2010eko Txileko lurrikara
2010eko Txileko lurrikara 2010eko otsailaren 27ko goizaldean, goizeko 3:34etan Txilen egondako lurrikara izan zen. Epizentroa, itsasoan izan zen, Concepción hiritik hegoaldera 35°50′45.59″S 72°43′8.39″W koordenatuetan, eta Richter eskalan 8,8 gradukoa izan zen[1]
| 2010eko Txileko lurrikara | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Mota | lurrikara tsunami | |
| Data | 2010eko otsailaren 27a | |
| Iraupena | 3 min | |
| Kokaleku | Valparaíso eskualdea Santiagoko metropolitar eskualdea O'Higgins eskualdea Maule Biobío eskualdea Araucanía eskualdea | |
| Herrialdea | Txile | |
| Lurrikararen momentu sismikoa | 8,8 | |
| Magnitudea Richter eskalan | 8,8 | |
| Sakonera bertikal | 35 km | |
| Pertsona hilak | 525 | |
Ozeano Bareko tsunamien ikerketa zentroak alerta ezarri zuen Txile, Peru, Ekuador, Costa Rica eta Panaman lurrikarak eragin zezakeen tsunamia dela eta[2].
Kalteak
kalte material handiak eragin ditu Txileko Biobío eskualdean eta lehen orduetako zenbaketaren arabera, hildakoak 78 ziren[3], baina kopuru hori ondorengo orduetan hastea litekeena da. Eskualderik kaltetuenak Maule eta Biobío izan dira, bertan egon dira hildako gehienak eta hainbat eraikin behera etorri dira.
Santiagon, Vespucio Norte autobidearen zati bat hondatuta geratu da, eta hainbat gidari harrapatuta geratu dira bertan. Txileko Pazko uhartean eta Juan Fernández uhartean herritarrak gune garaietara jo dute lurrikarak eragindako bi metro inguruko tsunamitik ihes egiteko. Tsunamiak Valparaísoko kostaldean 1,4 metroko altuera izan du[2].
Eskualderik kaltetuenean Biobío eskualdean, hainbat eraikin eraitsi ditu lurrikarak, horien artean hamabost solairuko etxebizitza dorre bat, eta Concepción hiria itsasoaren gainetik inguratzen duen autobide zaharreko zubia.
Hildakoak
Txileko Michelle Bachelet presidenteak emandako datuen arabera, 708 dira hildakoak Txile osoan:[4]
| Eskualdea | Hildakoak |
|---|---|
| Araucanía eskualdea | 5 |
| Biobío eskualdea | 64 |
| Maule eskualdea | 541 |
| O'Higgins eskualdea | 46 |
| Santiagoko metropolitar eskualdea | 36 |
| Valparaíso eskualdea | 16 |
| GUZTIRA | 708 |
Tsunamia
Taula honek, lurrikarak sortutako tsunamia Ozeano Barean zehar nola bidaiatu zuen erakusten du, kostaldeko gune desberdinetan altuera desberdineko olatuak sortuz:
| Kokagunea | Herrialdea | Latitudea | Longitudea | Ordua (UTC) | Garaiera (m) | Garaiera (ft) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| DART Saipan |  Japonia | 19.1 N | 155.8 E | 03:55 | 0.08 | 0.3 |
| Minamitorishima[7] | Japonia | 24.1N | 153.5E | 03:43 | 0.1 | 0.3 |
| Guam |  Guam | 13.4 N | 144.7 E | 03:07 | 0,16 | 0,5 |
| Sitka (Alaska) |  Ameriketako Estatu Batuak | 57.1 N | 135.3 W | 00:11 | 0,08 | 0,3 |
| Nawiliwili, Hawaii | Ameriketako Estatu Batuak | 22 N | 159.4 W | 23:23 | 0,37 | 1,2 |
| Johnston atoloia | Ameriketako Estatu Batuak | 16.7 N | 169.5 W | 22:48 | 0,22 | 0,7 |
| Vanuatu |  Vanuatu | 17.8 S | 168.3 E | 22:46 | 0,15 | 0,5 |
| Crescent City (Kalifornia) | Ameriketako Estatu Batuak | 41.7 N | 124.2 W | 22:13 | 0,37 | 1,2 |
| Kawaihae (Hawaii) | Ameriketako Estatu Batuak | 20 N | 155.5 W | 22:11 | 0,52 | 1,7 |
| Honolulu (Hawaii) | Ameriketako Estatu Batuak | 21.3 N | 150.4 W | 22:00 | 0,25 | 0,8 |
| Barber's Point, Hawaii | Ameriketako Estatu Batuak | 21.3 N | 158.1 W | 21:57 | 0,12 | 0,4 |
| Santa Barbara (Kalifornia) | Ameriketako Estatu Batuak | 34.4 N | 119.7 W | 21:50 | 0.53 | 1.7 |
| Kahului(Hawaii) | Ameriketako Estatu Batuak | 20.9 N | 156.5 W | 21:47 | 0,98 | 3,2 |
| Kuamalapau (Hawaii) | Ameriketako Estatu Batuak | 20.8 N | 156.9 W | 21:36 | 0,18 | 0,6 |
| Hilo (Hawaii) | Ameriketako Estatu Batuak | 19.7 N | 154.9 W | 21:20 | 0,86 | 2,8 |
| San Francisco, California | Ameriketako Estatu Batuak | 37.8 N | 122.5 W | 21:20 | 0,26 | 0,8 |
| San Diego (Kalifornia) | Ameriketako Estatu Batuak | 32.7 N | 117.2 W | 20:36 | 0,13 | 0,4 |
| Monterey (Kalifornia) | Ameriketako Estatu Batuak | 36.6 N | 121.9 W | 20:31 | 0,28 | 1,1 |
| Pago Pago |  Amerikar Samoa | 14.3 S | 170.7 W | 20:27 | 0,22 | 0,7 |
| Nukualofa |  Tonga | 21.1 S | 175.2 W | 20:24 | 0,1 | 0,3 |
| Apia |  Samoa | 13.8 S | 171.8 W | 20:18 | 0,13 | 0,4 |
| DART Tonga | Tonga | 23 S | 168.1 W | 20:03 | 0,04 | 0,1 |
| Lottin Point |  Zeelanda Berria | 37.6 S | 178.2 E | 19:34 | 0,15 | 0,5 |
| DART San Diego | Ameriketako Estatu Batuak | 32.2 N | 120.7 W | 19:31 | 0,06 | 0,2 |
| Acapulco |  Mexiko | 16.8 N | 99.9 W | 19:31 | 0,62 | 2 |
| Rarotonga |  Cook uharteak | 21.2 S | 159.8 W | 19:07 | 0,15 | 0,5 |
| Cabo San Lucas | Mexiko | 22.9 N | 109.9 W | 18:33 | 0,36 | 1,2 |
| Papeete |  Frantziar Polinesia | 17.5 N | 149.6 W | 18:10 | 0,16 | 0,5 |
| Nuku Hiva | Frantziar Polinesia | 8.9 S | 140.1 W | 17:45 | 0,95 | 3,1 |
| Hiva Oa | Frantziar Polinesia | 9.8 N | 139.0 W | 17:41 | 1,79 | 5,9 |
| Manzanillo | Mexiko | 19.1 N | 104.3 W | 17:05 | 0,32 | 1 |
| DART Manzanillo | Mexiko | 16.0 N | 107 W | 16:11 | 0,07 | 0,2 |
| Rikitea | Frantziar Polinesia | 23.1 S | 134.9 W | 15:59 | 0,15 | 0,5 |
| DART Marquesas uharteak | 8.5 S | 125 W | 15:31 | 0,18 | 0,6 | |
| Galapagos uharteak |  Ekuador | 0.4 S | 90.3 W | 14:52 | 0,35 | 1,2 |
| Quepos |  Costa Rica | 14:16 | 0,24 | 0,8 | ||
| Bazko uhartea |  Txile | 27.2 S | 109.5 W | 12:05 | 0,35 | 1,1 |
| Callao |  Perú | 12.1 S | 77.2 W | 10:29 | 0,36 | 1,2 |
| Arica | Txile | 18.5 S | 70.3 W | 10:08 | 0,94 | 3,1 |
| Antofagasta | Txile | 23.2 S | 70.4 W | 09:41 | 0,49 | 1,6 |
| DART Lima | Perú | 18 S | 86.4 W | 09:41 | 0,24 | 0,8 |
| Iquique | Txile | 20.2 S | 70.1 W | 09:07 | 0,28 | 0,9 |
| Coquimbo | Txile | 30 S | 71.3 W | 08:52 | 1,32 | 4,3 |
| Ancud | Txile | 41.9 S | 73.8 W | 08:38 | 0,62 | 2 |
| Caldera | Txile | 27.1 S | 70.8 W | 08:34 | 0,45 | 1,5 |
| San Felix | Txile | 26.3 S | 80.1 W | 08:15 | 0,53 | 1,7 |
| Corral | Txile | 39.9 S | 73.4 W | 07:39 | 0,90 | 2,9 |
| Valparaiso | Txile | 33 S | 71.6 W | 07:08 | 1,29 | 4,2 |
| Talcahuano | Txile | 36.7 S | 73.4 W | 06:53 | 2,34 | 7,7 |
Erreferentziak
- http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8540289.stm Massive earthquake strikes Chile BBC telebista katearen webgunea.
- http://www.prh.noaa.gov/ptwc/messages/hawaii/2010/hawaii.2010.02.27.084523.txt
- https://web.archive.org/web/20100301011414/http://www.lanacion.com.ar/nota.asp?nota_id=1237959
- (Ingelesez) Bachelet decreta Estado Nacional de Catástrofe y eleva cifra de muertos a 708. La Tercera (Noiz kontsultatua: 2010-02-28).
- http://www.prh.noaa.gov/ptwc/messages/pacific/2010/pacific.2010.02.27.202736.txt
- https://web.archive.org/web/20120308112536/http://wcatwc.arh.noaa.gov/2010/02/27/725245/15/message725245-15.htm
- 小笠原諸島の南鳥島に津波第一波、１０ｃｍ
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q151835
Multimedia: 2010 Chile earthquake / Q151835