33/01 auzia

2001eko urriaren 31n Amnistiaren Aldeko Batzordeen aurkako polizia-operazioa agindu zuen Baltasar Garzon instrukzio-epaileak. Operazio hartan 13 lagun atxilotu zituzten, AABetako bozeramaileak eta koordinatzaile publikoak guztiak ere.

2001eko urriaren 30etik 31rako gauean, Poliziak Baltasar Garzonen aginduz Amnistiaren Aldeko Batzordeek erabiltzen zituzten lokal batzuk arakatu zituen. Horien artean, Gipuzkoako eta Iruñeko Abokatuen Elkargoan erregistratuta dauden bi abokatu-bulego ere arakatu zituzten. Arantza Zulueta abokatuak Garzoni jakinarazi zion abokatu batzuen bulego profesionalak miatzen ari zirela, baina Garzonek miaketarekin jarraitzea erabaki zuen, bulego horiek Amnistiaren Aldeko Batzordeen lokaletan zeudelakoetan-edo, nahiz eta Hernaniren kasuan bi solairu beherago egon. Hala ere, bulegoak zigilatu eta abokatuen ordenagailuak eta dokumentazioa eraman zituzten. Gerora zigilua kendu eta material guztia itzuli zizkieten abokatuei, disko gogorren eta dokumentazio guztiaren kopiak egin ondoren.

Epaile horren iritziz, frogatuta zegoen "AABetako kide diren aldetik, erakundean dagokien lana egiten dute, ETA-KAS-Ekin egituraren barruan daudela jakinik, eta guztiek ere erakunde terroristaren zerbitzura dihardute". Horrez gain, ETA "delituzko jarduera zabal, integral eta molde askotariko bati kohesioa, zentzua eta helburuak ematen dioten egitura multzo bat" dela esan zuen Garzonek, eta ETAren helburua "Konstituzioaren ordenua iraultzea" dela, "horretarako, Espainiako lurraldearen zati baten zatiketa edo "autodeterminazioa" lortuz eta bake publikoa larri urratuz". Arrazoibide hor justifikatzeko AABen jardueren laburpentxo bat agertzen da autoan, eta jarduera hauek aipatzen dira, besteak beste: "ETAko presoen kolektiboa kontrolatzea, kolektibo horretako kideak eta arduradunak beren bulegoko abokatu batzuen bidez lotuz eta harremanetan jarriz. Kolektibo horren barne kohesioa ziurtatzea eta multzo horrek antolakundearen diziplina organikoa betetzen duela egiaztatzea. Laguntza eta finantzazioa ematea presoei, iheslariei eta beste herri batzuetan bizi diren ETAko kideei. ETAk darabiltzan moldeen osagarri diren borroka moldeak koordinatu eta bultzatzea preso-kolektiboaren mobilizazioei babesa emateko. ETAko presoen eskubideen ustezko urraketak eragiten duen sentiberatasunaz baliatzea, erakunde horren egitura operatiboa osatzeko jendea kaptatuz erakundearentzat". bi abokatu-bulego ere arakatu zituzten,

Arrazoibide horri jarraiki, Garzon epaileak beste 15 lagun inputatu zituen 2001eko azaroaren 15eko auto baten bidez.

2001eko abenduaren 3an berriz, Juan Mari Olano Amnistiaren Aldeko Batzordeen koordinatzaile nazionala atxilotu zuten Baionan. Geroago Espainiako Estatura estraditatu zuten.

2001eko abenduaren 19an Baltasar Garzonek beste auto bat eman zuen aurreko autoen arrazoibide berberak erabiliz, eta Amnistiaren Aldeko Mugimendua legezkanpotu eta haren jarduerak legez kanpokotzat jo zituen.

Auzi horren barruan, beste auto bat eman zuen 2002ko otsailaren 5ean, Askatasunaren jarduera ere legez kanpo utziz, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak hasitako lanarekin jarraitzen duelakoan eta, hortaz, epailearen iritziz, "erakundeen arteko jarraipena" dagoelako bi erakundeen artean. 2003ko otsailaren 5ean beste polizia-operazio bat egon zen: Askatasunako bost kide atxilotu eta miaketan egin zituzten haien etxeetan eta Etxeraten Bilbo, Hernani eta Gasteizko egoitzetan.

Espainiako Auzitegi Nazionaleko epaile Baltasar Garzonek 2001eko abenduan eta 2002ko otsailean jarri zien bost urteko debekua, hurrenez hurren, AABei eta Askatasunari. Bost urtek pasatu direnean, aginduak legearen aldetik ez daude indarrean, auzipetuen abokatu Arantza Zuluetak 2007ko irailaren 27an adierazi duenez[1].

2002ko urriaren 29an Baltasar Garzonek prozesatze-autoa[2] eman zuen, fiskalak irailaren 25ean egindako prozesatze eskaerari jarraiki.

2003ko otsailaren 6an aurretiazko eginbide guztiak 33/01 sumarioan biltzeko agindu zuen 5. Instrukzio Epaitegi Zentralak

2005eko ekainaren 17an Espainiako Auzitegi Nazinaleko fiskal Enrique Molinak egindako behin behineko kalifikazioan 10na urteko espetxe zigorra eskatu zuen 27 auzipetuentzat, ETAko kide izatea leporatuta.[3]

Espainiako Auzitegi Nazionaleko Penal Aretoko Laugarren Sekzioak 2008ko urtarrilaren 29an zabaldu zuen auto baten bidez esan zuen epaiketa urte bereko apirilaren 21ean hasi eta uztailaren 23an amaituko zela.

Teresa Palacios, tribunaleko presidente eta epaiaren idazlea, Carmen Paloma Gonzalez Pastor eta Juan Francisco Martel magistratuek osatu zuten auzi honetako tribunala. Fiscala, Carlos Bautista izan zen.

Epaiketa apirilaren 21ean hasi eta ekainaren 18an amaitu zen. Hasiera batean aurreikusitako denbora laburtu zen auzipetuek defentsa juridikoari uko egin eta defentsak eskatutako lekukoak 250 izatetik 14 izatera jaitsi zituelako.

Apirilaren 21ean auzipetuen deklarazioarekin hasi zen epaiketa. Auzipetuek uko egin zioten fiskalaren eta "Asociación de Victimas del Terrosimo" elkarteko akusazio partikularreko abokatuaren letratuari erantzuteari eta euren abokatuek egindako galderak bakarrik erantzun zituzten. Deklarazio horretan defentsa juridikoari uko egiten ziotela adierazi zuten. [4].

Apirilaren 28an, Fiskalak eta AVTk eskatutako lekukoek deklaratu zuten: Jorge Olaiz Rodrigez, Susana Atxaerandio Alesanko, Ibon Aranalde Ijurko eta R-44482-S eta S-19290-Q zenbakiko Guardia Zibilek, azken hauek babestuta. [5].

Apirilaren 29an H-76647-P, L-28205-A, M-64905-Z eta V-92991-D zenbakiko Guardia Zibilek deklaratu zuten, babestuta. [6].

Apirilaren 30ean 13 ertzainek deklaratu zuten Bilboko Auzitegi Probintzialetik, bideokonferentziaren bidez. [7].

Maiatzaren 6an, beste 28 ertzainek deklaratu zuten Bilboko Auzitegi Progintzialetik, bideokonferentziaren bidez. [8].

Maiatzaren 7an defentsak proposatutako lekukoak hasi ziren deklaratzen. Egun honetan Martxelo Otamendi, Unai Romano, Edurne Brouard, Arantza Lasa, Goreti Ormazabal, María José Campos eta Usoa Esteban Nietok deklaratu zuten. [9].

Maiatzaren 12an defentsak proposatutako gaineko lekukoek deklaratu zuten: Carmen Mañas, Andoni Txasko, Kontxi Luna, Itsaso Idoiaga eta Mattin Troitiñok. [10].

Maiatzaren 13, 14, 19 eta 20an Fiskalak eta AVTk proposatutako froga perizialean Unidad Central de Inteligencia delako 19.242 eta 18.350 zenbakiko poliziek deklaratu zuten. Maiatzaren 20an, aurrekoek amaitzerakoan, Guardia Zibileko Inteligentzia Zerbitzuko T-58856-D eta B-18270-H zenbakiko guardia zibilek deklaratu zuten. [11], [12], [13], [14].

Maiatzaren 21ean froga dokumentalari hasiera eman zitzaion. 26, 27 eta 28an dokumentuak irakurtzen jarraitu zen. Azken egun honetan irakurketa eten egin zen, euskaraz zeuden hainbat dokumentu itzuli gabe zeudelako. [15], [16].

Maiatzaren 28 egun horretan, dokumentazioaren irakurketa etetean fiskalak eskatutako telefono entzuketen grabazioak entzuteari ekin zitzaion. Ekainaren 2, 3 eta 4an telefono grabazioak entzun ziren. [17].

Ekainaren 4an, telefono entzuketak amaitu ostean, falta zen dokumentazioa irakurtzen hasi zen, zeregin horretan ekainaren 16ko saioan amaituko zelarik.

Ekainaren 16an, falta ziren dokumentoak irakurri ostean, fiskalak bere konklusioak irakurri zituen. [18].

Ekainaren 17an AVTko abokatuek euren konklusioak irakurri zituzten. [19].

Ekainaren 18an, abokatuek euren konklusioak irakurri ostean akusatuen azken hitzarekin amaitutzat gelditu zen ahozko epaiketa. Julen Larrinaga, Maite Diaz de Heredia, Sabin Juaristi eta Juan Antonio Madariagak bakarrik hartu dute hitza. Horren ostean sententzia noiz emateko zain gelditu zen. [20].

Ekainaren 16ko saioan Carlos Bautista fiskalak behin-behineko eskaera aldatu eta honako hau egin zuen: Joan Mari Olanorentzat, Julen Zelarainentzat eta Aitor Jugorentzat hamahiru urteko espetxe zigorra ETAko zuzendaritzako kideak zirela leporatuta; Maitane Mendezen, Jorge Arredondoren eta Mitxel Sarasketaren kontrako akusazioak bertan behera utzi zituen eta gainerako 21 lagunentzat hamar urteko espetxe zigorrari eutsi zion, ETAko kideak izatea leporatuta. Aldi berean, Amnistiaren Aldeko Batzordeak eta Askatasuna legez kanpo deklaratzea ere eskatu zuen [21]. AVTko abokatuek bat egin zuten eskaera honekin[19].

2008ko irailaren 17an eman zuen epaia Espainiako Auzitegi Nazionalaren Areto Penaleko 4. sekzioak [22]. Tribunalak Amnistiaren Aldeko Batzordeak (AAB) eta Askatasuna legez kanpokotzat jo eta haiek desegiteko agindu zuen emandako epaian.

Epaimahaiak absolbitu egin zituen Ixone Urzelai, Juan Antonio Madariaga eta Julen Arzuaga, lehenengo biak Senideak-eko kide zirelako eta Arzuaga, soilik abokatu lanak egiteagatik. Jorge Luis Arredondo, Maite Mendez eta Mitxel Sarasketa ere aske gelditu ziren, aurretik fiskaltzak akusazioa erretiratu zielako.

Joan Mari Olano, Julen Zelarain eta Aitor Jugori 10na urteko zigorra ezarri zien, eta gainerakoei 8na urte, guztiak erakunde terroristako kide izatea egotzita [23].

Sententzia irakurtzeko saioa amaituta tribunalak Jon Beaskoari, Iker Zubiari, Josu Beaumounti, Julen Larrinagari, Ainhoa Irastortzari, Aratz Estonbari, Jagoba Terronesi eta Gorka Zulaikari astean bi aldiz sinatu eta beste baldintzatan kalera irteten utzi zien. Iñaki Reta ez zen Auzitegira agertu eta hura bilatu eta atxilotzeko agindu zuen tribunalak. Gainerakoak zuzenean kartzelaratzea agindu zuen, Maite Diaz de Heredia lehenagotik ere kartzelan bazegoen ere.

2009ko irailaren 23an egin zen Madrilgo Enzutegi Gorenean auzi honetan aurkeztutako helegitea berraztertzeko bista. Abokatuek Amnistiaren Aldebo Batzordeak eta Askatasuna legezkotzat jotzea eta espetxe zigor guztiak kentzea eskatu zuten. Fiskaltzak Espainiako Auzitegi Gorenak emandako ebazpenari eustea eskatu zuen. Auzipetu bat bakarraren zigorra berraztertzearen alde agertu zen: Aitor Jugorena. Izan ere, Jugo behin bakarrik aipatu zuen epaiak. «Arduradun nazionala» dela esaten da, besterik gabe [24].

Horren guztiaren harira kalean ziren auzipetutako hainbat lagunek agerraldia eskaini zuten Donostian. Aratz Estonbak esan zuen «gu espetxeratu arren, errepresaliatu politiko bat bera ere ez da bakarrik geratuko»[25].

Aitor Jugo urriaren 5ean irten zen kalera, fidantzarik gabe, Auzitegi Gorenaren epaia kaleratu baino lehen [26]

Espainiako Auzitegi Gorenak 2009ko urriaren 16an eman zuen helegitearen gaineko epaia [27]. Sententziak[28] Aitor Jugo absolbitu eta gainerako zigor guztiak berretsi egin zituen.

Hasiera batean Txema Matanzas, Ainhoa Baglieto, Mikel Korta, Jean-François Lefort eta Fernando Maria Lejarza ere auzipetu zituen Garzonek, baina auzitik kanpora gelditu ziren, Txema Matanzasen kasuan Ekineko sumarioan egoteagatik eta Mikel Korta Xakin auzipetuta egoteagatik. Jean-François Leforten kasuan, Lapurdikoa izanik, epaitegiaren jurisdiziotik kanpo gelditzen delako-edo, auzitik desagertu zen, besterik gabe.

2011ko urtarrilaren 12an epaitu zuten Oihana Agirre Espainiako Auzitegi Nazionalean Madrilen, 33/01 auziaren jarraipen gisa. 2007ko irailean, Donostiako estropadetan presoen aldeko manifestaziora deitzeagatik eta Askatasunako kide zelakoan atxilotu zuten Oihana Agirre urte bereko urrian. Urtebete eta bi hilabete egin zituen espetxean. «Erakunde terroristako kide izatea» egotzita fiskalak 13 urteko espetxe zigorra eskatu zuen epaiketan [45] [46]. Tribunalak 8 urteko espetxe zigorra ezarri zion [47].

Amnistiaren Aldeko Mugimenduak salatu zuen Agirre epaitzeko arrazoi bakarra «presoen alde eta giza eskubideen eta eskubide demokratikoen alde egin duen jarduera politikoa» dela [48].

• (Gaztelaniaz) Documento word de identificación del sumario 33/01 Euskal Herria Watch
• (Gaztelaniaz) Sumario 33/01 contra Gestoras pro Amnistía y Askatasuna. Vista oral Euskal Herria Watch
• (Gaztelaniaz) CRÓNICAS DIARIAS DE LA VISTA ORAL DEL JUICIO POR EL SUMARIO 33/01 CONTRA LAS ORGANIZACIONES GESTORAS PRO AMNISTÍA Y ASKATASUNA Euskal Herria Watch
• 33/01 auziaren jarraipena Etengabe blogean
• 18/98+ lan-taldearen webgunea
• (Gaztelaniaz) 33/01 auziaren Espainiako Auzitegi Nazionalaren sententzia PDF
• (Gaztelaniaz) 33/01 auziaren Espainiako Auzitegi Gorenaren sententzia PDF