Acireale
Acireale (sizilieraz: Jaciriali) Siziliako (Italia) Cataniako probintziako komuna bat da. 52.954 biztanle ditu[1], eta 39 km²[2]. Siziliako ekialdeko kostaldean kokatua, Cataniatik 15 km iparraldera[3], ezaguna da bere eraikin barrokoengatik. Elizen kopurua kontuan hartuz, Ehun kanpaien hiria edo Hegoaldeko Vatikano izenekin ezaguna da. Itsas ondoan dago, baina 102 metroko altueran. Itsasoaren ondoan, Santa Maria la Scalaren frakzioa dago. Ondoko komunak Aci Castello, Acicatena, Aci Sant'Antonio, Giarre, Riposto, Santa Venerina eta Zafferana Etnea dira.
| Acireale Jaciriali | ||
|---|---|---|
| Italiako udalerria | ||
 | ||
| ||
| Administrazioa | ||
| Estatu burujabe |  Italia | |
| Eskualdea | .svg.png.webp){kind=small} Sizilia | |
| Italiako hiri metropolitarra | Metropolitan City of Catania | |
| Jatorrizko izena | Jaciriali | |
| Posta kodea | 95024 | |
| ISTAT kodea | 087004 | |
| Herriburua | Q49280863  | |
| Geografia | ||
| Koordenatuak | 37°36′45″N 15°09′56″E | |
 | ||
.svg.png.webp) | ||
| Azalera | 40.43 km² | |
| Altuera | 102 m | |
| Mugakideak | Aci Castello, Aci Catena, Aci Sant'Antonio, Giarre, Riposto, Santa Venerina eta Zafferana Etnea | |
| Demografia | ||
| Biztanleria | 50.515 (2023ko urtarrilaren 1a) 0 (2023) | |
| Dentsitatea | 1.249,44 bizt/km² | |
| Informazio gehigarria | ||
| Telefono aurrizkia | 095 | |
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | |
| Hiri senidetuak | Mar del Plata, Viareggio eta Torre Annunziata | |
| Katastro kodea | A028 | |
| Sailkapen sismikoa | 2 (Ertaina) | |
| Matrikula | CT | |
| Hizkuntza ofiziala | italiera | |
| comune.acireale.ct.it | ||
Acirealen iturri termalak daude; ur sendagarriak dira, sufrez, iodoz eta sodioz hornituak. Acirealeko inauteriek ospe handia dute Italian.
Historia
Acirealeren jatorriak antzinakoak dira. Greziar Xifonia hiria omen zen. Erromatar garaian Akis hiria zegoen, Gerra Punikoetan sartu zena. Ovidioren Metamofosian maitasun handia sortu zen Azis (Azis ibaiaren espiritua) eta Galatea, itsas-ninfa. Mitologiaren arabera, Azisen heriotza zela eta, Galatearen malkoek, Azis ibaia, Fiume di Jaci, sortu zuten[4]. Erdi Aroan, hiria hedatu zen gazteluaren inguruan (gaurko Aci Castello). Bizantziar garaian Jachium deitu zen. Arabiarrek berriz, Al-Yäj (arabieraz: الياج) eta geroago, Aquilia.
Bizantziar garaian, garapen ekonomiko eta artistikoa ezagutu zuen. 1169 urteko lurrikararen ondorioz, Acirealeko biztanleek alboko herrietara ihes egin zuten babes bila. Espainiarrak lurraldeaz jabetu zirenean, Filipe IV.a Espainiakoak 1642an Aci izenaren ordez Acireale izendatu zuen. 1693an, beste lurrikara batek hiria guztiz suntsitu zuen. Beranduago, hiritarrek berreraiki zuten estilo barrokoan. Garibaldiren expedizioaren (1861) Sizilia Napoliko Erresumatik askatu zuena, Acireale izan zen lehen hiria Borboien kontra matxinatzean. 1941ean, aliatuen bonbardatu zuten hainbat hildako zibil eraginez.
Gaur egun, Acireale nekazaritza eta merkataritzako gune garrantzitsua da. Tokiko ekonomia turismoan oinarrituta dago.
Barrutiak
Barruti hauek ditu: Santa Maria la Scala, Santa Tekla, Stazzo, Pozzillo, Santa Maria Ammalati, Guardia, Mangano, Capomulini, San Cosmo, Batatelle, Pennisi, Fiacanda, Loreto, Piano d'Api, Aciplatani, Scillichenti, Santa Caterina, Santa Maria delle Grazie, Santa Maria la Stella, San Giovanni Bosco.
Iruditegia
Acirealaren katedrala 
Done Petri eliza 
San Sebastian eliza 
Magna Graecia
Erreferentziak
- 2018ko urtarrilaren 1ean bizi den biztanleria
- Superficie di Comuni Province e Regioni italiane al 9 ottobre 2011. 2020.08.13an kontsultaturik.
- Antoninoren ibilbidea, 87 ed. Parthey; Smith, William, ed. (1854-1857). "Acium". Dictionary of Greek and Roman Geography. Londres: John Murray.
- Chisholm 1911.
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|---|
