4. linea (Bilboko metroa)

2008ko urtarrilaren 24an Eusko Jaurlaritzak metroaren  eta  lineen ibilbideen lehenbiziko proiektuak azaldu zituen.  lineak Moyua plaza eta Errekalde lotuko lituzke, tartean bi geltoki gehiagorekin. Auzokoen aldetik, metro linea berria Moyuako geltokitik Matikoko geltokira luzatzea eskatu zen, garaian eraikitze-lanetan zegoen Metroaren 3. linearekin lotzeko. Hala ere, Bilboko itsasadarra gurutzatzeak ekarriko lukeen ekoizpen-kostu altuegiak argudiatu ziren eskatutako trazadura hori baztertzeko. Garai hartako aurreikuspenen arabera, 10 milioi bidaiarik erabiliko lukete linea hori, eta 6 minututan egin liteke.[6]

Zorrotzako auzokoek proiektua ezagutu zutenean, linea luzatzea eskatu zuten. Haien ustez, linea Basurtu, Olabeaga (Zorrotzaurrerekin sarbidea izango lukeena), Zorrotza, Gurutzeta, Errekaortu, MegaPark, Done Bikendi eta amaitzeko Urbinagako geltokira luzatu beharko litzateke.

2009ko urtarrilean, Nuria Lopez de Guereñu Bilboko Udaleko garraio-zinegotziak eta Iñaki Azkuna orduko alkateak urte bereko ekainean Bilboko tranbia zabaltzeko lanak hasiko zirela jakinarazi zuten. Haiek ez zuten atea ixten hiriaren hegoaldera ere metroa eramateko, baina nahiago zuten lehenik Errekalde eta Abando tranbiatik lotzea, gero metroaren konexioa zehaztu ahal izateko. Tranbia Eusko Trenbideek egingo zuen, Basurtutik Errekaldera. Era berean, zazpi milioi euroko kostua izango zuela eta 2010 amaierarako prest egongo zela esan zuten.[7]

Hala ere, 2009ko ekainaren 12an, PSE-EE Eusko Jaurlaritzan sartu ondoren,[8] Iñaki Arriola Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio sailburu berriak tranbiaren hedapena baztertu zuen hasi baino aste batzuk lehenago. Sozialistek argudiatu zutenez, Bilboko metroaren 4. linearen eraikuntza arindu behar zen, 180 milioi euroko aurrekontua baitzuen. Auzokideen iritzia ere nabarmendu zuen, tranbiarena baino nahiago baitzuen metroa iristea, baina ez zizkion ateak ixten. Azkuna alkateak orduan esan zuenez, "akats historikoa" izan zen, eta "metroa, korritzen den arren, ez da Errekalden egongo zortzi edo hamar urte baino lehen".[9][10]

2008ko proposamenari berrekinda, 2009ko abenduaren 2an Eusko Jaurlaritzak Moyua eta Matiko geltokiaren arteko luzapena mahaigaineratu zuen, horretarako informazio azterlanak adierazitakoarekin bat. Tarteak tarteko bi geltoki izango lituzke: Euskadi plaza (Iberdrola dorrearen ondoan) eta Deustuko Unibertsitatea (izen bereko unibertsitatearen ondoan). Era berean, Errekalde auzoan 300 metroko kotxetegiak eraikiko zirela iragarri zen, mendi-mazelaren barnealdera, sestra-kotatik 35 metroko sakoneran.[11]

Matiko termino berrian,  lineak  linearekin egingo luke bat (Eusko Trenbideek kudeatu zuen linea), eta Bilboko aireportuarekin trenbide loturarekin (enpresa berak egingo du lan).[12]

2010eko azaroaren 29an, Bizkaiko Garraio Partzuergoaren Kontseilu Nagusiak onartu zuen Metro Bilbao enpresak Bilboko metroaren etorkizuneko   eta  lineak erabiltzea.[13]

2011ko otsailaren 9an agertutako informazio azterlanari jarraituta linearen zazpi geltokiak plazaratu ziren: Errekalde, Irala, Zabalburu, Moyua, Euskadi Plaza, Deustuko Unibertsitatea eta Matiko.[14]

2011ko apirilaren 18an,  eta  lineen arteko jarraitutasunaz galdetuta, Txema Oleaga Bilboko Udaleko talde sozialistako bozeramaile eta Metro Bilbaoko presidenteak erantzun zuen bi lineetako trenek Matikoko geltokian bat egingo balute ere, ontzi-aldaketa egin beharko litzatekeela.[15]

2011ko abenduaren 17an, Eusko Legebiltzarrak proiektua eraikitzeko eta finantzatzeko eskatu zion Eusko Jaurlaritzari, Galdakaorako metro proiektuarekin.[16]

2012ko apirilaren 1an Eusko Jaurlaritzak linea berriaren aurreproiektua onartu zuen; 372 milioi euroko kostua izan zuen, eta 47 hilabetez gauzatu zen.[17][18]

2014ko azaroaren 10ean Ana Oregi Eusko Jaurlaritzako Ingurumen eta Lurralde Politika Sailburuaren esanetan bere gobernuak ez lieke bultzadarik emango metroaren  eta  lineei gutxienez hurrengo hiru urteetan, bestelako proiektu batzuen lehentasuna argudiatuta.[19]

2015eko irailaren 30ean Vicente Reyes Bizkaiko Foru Aldundiaren garraio ahaldunaren arabera, urte horretako azaroan Matiko eta Moyua arteko trazaduraren eraikuntza proiektua lizitatuko litzateke 3 milioi euro baino gehixeago.[20] Erabaki horren kontra agertu ziren berriro ere auzokoek, Iralabarriko Auzokideen Elkartetik galdetuz zergatik ez zen eraikuntza proiektua Errekalde eta Moyua arteko tartetik hasten, biztanleria handiko eta trenbiderik gabeko auzoak zentroarekin lotzeko, izan ere Errekaldeko biztanleria 50 000 eta 60 000 artekoa da.[21]

Proposamenaren mapa	Proposamenaren ibilbidea
	Matiko    Deustuko Unibertsitatea     Bilboko itsasadarra    Parkea      Moyua    Zabalburu    Irala    Errekalde
Proposamenaren alderdia orduko sarean

2017ko otsailean, Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen eta Azpiegitura Saileko bozeramaileek iragarri zuten 2020ra arte metro linea horri buruzko izapide administratiboak baino ez zirela egingo.[22] Era berean, Alderdi Popularrak urte horretako martxoan Eusko Jaurlaritzarekin sinatutako aurrekontu-akordioak partida bat jasotzen zuen linearen trazadura birdefinitzeko.[23]

2017ko apirilaren 8an, metroaren hirugarren linearen inauguraziotik egun gutxira, Metro Linea 4 izeneko herri-plataforma sortu zen, Errekalde barrutia osatzen duten auzoetako (Uretamendi, Betolatza, Iturrigorri, Errekaldeberri eta Iralabarri) eta baita Ibaiondo barrutiko hainbat auzotako (Zabala, San Adrian eta Miribilla) elkarte eta kolektiboz ere osatuta, line hau bultzatzea helburu.[24]

2018ko martxoaren 2an, Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen eta Lehiakortasun sailburua zalantzan jarri zen Eusko Legebiltzarrean metroaren laugarren linearen proiektuari buruz. Arantxa Tapiak adierazi zuen linea honetarako aurreikusitako ibilbidea erabat berrikusten ari zirela eta legealdia amaitu baino lehen proiektua aurkeztea duela helburu. Eusko Jaurlaritzaren 2019rako aurrekontu-proiektuak 1,05 milioi euroko partida jasotzen du zeregin hori betetzeko.[25][26]

Apirilaren 18an Bizkaiko Batzar Nagusiek aho batez onartu zuten Bizkaiko Foru Aldundiari eta Bizkaiko Garraio Partzuergoari presatzea urte honetan bertan trenbidearen informazio azterlana berria gauzatu dezaten eta hurrengo urteko aurrekontuetan Moyua-Errekalde tartearen eraikitze-proiektua idazteko kontu-saila jaso dezaten. Izan ere, Euzko Alderdi Jeltzalearen ordezkariak esandakoaren arabera Moyua-Matiko tartearen eraikuntza-proiektua idazten ari da, eta hartutako soluzio teknikoa 2012an idatzitako informazio azterlanean agertzen zenaren desberdina izateagatik, Moyua-Errekalde tartearen informazio azterlan berria idatzi beharra dago.[27]

Azaroaren 7an, Arantxa Tapiak Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen eta Azpiegitura sailburua metroaren  eta  lineen beharra zehaztuko zuten bi azterlan berri iragarri zituen, eta horrela, azken hamarkadan egindako diseinuak eta proiektuak bertan behera geratu ziren. Hilabetea amaitzean, 4 000 lagunek manifestazioa egin zuten metro-linea hori eraikitzeko.[28][29]

2019ko urtarrilaren 17an, Unai Rementeria ahaldun nagusiak jakinarazi zuen linea aparkatuko zuela, orain arte bezala. Adierazi zuen Bilboko hegoaldeko auzoak Abandoko geltoki intermodalarekin lotuko zirela, eta horrek esan nahi zuela ez zela eraikiko Errekalde eta Iralabarri egungo Moyuako geltokiarekin lotuko zituen tunel berri bat, baizik eta abiadura handiko trena iristearekin batera sortutako geltoki berrian egingo zela ontzi-aldaketa eta hiri inguruko  eta  lineak.[30] Maiatzaren 9an, Eusko Jaurlaritzak 825 825 euroan esleitu zion Fulcrum eta CAF Turnkey & Engineering enpresek osatutako ABEEari Bilboko metropoli-trenbidearen  lineako eta hegoaldeko zonako informazio-azterlana idaztea.[31] Kontratua gauzatzeko epea 12 hilabetekoa da. Aste batzuk geroago, udal eta foru hauteskundeekin batera, ehunka pertsonak manifestazioa egin zuten azpiegitura hori eraikitzeko.[32][33]

2020ko otsailean, Unai Rementeria ahaldun nagusiak iragarri zuen, trenbide-azpiegitura aprobetxatzeko asmoz, proiektu berri batek Bilboko metroaren 4. linea ordezkatuko zuela. Tren linea honek Bilbo-Santander eta Bilbo-Leon burdinbideak aprobetxatuko luke eta Abandoko geltokitik abiatuko litzateke, Bilboko metroaren  eta  lineekin eta Bilboko Renfe Aldirien lineekin lotuko lukeena.[34] Urte bereko azaroaren amaieran, Unai Rementeriak iragarri zuen 2021a baino lehen Eusko Jaurlaritzako talde teknikoak ikerketa informatiboak entregatuko zituela.[35] Ahaldun nagusiak iragarri zuen 2021ean oso zaila izango zela line hauren lanak hastea, baina Bizkaiko Foru Aldundiak partida bat gordeko zuela 2021eko aurrekontuetan, eragiketaren bat egin beharko balitz ere.[36]

Urriaren amaieran, Unai Rementeriak iragarri zuen Bizkaiko Foru Aldundiak ezin izango zituela bere kabuz garatu  eta  lineak, ezta Enkarterri Bilboko metroarekin lotzea ere, Next Generation EU Europako funtsen kontura finantzatzerik ez balego.[37] 2020ko abenduaren 29an, Eusko Jaurlaritzak prentsaurreko batean aurkeztu zuen Next Generation EU Europako funtsen finantzaketa lortzeko helburuz helarazi zizkion proiektuen zerrenda.[38] Proiektuen zerrendan  linea zegoen, baina ez  linea.[39]

2021eko martxoan, herritarrek informazio-azterlanari buruz parte hartzeko prozesu bat hasi zen.[40] Erakunde arduradunek trenbide hori eraikitzeko bi aukera jarri zituzten jendaurrean: Renfe Fevek Balmasedara, Leonera eta Santanderrera egiten duen bidearen zati bat aprobetxatzen dute biek. A aukerak ibilbide berri bat proposatzen du Zabalburu eta Ametzola artean, Iralabarrin eta Errekalden geltokiak izango dituena; aukera horrek Ametzolako geltokia ixtea ekarriko luke. B aukerak Ametzolako geltokian Iralabarrin eta Errekalden bizi diren funikularrak Mamarigakoako estiloan zentralizatzea proposatzen du; horretarako, geltoki horretatik bi auzoetara monorrail bana eraikiko lirateke.[1]

Proposamenaren mapa	Proposamenaren ibilbidea
	Abando    Irala    Errekalde      Basurto–Ospitalea    Zorrotza–Zorrozgoiti    Santa Ageda    Kastrexana      Irauregi
Proposamenaren alderdia orduko sarean

Proposamenaren mapa	Proposamenaren ibilbidea
	Abando        Ametzola      Basurto–Ospitalea    Zorrotza–Zorrozgoiti    Santa Ageda    Kastrexana      Irauregi
Proposamenaren alderdia orduko sarean

Herritarren parte-hartze prozesuaren zain.

Zehazteke daude.

Maiztasun zehatzak argitu ez badira ere, herritarren partaidetza-prozesuak zioen Abando-Zorrotza tartean 5 minutuko maiztasuna izango zela, eta Zorrotza-Irauregi tartean, berriz, hiru trenetik batek soilik emango zuela zerbitzua.

Zehazteke daude.

Zehazteke daude.

Zehazteke daude.