A-21

 N-240  errepideak Tarragona eta Bilbo lotzen zituen Lleida, Uesca, Iruña eta Gasteiztik.  A-10  autobidea eraiki ondoren, Nafarroako Gobernuak beste bi autobide eraikitzea planifikatu zuen: A-12  eta  A-21 .

Horrela, pixkanaka-pixkanaka, azpiegituraren etorkizuneko ibilbidea zehaztu zen, Iruñetik abiatu eta Espainiako mugaraino iritsiko zena, Zangozatik gertu. Hortik Espainiako Gobernua arduratuko litzateke azpiegitura Uescaraino jarraitzeaz. Horretarako bi formula zeuden: Jakara arte eta gero Uescara  A-23 tik, kostuak aurreztuz, edo zuzenean Uescara  A-132  errepidea, alternatiba garestia baina laburra. Azkenean, kosturik txikieneko aukeraren alde egin zuen.

Autobiaren Nafarroako zatia eraikitzeko eta ondoren ustiatzeko kontratua administrazio-emakida bidez esleitu zen, gehienez ere 30 urterako (iraungitze-data 2039), itzalpeko bidesariaren modalitatearen bidez. Erabiltzaileek ez dute ordaindu beharrik izango, eta Nafarroako Gobernuak aldian-aldian ordainduko dizkio tarifak emakidaren sozietate titularrari, trafikoaren eta azpiegituraren erabilgarritasunaren arabera.

Sozietate emakidadunak Autovía del Pirineo, S.A. du izena, eta honako hauek osatzen dute: Construcciones Mariezcurrena S.L., Construcciones Luciano Elcarte S.L. eta Iridium Concesiones de Infraestructuras S.A., Grupo ACS eraikuntza-enpresaren emakidaduna.[1]

Nafarroako zatia XXI. mendean hasi zen lanean,  A-12  errepidearekin batera, baina lehentasun handiagoa eman zitzaion lehen azpiegitura horri. Hala ere, horrek ez zuen eragotzi 2005ean lehen zatia irekitzea, Noain eta Imarkoain artean, eta urtebete geroago, 2006an, hurrengoa, Elo arte.

2008an kateatu zuen azpiegitura Izkoraino luzatuko zuen zatia eta bi urte gehiago itxaron behar izan zen, 2010era arte, Irunberriko lurretatik autobia ikusteko. Azkenik, 2012an, Ledeako eta Esako tunelak eraiki ziren, eta horiei esker iritsi zen autobia Euskal Herriko mugaraino.

Hala ere, Espainiako zatia ez zegoen batere garatuta. Denbora horretan guztian, 8 kilometro baino ez zituzten ireki, Nafarroako zati osoaren aurka 2012an. Gainera, zati horiek, Artieda eta Villa-reyal d'a Canal artekoak, uharte bat ziren, ez baitzuten beste zatirik lotzen.

Egia da tartean, azpiegitura hori Berdungo kanalean sartzen da. Pirinio aurreko mendilerroen eta Pirinioen artean dago, ekialdetik mendebaldera. Inguru honetako material nagusia margak dira, itsas jatorri sedimentario oso deleznabagarria duen materiala, non amildegi sakonak sortzen diren, eraikuntza garestitzen dutenak. Gainera, nukleo txikiak eta gurdi-ardatzak sakabanatuta daudenez, lotune ugari egin behar dira, azken kostua ere igoko dutenak.

Era berean, neguko izozteak eta elurteak ahalik eta txikienak izan daitezen, Berdungo kanalaren iparraldetik joan behar du autobiak, eguzki-argi gehien izateko, eta, aldi berean, Esako urtegiaren zatiak mendi-hegaletatik gora egin behar du, ur-lamina gainditzeko.

Hala ere, erritmo espainiarrak oso motel jarraitu zuen, hiru urte geroago 2 kilometro ireki zituelarik. Orduan, lan eta kontratu guztiak geldiarazi ziren, baina 2018ra arte ez ziren lanean hasi. Horrela, 2019an Puent d'a Reina de Chaca eta Jaka artean beste bi tarte ireki ahal izan ziren.

2020. urtearen hasieran, hiru zati zeuden lehiatzeke: Tiermas ↔ Zigoze (gutxienez 2008tik lanetan), Villa-reyal d'a Canal ↔ Puent d'a Reina de Chaca eta Mendebaldeko Jaka ↔ Iparraldeko Jaka (azken biak lanak hasi ere egin gabe).

Autobia honek ez du saturazio-zantzurik. Izan ere, zirkulazioa arina izaten da beti, noizean behin ezusteko txikiren bat izan ezik.

• 
  22. irteera, Ibargoitin
• 
  Autobia Izkoko ingurunetan
• 
  Espainian amaitu gabeko tartea
• 
  65. irteera, Asso-Veralen
• 
  Esako tunela

• Nafarroa Garaiko errepideen sarea
•  A-15 
•  AP-15 
•  A-23 

• Nafarroako Errepideen Sareko Nafarroako Gobernuko webgunea
• Nafarroako Errepideen Sareko gorabeherako mapa