь Ф ф
Х х Хъ хъ Хь хь ХI хI Ц ц ЦI цI Ч ч Чч чч
ЧI чI Ш ш Щ щ ъ I ы ь Э э
Ю ю Я я

Erreferentziak
  1. Euskaltzaindia. Euskaltzaindiaren hiztegia. .
  2. Berria Estilo Liburua
  3. Termcat Centre de terminologia
  4. 2010ko Errusiako errolda orokorraren datuak
  5. Институт языкознания РАН
  6. Большая Российская Энциклопедия
  7. Вести Агула | Республиканская еженедельная газета выходит с 1951 года на русском и агульском языках. (Noiz kontsultatua: 2020-10-23).
  8. «TITUS Didactica: North-East Caucasian Consonant Systems» titus.fkidg1.uni-frankfurt.de (Noiz kontsultatua: 2020-10-23).

Kanpo estekak
Bisita ezazu Agulera Wikimedia Incubator proiektuan
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.