1932
1932. urtea | |
---|---|
Kronologia | |
Mendeak | XIX.a • XX.a • XXI.a |
Hamarkadak | 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa |
Urteak | 1929 • 1930 • 1931 • 1932 • 1933 • 1934 • 1935 |
Beste egutegi batzuetan | |
Gregoriotar egutegia | 1932 MCMXXXII |
Ab urbe condita | 2685 |
Armeniar egutegia | 1381 ԹՎ ՌՅՁԱ |
Bahá'í egutegia | 88 – 89 |
Bengaliar egutegia | 1339 |
Berber egutegia | 2882 |
Egutegi budista | 2476 |
Myanmarko egutegia | 1294 |
Bizantziar egutegia | 7440 – 7441 |
Koptoen egutegia | 1648 – 1649 |
Etiopiar egutegia | 1924 – 1925 |
Hebrear egutegia | 5692 – 5693 |
Egutegi hinduak | |
Bikram Samwat | 1988 – 1989 |
Shaka Samvat | 1854 – 1855 |
Kali Yuga | 5033 – 5034 |
Iraniar egutegia | 1310 – 1311 |
Islamiar egutegia | 1350 – 1351 |
Japoniar egutegia | Shōwa 7 (昭和7年) |
Korear egutegia | 4265 |
Thailandiar eguzki egutegia | 2475 |
Holozeniar egutegia | 11932 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak
1931-1933ko sobietar goseteak milioika sobietar hil zituen, tartean ukrainar asko. Bertan Holodomor izenarekin ezaguna da.
- Urtarrilaren 7: Stimson doktrina jarri zuen martxan AEBk. Henry L. Stimsonen Estatu-idazkariak sortu zuen Mantxuriaren japoniar inbasioaren ostean. Doktrina honen arabera, Ameriketako Estatu Batuetako gobernuak ez zuen onartuko indarrek egindako muga aldaketarik.
- Urtarrilaren 23a – Jesusen Konpainia desegin zuten behin-behinekoz.
- Urtarrilaren 28ko gertakaria: japoniarren aurkako biolentzia leherketa txikiak erabilita, Japoniak Shanghai eraso zuen, Txinan. Borroka martxoaren 6an amaitu zen, eta maiatzaren 5ean su-eten akordioa erdietsi zuten, Shanghai zona desmilitarizatu izendatuz.
- Otsailaren 27: Txina eta Japoniaren arteko borroka amaitu zen Mantxurian. Japonia gailendu zen.
- Martxoaren 1: Japoniak Mantxukuo txotxongilo-estatua sortu zuen.
- Apirilaren 10: Paul von Hindenburg hautatu zuten Alemaniako presidente, Adolf Hitler garaituz.
- Maiatzaren 4:
- Sobietar-Estoniar ez-eraso akordioa sinatu zen. 1932ko abuztuaren 18an hasi zen eta 1945eko abenduaren 31ra arte egon zen indarrean.
- Al Capone espetxeratu zuten Atlantan (Ameriketako Estatu Batuak) zergak ezkutatzeagatik.
- Maiatzaren 30: Heinrich Brüning Alemaniako kantzilerrak dimisioa eman zuen. Hindenburgek Franz von Papeni eskatu zion gobernu berria eratzea.
- Uztailaren 25: Sobietar-Poloniar ez-eraso akordioa sinatu zen, hiru urterako.
- Abuztuaren 30: Hermann Göring Reichstageko presidente hautatu zuten.
- Azaroaren 8: Franklin Delano Rooseveltek irabazi zituen 1932ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskundeak
- Azaroaren 21: Hindenburgek Hitlerrekin hizketaldia hasi zuen gobernu eraketa posible baten inguruan.
- Abenduaren 3: Hindenburgek Kurt von Schleicher izendatu zuen Alemaniako kantziler.
Kirolak
- 1932ko Neguko Olinpiar Jokoak (Lake Placid, AEB; otsailaren 4a – otsailaren 15a).
- Joko hauetan ez zen izan euskal herritar kirolaririk.
- 1932ko Udako Olinpiar Jokoak (Los Angeles, AEB; uztailaren 30a – abuztuaren 14a).
- Joko hauetan ez zen izan euskal herritar kirolaririk.
Jaiotzak
Urtarrila
- Urtarrilaren 2a – Hugo Argüelles, mexikar idazle eta antzerkigilea (h. 2003).
- Urtarrilaren 4a – Carlos Saura, espainiar zinemagilea (h. 2023).
- Urtarrilaren 5a – Umberto Eco, italiar idazlea, hizkuntzalaria eta filosofoa (h. 2016).
- Urtarrilaren 5a – Raisa Gorbatxova, Sobietar Batasuneko lehen dama (h. 1999).
- Urtarrilaren 7a – Max Gallo, frantziar politikari, historialari eta idazlea (h. 2017).
- Urtarrilaren 12a – Juan Maria Apellaniz, bizkaitar arkeologo eta antropologoa (h. 2021).
- Urtarrilaren 16a – Dian Fossey, estatubatuar zoologoa, gorilei buruz egindako ikerketengatik ezaguna (h. 1985).
- Urtarrilaren 17a – Karmele Rotaetxe, bilbotar hizkuntzalari eta soziolinguista (h. 2013).
- Urtarrilaren 19a – Richard Lester, estatubatuar zinema zuzendaria, The Beatles taldearekin lan egiteagatik ezaguna.
- Urtarrilaren 22a – Francisco Brines, espainiar poeta, Espainiako 50eko Belaunaldiko kidea (h. 2021).
- Urtarrilaren 22a – Piper Laurie, estatubatuar aktorea (h. 2023).
- Urtarrilaren 24a – Éliane Radigue, frantziar artista eta musika konpositorea.
- Urtarrilaren 25a – Yukio Shimomura, japoniar futbolaria.
- Urtarrilaren 27a – Rimma Kazakova, erruso-sobietar poeta, sobietar garaiko hainbat herri abesti idazteagatik ezaguna (h. 2008).
- Urtarrilaren 27a – Boris Shakhlin, ukrainar gimnasta (h. 2008).
- Urtarrilaren 31 – Leonore Davidoff, estatubatuar soziologo eta historialari feminista (h. 2014).
Otsaila
- Otsailaren 1a – José Fernández Serrano, bizkaitar atleta ohia, 3.000 m oztopoetan aditua.
- Otsailaren 3a – Stuart Hall, jamaikar soziologo eta teorilari kulturala, ikasketa kulturalen erreferenteetako bat (h. 2014).
- Otsailaren 4a – Robert Coover, estatubatuar eleberrigilea.
- Otsailaren 5a – Hiroaki Sato, japoniar futbolaria (h. 1988).
- Otsailaren 6a – Camilo Cienfuegos, kubatar iraultzailea, Kubako Iraultzaren ikurrik esanguratsuenetarikoa (h. 1959).
- Otsailaren 6a – François Truffaut, frantziar zinema zuzendaria, Nouvelle Vague korrontearen fundatzaileetakoa (h. 1984).
- Otsailaren 7a – Antonio Cavero, euskal belar hockey jokalaria (h. 2013).
- Otsailaren 7a – Alfred Worden, estatubatuar astronauta eta ingeniaria, Apollo 15 misioan aginte-moduluaren pilotua (h. 2020).
- Otsailaren 8a – Horst Eckel, alemaniar futbolaria (h. 2021).
- Otsailaren 8a – John Williams, estatubatuar musikagilea eta orkestra zuzendaria, zinemako historiaren soinu-banda ospetsuenetakoen konposatzailea.
- Otsailaren 9a – Gérard Murillo, euskal herritar errugbi jokalari, teknikari eta sustatzailea (h. 2023).
- Otsailaren 9a – Gerhard Richter, alemaniar margolaria.
- Otsailaren 10a – Antxon Elosegi Vitoria, gipuzkoar kultur eta jai ekintzailea.
- Otsailaren 10a – Vivienne Malone-Mayes, estatubatuar matematikaria (h. 1995).
- Otsailaren 11 – Carlyle Glean, Grenadako 5. gobernadore orokorra (h. 2021).
- Otsailaren 12a – Juan Maria Bandrés, euskal politikaria, abokatua eta Euskadiko Ezkerra alderdiaren sortzailea (h.2011).
- Otsailaren 13a – Barbara Shelley, ingeles aktorea (h. 2021).
- Otsailaren 14a – Maurice Audin, frantziar matematikaria eta Aljeriaren independentziaren aldeko militantea, Aljerko guduan atxilotua eta eraila (h. 1957).
- Otsailaren 16a – Ahmad Tejan Kabbah, Sierra Leonako presidentea (h. 2014).
- Otsailaren 18a – Miloš Forman, txekiar film zuzendaria (h. 2018).
- Otsailaren 18a – Duane Michals, estatubatuar argazkilaria.
- Otsailaren 18a – Máximo San Juan, espainiar bineta-egile, marrazkilari eta idazlea (h. 2014).
- Otsailaren 20a – Robert Ader, estatubatuar psikologoa, psikoneuroimmunologiaren aitatzat joa (h. 2011).
- Otsailaren 20a – Enrique Múgica, PSOEko gipuzkoar politikaria (h. 2020).
- Otsailaren 22a – Edward Kennedy, estatubatuar politikari eta senataria, John F. Kennedyren anaia (h. 2009).
- Otsailaren 22a – Felix Zubiaga, euskal idazle eta filologoa.
- Otsailaren 24a – Michel Legrand, frantziar konpositore, zuzendari, eta jazz piano-jotzailea (h. 2019).
- Otsailaren 26a – Johnny Cash, estatubatuar country, gospel, rock and roll eta rockabilly egile abeslari eta gitarrista, historiako handienetakoa (h. 2003).
- Otsailaren 27a – Elizabeth Taylor, ingeles-estatubatuar aktorea (h. 2011).
- Otsailaren 28a – Jean-Paul Benzécri, frantziar estatistikaria, korrespondentzia-analisiaren sortzailea izateagatik ezaguna (h. 2019).
- Otsailaren 29a – Felix Bilbao, euskal idazle, euskaltzain urgazle eta erlijioso frantziskotarra.
Martxoa
- Martxoaren 3a – Gabriel Ferraté Pascual, kataluniar ingeniari industrial eta nekazaritzako peritua (h. 2024).
- Martxoaren 4a – Ryszard Kapuściński, poloniar kazetari eta saiakeragilea (h. 2007).
- Martxoaren 4a – Miriam Makeba, Afrikaren Ahotsa, hegoafrikar abeslaria, apartheidaren aurkako irudietako bat (h. 2008).
- Martxoaren 4a – Ed Roth, estatubatuar komikigile, ilustratzaile eta eraldatutako autoen diseinatzaile eta eraikitzailea (h. 2001).
- Martxoaren 5a – Francisco Glaria, Glaria II, nafar futbolaria (h. 2017).
- Martxoaren 6a – Bronisław Geremek, poloniar historialaria eta politikaria (h. 2008).
- Martxoaren 7a – Momoko Kōchi, japoniar aktorea (h. 1998).
- Martxoaren 10a – Jose Luis Olaetxea Albistur, apaiz, organista eta musikaria (h. 2021).
- Martxoaren 15a – Alan Bean, NASAko estatubatuar astronauta, ingeniari eta margolaria (h. 2018).
- Martxoaren 15a – Ignacio Etxarri, gipuzkoar futbolaria (h. 2003).
- Martxoaren 15a – Vicente Rojo, espainiar jatorriko mexikar margolari eta grabatzailea (h. 2021).
- Martxoaren 16a – Kurt Diemberger, austriar alpinista, zinemagile, argazkilari eta idazlea.
- Martxoaren 16a – Walter Cunningham, estatubatuar astronauta (h. 2023).
- Martxoaren 18a – John Updike, estatubatuar idazlea (h. 2009).
- Martxoaren 21a – Walter Gilbert, estatubatuar biokimikaria, 1980ko Kimikako Nobel Saria.
- Martxoaren 27a – Bailey Olter, Mikronesiako Eststu Federatuetako presidentea (h. 1999).
- Martxoaren 27a – Agustín Rodríguez Sahagún, espainiar enpresaburu eta politikaria, Madrilgo Alkatea (h. 1991).
- Martxoaren 30a – Ted Morgan, frantziar-estatubatuar idazle, kazetari eta historialaria (h. 2023).
- Martxoaren 31 – Nagisa Oshima, japoniar zinema-zuzendaria (h. 2013).
Apirila
- Apirilaren 1a – Debbie Reynolds, estatubatuar aktore eta abeslaria (h. 2016).
- Apirilaren 1a – François Moncla, frantziar errugbilaria (h. 2021).
- Apirilaren 4a – Anthony Perkins, estatubatuar aktorea (h. 1992).
- Apirilaren 4a – Andrei Tarkovski, sobietar zinemagilea (h. 1986).
- Apirilaren 6a – Günter Herburger, alemaniar idazlea (h. 2018).
- Apirilaren 8a – József Antall, Hungariako lehen ministroa (h. 1993).
- Apirilaren 8a – Iskandar Johorrekoa, Johorreko sultan eta Malaysiako erregea (h. 2010).
- Apirilaren 8a – Jean-Paul Rappeneau, frantziar zinema zuzendari eta gidoigilea.
- Apirilaren 9a – Emilio Hernán, espainiar txirrindulari ohia.
- Apirilaren 9a – Jitts txinpantzea, munduko txinpantzerik zaharrena.
- Apirilaren 9a – Carl Perkins, estatubatuar musikaria, rockabilly estiloaren aitzindarietako bat (h. 1998).
- Apirilaren 10a – Delphine Seyrig, frantziar antzerki eta zinema antzezlea (h. 1990).
- Apirilaren 10a – Omar Sharif, egiptoar aktorea (h. 2015).
- Apirilaren 11 – Joel Grey, estatubatuar aktore, abeslari, dantzari, argazkilari eta antzerki-zuzendaria.
- Apirilaren 12a – Jose Miguel Jimeno, arabar margolaria.
- Apirilaren 13a – Orlando Letelier, txiletar politikari, ekonomialari eta enbaxadorea (h. 1976).
- Apirilaren 14a – Esteban Areta, Areta II, nafar futbolari eta entrenatzailea (h. 2007).
- Apirilaren 14a – Loretta Lynn, estatubatuar country abeslaria (h. 2022).
- Apirilaren 18a – Sara Facio, argentinar argazkilaria.
- Apirilaren 19a – Fernando Botero, kolonbiar muralista, eskultore eta margolari figuratiboa (h. 2023).
- Apirilaren 24a – Karmelo Etxenagusia, euskal idazlea, euskaltzain urgazlea eta Bilbo elizbarrutiko gotzain laguntzailea (h. 2008).
- Apirilaren 25a – Nikolái Kardashov, errusiar astrofisikaria (h. 2019).
- Apirilaren 25a – Pedro Ortuzar, Iturri, bizkaitar bertsolaria (h. 2006).
- Apirilaren 25a – William Roache, britainiar aktorea.
- Apirilaren 26a – Francis Lai, frantziar soinu-banda konpositorea (h. 2018).
- Apirilaren 26a – Michael Smith, britainiar-kanadar kimikaria, 1993ko Kimikako Nobel Saria (h. 2000).
- Apirilaren 27a – Anouk Aimée, frantziar aktorea.
- Apirilaren 28a – Francisco López Hernández, eskultore eta unibertsitateko irakaslea (h. 2017).
- Apirilaren 30a – Miguel de la Quadra-Salcedo, euskalherritar abenturazalea, kirolaria eta erreportajegilea (h. 2016).
- Apirilaren 30a – Antón Larrauri, bizkaitar musikagilea (h. 2000).
- Apirilaren 30a – Antonio Tejero, espainiar militarra eta Guardia Zibileko koronel ohia, 1981eko otsailaren 23ko Espainiako estatu-kolpearen buruzagietako bat.
Maiatza
- Maiatzaren 1a – Gloria van Aerssen, hispano-nederlandar abeslaria (h. 2015).
- Maiatzaren 1a – Charles Ducasse, lapurtar futbolaria (h. 1983).
- Maiatzaren 2a – Yosu Arketa, bizkaitar frantziskotar apaiza (h. 2004).
- Maiatzaren 4a – Jose Antonio Sistiaga Mosso, gipuzkoar margolaria eta zinemagile esperimentala (h. 2023).
- Maiatzaren 11 – Francisco Umbral, espainiar kazetari, olerkari, saiakeragile eta biografoa (h. 2007).
- Maiatzaren 11 – Valentino, italiar moda-diseinatzailea.
- Maiatzaren 13a – Richard Estes, estatubatuar margolari hiperrealista.
- Maiatzaren 13a – Andoni Lekuona, gipuzkoar soziologoa (h. 2017).
- Maiatzaren 19a – Elena Poniatowska, mexikar idazle, aktibista eta kazetaria.
- Maiatzaren 20a – Antonio Suárez, espianiar txirrindularia (h. 1981).
- Maiatzaren 21a – Inese Jaunzeme, xabalina jaurtiketan espezializatutako letoniar kirolaria (h. 2011).
- Maiatzaren 21a – Jean Stablinski, Poloniarra, frantziar txirrindularia (h. 2007).
- Maiatzaren 22a – Tavo Burat, italierazko eta piemonterazko italiar idazle eta kazetaria (h. 2009).
- Maiatzaren 22a – Jose Angel Lujanbio, traineru estropadetako patroi onenetakoa (h. 2015).
- Maiatzaren 23a – Jose Maria Etxebarria Artetxe, Villagodioko markesa, bizkaitar abokatu eta ekonomialaria (h. 2021).
- Maiatzaren 24a – Arnold Wesker, ingeles antzerkigilea (h. 2016).
- Maiatzaren 25a – Joaquim Pedro de Andrade, brasildar zinemagilea (h. 1988).
- Maiatzaren 25a – K. C. Jones, estatubatuar saskibaloi jokalaria eta entrenatzailea (h. 2020).
- Maiatzaren 28a – Chiquito de la Calzada, espainiar aktore, abeslari eta umorista (h. 2017).
Ekaina
- Ekainaren 2a – Pello Apezetxea Zubiri, euskal apaiza, etnografoa, etnologoa, kultura ekintzailea, idazlea eta ohorezko euskaltzaina (h. 2022).
- Ekainaren 4a – Diana Balmori, Asturiasen jaiotako argentinar hiri diseinatzailea (h. 2016).
- Ekainaren 5a – Christy Brown, irlandar margolari eta idazlea (h. 1981).
- Ekainaren 6a – David Scott, estatubatuar astronauta, ingeniari eta militar ohia.
- Ekainaren 10a – Marc Fumaroli, frantziar literatura-kritikari eta saiakeragilea (h. 2020).
- Ekainaren 10a – Branko Lustig, judu jatorriko kroaziar zinema ekoizlea (h. 2019).
- Ekainaren 11 – Alicia Izaguirre, errioxar politikaria, Arabako lehen gobernadore zibila (h. 2014).
- Ekainaren 11 – Victor Gil Lechoza, bizkaitar apaiza, Minasko (Uruguai) apezpikua (h. 2001).
- Ekainaren 12a – Mamo Wolde, etiopiar atleta, nazioarteko mailan distantzia luzean arrakasta lortu zuen Afrikako lehen korrikalaria (h. 2002).
- Ekainaren 13a – Bob McGrath, estatubatuar aktorea, abeslaria, musikaria eta haurrentzako liburuen egilea (h. 2022).
- Ekainaren 13a – Charles W. Misner, estatubatuar fisikaria (h. 2023).
- Ekainaren 14a – Miroslav Hroch, txekiar historialaria.
- Ekainaren 18a – Dudley R. Herschbach, estatubatuar kimikaria, 1986ko Kimikako Nobel Saria.
- Ekainaren 19a – Anna Maria Pierangeli, italiar aktorea (h. 1971).
- Ekainaren 20a – Augusto Borderas, euskal politikari eta medikua.
- Ekainaren 21a – Lalo Schifrin, judu jatorriko argentinar musikagile, pianojole eta musika zuzendaria.
- Ekainaren 24a – Margit Korondi, hungariar gimnasta (h. 2022).
- Ekainaren 24a – David McTaggart, kanadar ekologista, Greenpeace taldearen sortzaileetako bat (h. 2001).
- Ekainaren 27a – Anna Moffo, estatubatuar koloratura sopranoa (h. 2006).
- Ekainaren 28a – Pat Morita, japoniar jatorriko estatubatuar aktorea (h. 2005).
- Ekainaren 30a – Mongo Beti, frantsesezko kamerundar idazlea (h. 2001).
Uztaila
- Uztailaren 1a – Iñaki Mallona, bizkaitar pasiotar apaiza, Areciboko gotzaina (h. 2021).
- Uztailaren 3a – Enrique del Portal, espainiar tenorra eta aktorea , antzerki lirikoan nabarmendu zena (h. 2020).
- Uztailaren 5a – Gyula Horn, Hungariako lehen ministroa (h. 2013).
- Uztailaren 6a – Ted Egan, australiar musikari, abeslari, idazle eta politikaria.
- Uztailaren 9a – Donald Rumsfeld, estatubatuar politikaria, funtzionarioa eta enpresaria (h. 2021).
- Uztailaren 10a – Héctor Mendoza, mexikar antzerki-zuzendari eta antzerkigilea (h. 2010).
- Uztailaren 16a – Christopher Koch, australiar eleberrigilea (h. 2013).
- Uztailaren 16a – Oleg Protopopov, errusiar patinatzaile-artistikoa (h. 2023).
- Uztailaren 16a – Dick Thornburgh, estatubatuar legelari eta politikaria (h. 2020).
- Uztailaren 17a – Quino, argentinar komikigilea, Mafalda komiki sortaren sortzailea (h. 2020).
- Uztailaren 20a – Nam June Paik, korear-estatubatuar artista (h. 2006).
- Uztailaren 27a – Jesus Altuna, gipuzkoar arkeologoa, paleoantropologoa eta arkeozoologoa.
- Uztailaren 31 – John Rogers Searle, estatubatuar filosofoa.
Abuztua
- Abuztuaren 2a – Peter O'Toole, irlandar aktorea (h. 2013).
- Abuztuaren 4a – Frances Elizabeth Allen, estatubatuar informatikaria, konpiladoreak optimizatzen aitzindaria (h. 2020).
- Abuztuaren 5a – Andoni Elizondo, gipuzkoar futbol jokalari eta entrenatzailea (h. 1986).
- Abuztuaren 5a – Carlos Rúspoli, Suecako dukea, espainiar aristokrata (h. 2016).
- Abuztuaren 5a – Maurílio Jorge Quintal de Gouveia, portugaldar elizgizona (h. 2019).
- Abuztuaren 6a – Lluís Maria Xirinacs, kataluniar apaiz, politikari bakezalea eta independentista (h. 2007).
- Abuztuaren 7a – Abebe Bikila, etiopiar atleta, distantzia luzeetan aditua (h. 1973).
- Abuztuaren 9a – José Antonio Agiriano, euskal sindikalista eta politikaria (h. 1996).
- Abuztuaren 10a – Alexander Goehr, britainiar musikagilea eta akademikoa.
- Abuztuaren 10a – Carlos Itoiz, nafar gitarra-jotzailea, flamenko musikan nabarmena (h. 2020).
- Abuztuaren 10a – Georgina Regàs, bartzelonar sukaldari eta idazlea, Kataluniako sukaldaritza tradizionalaren berreskuratzaile eta dibulgatzailea (h. 2022).
- Abuztuaren 11 – Fernando Arrabal, espainiar idazle eta zinegilea.
- Abuztuaren 11 – Peter Eisenman, estatubatuar arkitektoa.
- Abuztuaren 12a – Sirikit, Thailandiako erregina ezkontidea.
- Abuztuaren 16a – Carlos Diaz Arkotxa, bizkaitar militarra eta Ertzaintzako buruzagia (h. 1985).
- Abuztuaren 16a – Eva Rysová, eslovakiar aktorea (h. 2023).
- Abuztuaren 17a – Vidiadhar Surajprasad Naipaul, britainiar idazlea, 2001eko Literaturako Nobel Saria (h. 2018).
- Abuztuaren 17a – Jean-Jacques Sempé, frantziar marrazkilaria (h. 2022).
- Abuztuaren 18a – Luc Montagnier, frantziar mikrobiologoa, birologia arloan nabarmendua, 2008ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2022).
- Abuztuaren 20a – Vasili Aksionov, sobietar idazlea (h. 2009).
- Abuztuaren 23a – Houari Boumediene, Aljeriako presidentea (h. 1978).
- Abuztuaren 23a – Ricardo Toja, bizkaitar margolaria.
- Abuztuaren 24a – Xabier Arzalluz, gipuzkoar politikaria, Euzkadi Buru Batzarreko presidentea (h. 2019).
- Abuztuaren 25a – Mikel Atxaga, euskal kazetaria, euskal idazlea eta itzultzailea (h. 2009).
- Abuztuaren 25a – Tomohiko Ikoma, japoniar futbolaria (h. 2009).
- Abuztuaren 27a – Saye Zerbo, Volta Garaiko presidentea (h. 2013).
Iraila
- Irailaren 1a – Lenrie Peters, gambiar zirujau, eleberrigile eta olerkaria (h. 2009).
- Irailaren 8a – Patsy Cline, estatubatuar country abeslaria (h. 1963).
- Irailaren 10a – Félix Malloum, Txadeko presidentea (h. 2009).
- Irailaren 12a – Modesto Carriegas, bizkaitar politikaria (h. 1979).
- Irailaren 14a – Sonsoles Álvarez de Toledo, arabar aristokrata.
- Irailaren 15a – Abdul Halim Khaddam, Siriako presidentea (h. 2020).
- Irailaren 17a – Robert B. Parker, estatubatuar idazle eta eleberrigilea (h. 2010).
- Irailaren 17a – Khalifa bin Hamad Al Thani, Qatargo emirra (h. 2016).
- Irailaren 18a – Antonio Vega Cortázar, gipuzkoar tiratzailea (h. 2011).
- Irailaren 19a – Juan Maria Urdangarin Berriotxoa, euskal enpresaburua (h. 2012).
- Irailaren 20a – Xalbador Garmendia, gipuzkoar idazlea (h. 2018).
- Irailaren 20a – Pierre Ruby, frantziar txirrindularia (h. 2023).
- Irailaren 22a – Algirdas Brazauskas, Lituaniako presidentea (h. 2010).
- Irailaren 22a – Juan García Ponce, mexikar idazle, itzultzaile eta arte-kritikaria (h. 2003).
- Irailaren 22a – Ingemar Johansson, suediar boxeolaria (h. 2009).
- Irailaren 22a – Maurice Kouandété, Dahomeyko presidentea (h. 2003).
- Irailaren 25a – Glenn Gould, kanadar musikagile eta pianojolea (h. 1982).
- Irailaren 25a – Anatoli Solovianenko, sobietar tenorra (h. 1999).
- Irailaren 25a – Adolfo Suárez, Espainiako Gobernuko presidentea (h. 2014).
- Irailaren 26a – Richard Herd, estatubatuar aktorea (h. 2020).
- Irailaren 26a – Alicia Hermida, espainiar aktorea eta interpretazio-irakaslea (h. 2022).
- Irailaren 26a – Manmohan Singh, Indiako lehen ministroa.
- Irailaren 26a – Vladimir Voinovitx, errusiar idazlea (h. 2018).
- Irailaren 27a – Marcia Neugebauer, estatubatuar geofisikoa.
- Irailaren 27a – Oliver E. Williamson, estatubatuar ekonomialaria, mikroekonomian aditua, 2009ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2020).
- Irailaren 28a – Victor Jara, txiletar pedagogoa, antzerki-zuzendaria, poeta, egile abeslaria eta politika aktibista (h. 1973).
- Irailaren 29a – Robert Benton, estatubatuar zinema zuzendaria eta gidoigilea.
- Irailaren 29a – Kristian Gullichsen, finlandiar arkitektoa (h. 2021).
- Irailaren 29a – Mitxel Unzueta, bizkaitar politikari eta ekonomialaria (h. 2021).
- Irailaren 29a – Rainer Weiss, estatubatuar fisikaria, 2017ko Fisikako Nobel Saria.
Urria
- Urriaren 1a – Michel Sendrez, lapurtar musikagilea.
- Urriaren 2a – Ruairí Ó Brádaigh, irlandar errepublikar politikari eta militar buruzagia (h. 2013).
- Urriaren 2a – Angel Ibisate, arabar apaiza eta euskaltzain urgazlea (h. 2020).
- Urriaren 9a – Martin Iturbe, euskal idazlea eta apaiza (h. 2015).
- Urriaren 11 – Julen Madariaga, bizkaitar politikaria eta abokatua, ETAren sortzaileetako bat (h. 2021).
- Urriaren 13a – Dušan Makavejev, jugoslaviar zinema-zuzendaria (h. 2019).
- Urriaren 13a – John Griggs Thompson, estatubatuar matematikaria.
- Urriaren 14a – Wolf Vostell, alemaniar artista (h. 1998).
- Urriaren 15a – Belita Palma, angolar abeslaria, Angolako herri-kulturan mugarritzat hartua (h. 1988).
- Urriaren 17a – Raymond Albaladejo, baxenafar errugbilaria (h. 1964).
- Urriaren 17a – Juan Manuel Arza Muñuzuri, Nafarroako Gobernuko lehendakaria (h. 2019).
- Urriaren 17a – Yoro Diakité, Maliko lehen ministroa (h. 1973).
- Urriaren 18a – Vytautas Landsbergis, Lituaniako lehenengo presidentea.
- Urriaren 18a – Ramon Zubizarreta, Landakanda, gipuzkoar pandero jotzailea, Laja eta Landakanda trikitilari bikoteko kidea (h. 2021).
- Urriaren 19a – Luis Usoz, euskal belar hockey jokalaria (h. 1992).
- Urriaren 20a – Mohsin Ahmad al-Aini, Yemengo Arabiar Errepublikako lehen ministroa (h. 2021).
- Urriaren 21a – Claude Bessy, frantziar dantzaria.
- Urriaren 24a – Pierre-Gilles de Gennes, frantziar fisikaria, 1991ko Fisikako Nobel Saria (h. 2007).
- Urriaren 24a – Robert Mundell, kanadar ekonomialaria, 1999ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2021).
- Urriaren 27a – Sylvia Plath, estatubatuar poeta eta eleberrigilea (h. 1963).
- Urriaren 28a – Spyros Kyprianou, Zipreko presidentea (h. 2002).
- Urriaren 28a – Margarita Pisano, txiletar arkitekto, idazle, lesbiana teorikoa eta feminista (h. 2015).
- Urriaren 29a – Velma Barfield, estatubatuar serieko hiltzailea, Injekzio hilgarriz exekutatutako lehen emakumea (h. 1984).
- Urriaren 29a – Ronald B. Kitaj, ingeles-estatubatuar margolaria (h. 2007).
- Urriaren 30a – Louis Malle, frantziar zinemagilea (h. 1995).
Azaroa
- Azaroaren 1a – Koko Abeberri, euskal ekintzailea, abokatua lanbidez (h. 2017).
- Azaroaren 1a – Joaquin Atxukarro, bilbotar piano jotzailea, mundu guztian zehar kontzertu ugari eskaini dituena.
- Azaroaren 1a – Edgar Reitz, alemaniar zinemagilea.
- Azaroaren 2a – Henri Namphy, Haitiko presidentea (h. 2018).
- Azaroaren 2a – Melvin Schwartz, estatubatuar fisikaria, 1988ko Fisikako Nobel Saria (h. 2006).
- Azaroaren 3a – Albert Reynolds, Irlandako Errepublikako zortzigarren Taoiseacha (h. 2014).
- Azaroaren 4a – Andoni Esparza Gallastegi, bizkaitar kooperatibista eta albaitaria (h. 2012).
- Azaroaren 4a – Thomas Klestil, Austriako presidentea (h. 2004).
- Azaroaren 5a – Leny Escudero, nafar abeslari, kantautore eta aktorea (h. 2015).
- Azaroaren 6a – François Englert, belgikar fisikari teorikoa, 2013ko Fisikako Nobel Saria.
- Azaroaren 8a – Stéphane Audran, frantziar aktorea (h. 2018).
- Azaroaren 8a – Ugo Mifsud Bonnici, Maltako 5. presidentea.
- Azaroaren 10a – Roy Scheider, estatubatuar aktorea (h. 2008).
- Azaroaren 11 – Jorge Lavelli, argentinar antzerki-zuzendaria (h. 2023).
- Azaroaren 14a – Manuel María Uriarte, arabar abokatu eta politikaria, Bizkaiko gobernadore zibila (h. 2013).
- Azaroaren 15a – Ahmad Bahgat, egiptoar idazle eta kazetaria (h. 2011).
- Azaroaren 16a – Robert Gurik, kanadar antzerkigilea.
- Azaroaren 16a – Fernando Sáenz Lacalle, nafar apaiza, San Salvadorreko artzapezpikua (h. 2022).
- Azaroaren 17a – Manuel Charlín, espainiar kontrabandista eta droga-trafikatzailea, Los Charlines klanaren buruzagia (h. 2021).
- Azaroaren 17a – Joaquin Laria, euskal abeslaria eta musikaria (h. 2011).
- Azaroaren 17a – Txomin Peillen, zuberoar idazlea (h. 2022).
- Azaroaren 19a – Eleanor F. Helin, estatubatuar astronomoa (h. 2009).
- Azaroaren 21a – Beryl Bainbridge, ingeles idazlea (h. 2010).
- Azaroaren 21a – Seberi Mardaras, bizkaitar andereño ohia.
- Azaroaren 21a – Joxe Mitxelena, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- Azaroaren 21a – Pierre Molères, frantziar apezpiku emeritoa, Baionako apezpikua izandakoa.
- Azaroaren 22a – Robert Vaughn, estatubatuar aktorea (h. 2016).
- Azaroaren 23a – Begoña Bilbao, euskal idazlea, musikagilea eta euskalaria (h. 2005).
- Azaroaren 24a – Claudio Naranjo, txiletar psikiatra (h. 2019).
- Azaroaren 27a – Benigno Aquino, Jr., filipinar politikaria (h. 1983).
- Azaroaren 28a – Gato Barbieri, argentinar jazz saxofoi-jotzaile eta musikagilea (h. 2016).
- Azaroaren 29a – Jacques Chirac, Frantziako presidentea (h. 2019).
- Azaroaren 29a – Fernando Guillén, espainiar zinema, telebista eta antzerkiko aktorea (h. 2013).
- Azaroaren 29a – Antoine Tisné, frantziar musikagilea (h. 1998).
Abendua
- Abenduaren 2a – Jesus Gaztañaga, euskal idazlea (h. 1992).
- Abenduaren 3a – Corry Brokken, herbeheretar abeslaria eta telebista eta irrati esataria (h. 2016).
- Abenduaren 3a – Felix Malaxetxebarria, bizkaitar txirrindulari ohia.
- Abenduaren 4a – Roh Tae-woo, Hego Koreako presidentea (h. 2021).
- Abenduaren 5a – Sheldon Lee Glashow, estatubatuar fisikaria, 1979ko Fisikako Nobel Saria.
- Abenduaren 5a – Little Richard, estatubatuar rock kantaria, gitarrista eta pianista, Chuck Berryrekin batera, rock and rollaren aitzindaria (h. 2020).
- Abenduaren 5a – Jacques Roubaud, frantziar idazlea, itzultzailea eta matematikaria.
- Abenduaren 7a – Ellen Burstyn, estatubatuar aktorea.
- Abenduaren 7a – Pentti Linkola, finlandiar ekologista (h. 2020).
- Abenduaren 8a – Charly Gaul, luxenburgotar txirrindularia (h. 2005).
- Abenduaren 8a – Francisco Tomás y Valiente, espainiar legelaria (h. 1996).
- Abenduaren 9a – Jose Mari Lertxundi Zuloaga, euskal idazle eta bertsolaria.
- Abenduaren 11 – Gorka Aulestia, bizkaitar literatura-historialaria eta lexikografoa (h. 2021).
- Abenduaren 14a – Gudrun Corvinus, alemaniar geologoa, paleontologoa eta arkeologoa (h. 2006).
- Abenduaren 14a – Étienne Tshisekedi, Zaireko lehen ministroa (h. 2017).
- Abenduaren 16a – Quentin Blake, britainiar ilustratzailea.
- Abenduaren 18a – José María Macarulla, kataluniar kimikaria eta EHUko irakaslea (h. 2012).
- Abenduaren 19a – Luciano Juaristi Alberdi, Atano X.a, gipuzkoar esku-pilotari ohia.
- Abenduaren 20a – Karmele Esnal, gipuzkoar irakaslea, ikastolen sustatzailea eta idazlea (h. 2012).
- Abenduaren 25a – Michihiro Ozawa, japoniar futbolaria.
- Abenduaren 28a – Manuel Puig, argentinar eleberrigilea (h. 1990).
- Abenduaren 30a – Olga Ramos, kanariar folklore-abeslaria eta irakaslea.
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
- Alex Tejería, euskal emigratzailea Uruguain, euskal kulturaren zabaltzailea herrialde horretan (h. 2019).
- Anamari Martinez, Martin Ugalderen bikotekidea (h. 2014).
- Carmelo Urdangarin, gipuzkoar ekonomialari, idazle, enpresari eta kultur arloko ekintzailea (h. 2021).
- Carmen Castellote, euskal erbesteko poeta emakumea.
- Gabi Etxebarne, gipuzkoar serora ohia, ekintzailea, idazlea eta feminista.
- Gregorio Zubiaga, bizkaitar idazlea eta elizgizona.
- Jesús Górriz, nafar poeta (h. 2016).
- Joana Idiart Davant, baxenafar kultur eragilea eta euskaltzalea.
- Jose Tasende, bizkaitar pilotaria eta arte galerista.
- Julia Chávarri Otero, gasteiztar gizarte-langilea, ijitoak Gasteizen integratzeko lan egin zuena (h. 2011).
- Kaxiano Ibarguen, Lizartzako itsua, soinujole euskalduna (h. 2002).
- Leopoldo Zugaza, bizkaitar argitaletxe, kultur sustatzaile eta historialaria (h. 2022).
- Lucia Urrutia, Erroibarko estazio meteorologikoko behatzailea.
- María Blanca Ferrer García, nafar abokatua, kazetaria eta idazlea (h. 1992).
- Mario Ángel Marrodán, euskal poeta (h. 2005).
- Mixel Epherre, zuberoar euskaltzale eta abertzalea (h. 1999).
- Norma Mentxaka, ultraeskuindar batek kalean tiroz eraildako Santurtziar emakumea (h. 1976).
- Rafael Treku, gipuzkoar zinemagile eta ekoizlea (h. 2000).
- Salvador Beuntza, nafar margolari eta irakaslea (h. 2003).
- Tomás Tueros, euskal sindikalista eta politikaria (h. 2016).
- Joseph Novak, estatubatuar hezitzailea, kontzeptu maparen sortzailea.
- María Dolores Juliano, argentinar antropologa soziala (h. 2022).
- Noël Milarew Odingar, Txadeko presidentea (h. 2007).
- Jean-Marie Léyé, Vanuatuko 3. presidentea (h. 2014).
Heriotzak
Urtarrila
- Urtarrilaren 7a – André Maginot, frantziar politikaria (j. 1877).
- Urtarrilaren 15a – Georg Kerschensteiner, alemaniar pedagogoa (j. 1854).
- Urtarrilaren 21a – Lytton Strachey, ingeles idazle eta kritikaria (j. 1880).
- Urtarrilaren 30a – Federico Etxebarria, bizkaitar industrialaria eta enpresaburua (j. 1840).
Otsaila
- Otsailaren 1a – Agustín Farabundo Martí, salvadortar politikari komunista (j. 1893).
- Otsailaren 10a – Edgar Wallace, ingeles idazlea (j. 1875).
- Otsailaren 16a – Ferdinand Buisson, frantziar politikari eta bakezalea, 1927ko Bakearen Nobel Saria (j. 1841).
- Otsailaren 17a – Martina de Zuricalday, bilbotar enpresaburua, pasteldegi-txokolategien aitzindaritzat hartua Euskal Herrian (j. 1839).
- Otsailaren 18a – Frederiko Augusto III.a Saxoniakoa, Saxoniako azken erregea (j. 1865).
- Otsailaren 23a – Julieta Lanteri, italo-argentinar medikua, politikaria eta feminista (j. 1873).
- Otsailaren 29a – Ramon Casas, modernismo katalanaren margolari eta diseinatzailea (j. 1866).
Martxoa
- Martxoaren 6a – John Philip Sousa, estatubatuar musikagile eta banda-zuzendaria (j. 1854).
- Martxoaren 7a – Aristide Briand, frantziar politikaria, Bakearen Nobel sariduna 1926an (j. 1862).
- Martxoaren 10a – Paolo Boselli, Italiako lehen ministroa (j. 1838).
- Martxoaren 14a – George Eastman, estatubatuar asmatzailea eta industrialaria (j. 1854).
- Martxoaren 25a – Harriet Backer, norvegiar margolaria (j. 1845).
Apirila
- Apirilaren 4a – Wilhelm Ostwald, alemaniar kimikaria, 1909ko Kimikako Nobel Saria (j. 1953).
- Apirilaren 5a – María Blanchard, espainiar margolaria, kubismoaren 'dama handia' (j. 1881).
- Apirilaren 10a – Mikhail Pokrovski, errusiar historialaria eta politikaria (j. 1868).
- Apirilaren 20a – Giuseppe Peano, italiar matematikaria (j. 1858).
- Apirilaren 23a – Evelyn Everett-Green, ingeles eleberrigilea (j. 1856).
- Apirilaren 27a – Hart Crane, estatubatuar poeta (j. 1899).
- Apirilaren 29a – José Félix Uriburu, Argentinako presidentea de facto (j. 1868).
Maiatza
- Maiatzaren 1a – Henri Lorin, lapurtar geografo eta soziologoa (j. 1866).
- Maiatzaren 4a – José Mardones, euskal herritar opera-abeslaria (j. 1868).
- Maiatzaren 5a – Gustav Weindorfer, austriar-australiar sustatzailea, ostalaria eta botanikaria (j. 1874).
- Maiatzaren 7a – Paul Doumer, Frantziako Hirugarren Errepublikako presidentea (j. 1857).
- Maiatzaren 8a – Ellen Churchill Semple, estatubatuar geografoa, Ameriketako Estatu Batuetako Geografia Elkartea zuzendu zuen lehen emakumea (j. 1863).
- Maiatzaren 15a – Inukai Tsuyoshi, Japoniako lehen ministroa (j. 1855).
- Maiatzaren 22a – Isabella Augusta Gregory, irlandar antzerkigile, folklorista eta antzezlaria (j. 1852).
- Maiatzaren 25a – Anna Xabanova, errusiar emakume pediatra eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea.
- Maiatzaren 30a – Florentzio Basaldua, euskal ingeniaria, idazlea, historialaria, bidaiari, abenturazale eta geodesta (j. 1853).
Ekaina
- Ekainaren 12a – Theo Heemskerk, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1852).
- Ekainaren 24a – Jean-Joseph Saroïhandy, frantziar hizkuntzalaria (j. 1867).
- Ekainaren 25a – Braulio Iriarte, nafar enpresaburua, Coronita garagardo markaren sortzailea (j. 1860).
Uztaila
- Uztailaren 2a – Manuel II.a Portugalgoa, Portugalgo erresumako azken erregea (j. 1889).
- Uztailaren 4a – Paskual Bernardino Biguria, Prantzisko Elizondarra, nafar apaiza eta euskal idazlea (j. 1871).
- Uztailaren 6a – Kenneth Grahame, eskoziar idazlea (j. 1859).
- Uztailaren 7a – Augusto Bernardino Leguía y Salcedo, Peruko presidentea eta diktadorea (j. 1863).
- Uztailaren 20a – René Bazin, frantziar eleberrigilea (j. 1853).
- Uztailaren 22a – Errico Malatesta, italiar anarkista (j. 1853).
- Uztailaren 23a – Alberto Santos-Dumont, brasildar hegazkin pilotua (j. 1873).
- Uztailaren 28a – Marga Gil Roësset, 27ko Belaunaldiko eskultorea, ilustratzailea eta poeta (j. 1908).
Abuztua
- Abuztuaren 2a – Juana Alarco de Dammert, perutar filantropoa (j. 1842).
- Abuztuaren 2a – Ignaz Seipel, austriar estatu-gizona eta apaiza (j. 1876).
- Abuztuaren 9a – John Charles Fields, kanadar matematikaria (j. 1863).
- Abuztuaren 12a – Cecilia de Madrazo, espainiar piano jolea, oihal bildumatzailea eta Mariá Fortuny Marsal pintorearen emaztea (j. 1846).
- Abuztuaren 19a – Johannes Schober, Austriako kantzilerra (j. 1874).
Iraila
- irailaren 10a/12a – Ovide Decroly, belgikar mediku, pedagogo eta hezitzailea (j. 1871).
- Irailaren 16a – Ronald Ross, ingeles sendagilea eta bakteriologoa (j. 1857).
- Irailaren 20a – Max Slevogt, alemaniar margolaria (j. 1868).
- Irailaren 21a – Tomás Zubiria, bilbotar ingeniari eta enpresaburua (j. 1857).
- Irailaren 22a – Claude C. Hopkins, publizitatearen historiako erredaktore garrantzitsuenetarikoa (j. 1866).
- Irailaren 23a – Jules Chéret, frantziar margolari eta litografoa (j. 1836).
- Irailaren 26a – Pierre Degeyter, flandiar langile, musikari eta musikagile borrokalaria, Internazionalaren sortzailea (j. 1848).
- Irailaren 28a – Emil Orlík, txekiar margolari, grabatzaile eta litografoa (j. 1870).
Urria
- Urriaren 3a – Max Wolf, alemaniar astronomoa, astroargazkilaritzaren lehenengo egileetako bat (j. 1863).
- Urriaren 8a – Carmen de Burgos, espainiar kazetaria, idazlea, itzultzailea eta aktibista (j. 1867).
- Urriaren 13a – Ahmad Shawqi, egiptoar poeta (j. 1868).
- Urriaren 23a – Arthur von Posadowsky-Wehner, alemainar politikari kontserbadorea (j. 1845).
- Urriaren 25a – Anita Owen, estatubatuar kantagilea (j. 1873).
- Urriaren 26a – Margaret Brown, estatubatuar socialite-a, aktibista eta filantropoa (j. 1867).
- Urriaren 29a – Joseph Babinski, poloniar jatorriko frantziar medikua (j. 1857).
Azaroa
- Azaroaren 20a – Alfons van Pawel-Rammingen, alemaniar jatorriko britainiar aristokrata, Biarrizko urrezko aroaren protagonistetako bat (j. 1843).
Abendua
- Abenduaren 4a – Gustav Meyrink, austriar idazlea (j. 1868).
- Abenduaren 8a – Gertrude Jekyll, ingeles lorezain, taxonomo, paisaia arkitekto, artista eta idazlea (j. 1843).
- Abenduaren 9a – Begum Rokeya, bengaliar idazlea, pentsalaria, hezitzailea, gizarte-ekintzailea eta emakumearen eskubideen defendatzailea (j. 1880).
- Abenduaren 18a – Eduard Bernstein, alemaniar politikari sozialista (j. 1850).
- Abenduaren 19a – Johan Krouthén, suediar margolaria (j. 1858).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
- Eduardo Urkiola, bizkaitar pintorea (j. 1865).
- Eulogio Gorostiaga, bizkaitar idazlea eta apaiza (j. 1903).
- Ixidor Parada, euskal idazlea.
- Jose Lertxundi Alda, gipuzkoar bertsolaria (j. 1855).
- Jose Joakin Urbieta, euskal idazlea eta bertsolaria (j. 1873).
- José María Basterra, euskal arkitektoa, arte sakroan aditua (j. 1859).
Nobel saridunak:
- Fisika: Werner Heisenberg
- Kimika: Irving Langmuir
- Literatura: John Galsworthy
- Medikuntza: Sir Charles Scott Sherrington, Edgar Douglas Adrian
- Bakea: eman gabe
Kanpo estekak
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.