1931

1931. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa • 1950(e)koa
Urteak	1928 • 1929 • 1930 • 1931 • 1932 • 1933 • 1934
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1931 ; MCMXXXI
Ab urbe condita	2684
Armeniar egutegia	1380 ; ԹՎ ՌՅՁ
Bahá'í egutegia	87 – 88
Bengaliar egutegia	1338
Berber egutegia	2881
Egutegi budista	2475
Myanmarko egutegia	1293
Bizantziar egutegia	7439 – 7440
Koptoen egutegia	1647 – 1648
Etiopiar egutegia	1923 – 1924
Hebrear egutegia	5691 – 5692
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1987 – 1988
Shaka Samvat	1853 – 1854
Kali Yuga	5032 – 5033
Iraniar egutegia	1309 – 1310
Islamiar egutegia	1349 – 1350
Japoniar egutegia	Shōwa 6; (昭和6年)
Korear egutegia	4264
Thailandiar eguzki egutegia	2474
Holozeniar egutegia	11931

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak

Euskal Herria

Apirilaren 13a- Espainiako Bigarren Errepublikako bandera lehenbiziko aldiz erabili zuten Eibarren, Errepublika aldarrikatu zuten aurreko egunean.
Maiatzaren 27a – Goardia Zibilak Donostiako Ategorrieta inguruan itsas langileen manifestazio baten aurka tiro egin eta zazpi langile hil zituen.
Ekainaren 14a – Lizarran alkateen biltzarrak estatutu batua eskatu zuen Hego Euskal Herriarentzat.
Ekainaren 30 – Gipuzkoako Goierri eskualdeko Ezkio herrian zazpi eta hamaika urteko bi neska-mutikoei Ama Birjinaren ustezko agerpena jazo zitzaien.

Mundua

Urtarrilaren 27a – Frantzian, Pierre Laval lehen ministro izendatu zuten.
Otsailaren 12a – Vatikano Irratiko lehen emisioak hasi ziren.
Apirilaren 18a- Kataluniako Generalitatea eratu zuten Bartzelonan.
Maiatzaren 19: Deutschland Deutschland klaseko gurutzaontzia eraiki zuen Alemaniak. Eraikuntza honek larritasuna sortu zuen nazioartean, Versaillesko itunak ezartzen zuen 10.000 tonako desplazamendu mugak planteatzen zuelako Alemaniako Itsas-armada soilik kostaldeko defentsara mugatuko zela, baina ez zutela egingo itsaso zabalean aritzeko itsasontzirik.
Irailaren 18a – Mukdengo istilua, Japoniako ofizial ultranazionalistek trenbidearen gutxieneko sekzio bat lehertu zuten Mantxuriaren okupazioa justifikatzeko.
Urriaren 17a – Al Capone epaitu zuten eta hamaika urteko zigorra ezarri.

Arte eta kultura

Urtarrilaren 28a – Katiuska, la mujer rusa (euskaraz: Katiuska, errusiar emakumea), Pablo Sorozabalen musika eta Emilio González del Castillo eta Manuel Martíren libretoa duen opereta estreinatu zen Bartzelonako Victoria antzokian.
Otsailaren 6a – Charles Chaplinen City Lights filma estreinatu zen AEBn.
Maiatzaren 6a – Parisko nazioarteko erakusketa koloniala ireki zen Bois de Vincennesen. Azaroaren 15era arte iraun zuen.

Jaiotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 1a – Gianuario Carta, italiar politikari kristau demokrata (h. 2017).
Urtarrilaren 1a – Yoshio Masui, japoniar biologoa.
Urtarrilaren 2a – Toshiki Kaifu, Japoniako Lehen Ministroa (h. 2022).
Urtarrilaren 3a – Joseba Andoni Leizaola, gipuzkoar politikari jeltzalea eta Eusko Legebiltzarreko mahaiburua (h. 2017).
Urtarrilaren 4a – Javier Berasaluze Markiegi, gipuzkoar futbolaria (h. 2022).
Urtarrilaren 4a – William Deane, Australiako 22. gobernadore nagusia.
Urtarrilaren 5a – Alvin Ailey, estatubatuar dantzaria (h. 1989).
Urtarrilaren 5a – Alfred Brendel, austriar piano-jotzailea.
Urtarrilaren 5a – Walt Davis, estatubatuar atleta, altuera jauzian aditua eta saskibaloi-jokalaria (h. 2020).
Urtarrilaren 5a – Robert Duvall, estatubatuar aktorea eta zinema zuzendaria.
Urtarrilaren 5a – Juan Goytisolo, kataluniar idazlea (h. 2017).
Urtarrilaren 6a – Jesus Alberdi, Egileor, gipuzkoar bertsolaria (h. 2008).
Urtarrilaren 6a – E. L. Doctorow, estatubatuar eleberrigilea (h. 2015).
Urtarrilaren 7a – Ignacio Arozena, donostiar idazlea eta Historia katedraduna Bermeoko Batxilergo Institutuan (h. 2003).
Urtarrilaren 7a – Margarita Olañeta, bizkaitar gizarte-ekintzailea, irrati kolaboratzailea, Eibar aldizkariko zuzendaria.
Urtarrilaren 12a – Franz Hinkelammert, alemaniar ekonomialari eta teologoa (h. 2023).
Urtarrilaren 14a – Eduardo López Albizu, bizkaitar sindikalista eta politikaria, Patxi López lehendakariaren aita (h. 1992).
Urtarrilaren 14a – Joseph Pérez, frantziar historialaria, Espainiako eta Hispanoamerikako historian aditua (h. 2020).
Urtarrilaren 15a – Roger Idiart, apaiza eta euskal idazlea (h. 2009).
Urtarrilaren 16a – Johannes Rau, Alemaniako presidentea (h. 2006).
Urtarrilaren 17a – Antonio Ansola, euskal herritar futbolaria (h. 2013).
Urtarrilaren 17a – James Earl Jones, estatubatuar aktorea.
Urtarrilaren 18a – Chun Doo-hwan, Hego Koreako presidentea (h. 2021).
Urtarrilaren 20a – David Morris Lee, estatubatuar fisikaria, 1996ko Fisikako Nobel Saria.
Urtarrilaren 21a – Yoshiko Kuga, japoniar aktorea.
Urtarrilaren 22a – Sam Cooke, estatubatuar musikaria (h. 1964).
Urtarrilaren 24a – Lars Hörmander, suediar matematikaria (h. 2012).
Urtarrilaren 25a – Paavo Haavikko, finlandiar dramaturgo eta poeta, Finlandiako funtsezko egileetako bat (h. 2008).
Urtarrilaren 26a – Paul-Albert Février, frantziar historialaria (h. 1991).
Urtarrilaren 26a – Mary Murphy, estatubatuar zinema eta telebista aktorea (h. 2011).
Urtarrilaren 27a – Jesús Lasterra, nafar margolari eta grabatzailea (h. 1994).
Urtarrilaren 27a – Mordecai Richler, quebectar idazlea (h. 2001).
Urtarrilaren 27a – Angel Sertutxa, bizkaitar futbolaria (h. 2019).
Urtarrilaren 28a – Lucia Bosè, italiar aktorea (h. 2020).
Urtarrilaren 29a – Xosé Fernández Ferreiro, galiziar idazlea (h. 2015).
Urtarrilaren 29a – Gert Hofmann, alemaniar idazlea (h. 1993).
Urtarrilaren 29a – Ferenc Mádl, Hungariako presidentea (h. 2011).
Urtarrilaren 30a – Linda Nochlin, estatubatuar arte historialaria, unibertsitateko irakaslea eta idazlea (h. 2017).
Urtarrilaren 31 – Maria Helena de Moura Neves, brasildar hizkuntzalari eta irakaslea (h. 2022).

Otsaila

Otsailaren 1a – Boris Jeltsin, lehendabiziko Errusiako presidentea (h. 2007).
Otsailaren 2a – Dries van Agt, Herbehereetako lehen ministroa (h. 2024).
Otsailaren 2a – Maria Gusakova, errusiar iraupen-eskiatzailea (h. 2022).
Otsailaren 4a – María Estela Martínez de Perón, Argentinako presidentea.
Otsailaren 5a – Wim van Eekelen, herbehereetar politikari eta legegizona.
Otsailaren 5a – Drummond Matthews, britainiar geologoa (h. 1997).
Otsailaren 5a – Vicente Parra, espainiar antzezlea (h. 1997).
Otsailaren 6a – Maria Mies, alemaniar soziologoa, liburu feminista eta eko-feminista ospetsuen sortzailea (h. 2023).
Otsailaren 6a – Rip Torn, estatubatuar aktorea (h. 2019).
Otsailaren 8a – James Dean, estatubatuar aktorea (h. 1955).
Otsailaren 9a – Thomas Bernhard, austriar idazlea (h. 1989).
Otsailaren 9a – Josef Masopust, txekiar futbolaria (h. 2015).
Otsailaren 9a – Robert Morris, estatubatuar artista bisuala, artista kontzeptuala eta idazlea (h. 2018).
Otsailaren 12a – Regina Raull, bizkaitar margolaria (h. 2019).
Otsailaren 15a – Claire Bloom, ingeles aktorea.
Otsailaren 15a – Joan Hernández Pijuan, kataluniar margolari eta grabatzailea (h. 2005).
Otsailaren 15a – Maxine Singer, estatubatuar biologo molekular eta administratzaile zientifikoa.
Otsailaren 15a – Faustino Villanueva Villanueva, nafar apaiza eta misiolaria (h. 1980).
Otsailaren 17a – Yves Pouliquen, frantziar oftalmologoa, Frantses Akademiako kidea (h. 2020).
Otsailaren 18a – Toni Morrison, estatubatuar idazlea, afro-amerikar literaturaren sustatzaile nagusietakoa eta 1993ko Literaturako Nobel Saria (h. 2019).
Otsailaren 18a – Lucio Urtubia, nafar igeltseroa eta militante anarkista (h. 2020).
Otsailaren 18a – Laura Valenzuela, espainiar abeslari, modelo eta aktorea (h. 2023).
Otsailaren 20a – Walter Kieber, Liechtensteingo lehen ministroa (h. 2014).
Otsailaren 20a – John Milnor, estatubatuar matematikaria.
Otsailaren 23a – Tom Wesselmann, estatubatuar pop art margolari eta eskultorea (h. 2004).
Otsailaren 24a - Eladia Blázquez, argentinar tango-abeslari eta konpositorea (h. 2005).
Otsailaren 24a – Uri Orlev, haur literaturako israeldar idazle eta itzultzailea.
Otsailaren 26a – Claude Piron, belgikar-suitzar psikologoa eta itzultzaile eta idazle esperantista (h. 2008).
Otsailaren 28a – Gavin MacLeod, estatubatuar aktorea (h. 2021).

Martxoa

Martxoaren 1a – Lamberto Dini, Italiako lehen ministroa.
Martxoaren 1a – Richard Rive, hegoafrikar idazlea, Hego Afrikako kontakizun labur idazle hoberentzat hartua (h. 1989).
Martxoaren 2a – Mikhail Gorbatxov, Sobietar Batasuneko agintari nagusia (h. 2022).
Martxoaren 2a – Emma Penella, espainiar zinema, antzerki eta telebistako aktorea (h. 2007).
Martxoaren 6a – Carla Lonzi, arte-kritikoa eta idazlea, 70eko hamarkadako feminismo italiarraren irudi nagusia (h. 1982).
Martxoaren 7a – Mady Mesplé, frantziar opera-abeslaria, sopranoa (h. 2020).
Martxoaren 8a – Gerald Potterton, britainiar kanadar zinema zuzendari, gidoilari, ekoizle eta irudigilea (h. 2022).
Martxoaren 9a – León Febres-Cordero, Ekuadorgo presidentea (h. 2008).
Martxoaren 9a – Martin Harwit, txekiar-estatubatuar astronomoa eta idazlea.
Martxoaren 10a – Jose Antonio Arana, bizkaitar ikertzaile, euskalari eta euskaltzaina (h. 2011).
Martxoaren 11 – Janosch, alemaniar idazle eta ilustratzailea.
Martxoaren 11 – Rupert Murdoch, australiar enpresa-gizona.
Martxoaren 12a – François Rabbath, franko-siriar kontrabaxu jotzaile, konpositore eta pedagogoa.
Martxoaren 14a – Ricardo Echanove, bizkaitar idazle eta politikaria.
Martxoaren 14a – Anna Gréki, frantziar jatorriko aljeriar poeta (h. 1966).
Martxoaren 17a – Jose Maria Orue, euskal herritar futbolaria, 18 urtez Athleticen jokatu zuena (h. 2007).
Martxoaren 18a – Nicanor Sagardui, Athleticeko futbolaria (h. 1998).
Martxoaren 21a – Jesus Ilundain, El Tuli, iruindar sanferminzale ezaguna.
Martxoaren 21a – Alda Merini, italiar idazle eta poeta (h. 2009).
Martxoaren 21a – Jon Oria, nafar historialaria (h. 2016).
Martxoaren 21a – Richard Ratsimandrava, Madagaskargo presidentea (h. 1975).
Martxoaren 22a – Burton Richter, estatubatuar fisikaria, 1976ko Fisikako Nobel Saria (h. 2018).
Martxoaren 22a – Carlos Ferrer Salat, espainiar enpresaburu eta kirolaria (h. 1998).
Martxoaren 22a – William Shatner, kanadar aktorea.
Martxoaren 23a – Vicente Elorriaga, bizkaitar futbolaria (h. 2014).
Martxoaren 23a – Viktor Kortxnoi, sobietar-suitzar xake jokalaria (h. 2016).
Martxoaren 25a – Jacques Bens, frantziar eleberrigilea (h. 2001).
Martxoaren 25a – Ida B. Wells, estatubatuar kazetaria, eskubide zibilen mugimenduko lider aitzindaria eta NAACP erakundearen sortzaileetako bat (j. 1862).
Martxoaren 26a – Leonard Nimoy, estatubatuar aktore eta zinema-zuzendaria, Star Trek telesailean Mr. Spock pertsonaia antzezteagatik ezaguna (h. 2015).
Martxoaren 28a – Jane Rule, kanadar idazlea, lesbianismoari buruzko eleberriak eta saiakerak idatzi zituena (h. 2007).
Martxoaren 29a – José Ramón Gurrutxaga, bizkaitar apaiz salestarra, Perun apezpiku izandakoa (h. 2017).

Apirila

Apirilaren 1a – Rolf Hochhuth, alemaniar idazlea (h. 2020).
Apirilaren 1a – Jean-Jacques Honorat, Haitiko lehen ministroa (h. 2023).
Apirilaren 2a – Reizo Fukuhara, japoniar futbolaria (h. 1970).
Apirilaren 4a – Catherine Tizard, Zeelanda Berriko 16. gobernadore orokorra (h. 2021).
Apirilaren 6a – Ram Dass, estatubatuar unibertsitate-irakasle, idazle eta guru garaikidea, psikotropoekin esperimentatzeagatik ezaguna (h. 2019).
Apirilaren 7a – Donald Barthelme, estatubatuar idazle postmodernista (h. 1989).
Apirilaren 7a – Daniel Ellsberg, estatubatuar ekonomialari, analista militar, ekintzaile eta barneko salatzailea, Pentagonoko paperetan inplikatua (h. 2023).
Apirilaren 9a – Heisuke Hironaka, japoniar matematikaria.
Apirilaren 11 – Luís Cabral, Ginea Bissauko lehenbiziko presidentea (h. 2009).
Apirilaren 11 – José María Ruiz-Mateos, espainiar enpresaburua, Rumasa enpresaren jabea (h. 2015).
Apirilaren 13a – Michel Deville, frantziar zinemagilea (h. 2023).
Apirilaren 15a – Tomas Tranströmer, suediar idazle, olerkari eta itzultzailea, 2011ko Literaturako Nobel Saria (h. 2015).
Apirilaren 17a – Igor Oistrakh, ukrainar biolin-jotzailea (h. 2021).
Apirilaren 18a – Klas Lestander, suediar biatleta (h. 2023).
Apirilaren 19a – Clement Arrindell, Saint Kitts eta Nevisko lehendabiziko gobernadore orokorra (h. 2011).
Apirilaren 19a – Frederick Brooks, estatubatuar software-ingeniari eta informatikaria, OS/360 sistema eragilearen garapenaren gidaritzagatik ezaguna (h. 2022).
Apirilaren 20a – Louis Pouzin, frantziar informatikaria.
Apirilaren 21a – Gabriel de Broglie, frantziar historialaria.
Apirilaren 24a – Bridget Riley, britainiar margolaria, Op Art arte-mugimenduko margolari aipagarrienetako bat.
Apirilaren 25a – Mariano Puga Concha, Txileko elizbarrutiko apaiza eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (h. 2020).
Apirilaren 28a – Takashi Mizuno, japoniar futbolaria.
Apirilaren 29a – Frank Auerbach, alemanian jaiotako ingeles margolaria.
Apirilaren 29a – Lonnie Donegan, eskoziar musikaria, Skiffle musika estiloaren aitzindarietako bat (h. 2002).

Maiatza

Maiatzaren 2a – Núria Pompeia Vilaplana i Boixons, kataluniar marrazkigile eta idazlea (h. 2016).
Maiatzaren 3a – Aldo Rossi, italiar teoriko, margolari eta arkitekto postmodernoa (h. 1997).
Maiatzaren 5a – Juan María Lasa, gipuzkoar futbolaria (h. 2014).
Maiatzaren 6a – Willie Mays, estatubatuar beisbol jokalari ohia, historiako hoberenetarikoa.
Maiatzaren 7a – Ricardo Legorreta, mexikar arkitektoa (h. 2011).
Maiatzaren 7a – Gene Wolfe, estatubatuar ingeniari eta eleberrigilea (h. 2019).
Maiatzaren 10a – Ettore Scola, italiar gidoilaria eta zinegilea (h. 2016).
Maiatzaren 12a – Alberto da Costa e Silva, brasildar diplomazialari, historialari eta olerkaria (h. 2023).
Maiatzaren 13a – Jim Jones, Herriaren Tenplua sektaren sortzaile eta burua, Guyanako Jonestown herrian sektakideen suizidio masiboa agindu zuena (h. 1978).
Maiatzaren 15a – James Fitz-Allen Mitchell, Saint Vincent eta Grenadinetako lehen ministroa (h. 2021).
Maiatzaren 19a – Alfred Schmidt, alemaniar filosofoa (h. 2012).
Maiatzaren 20a – Georgios Vasiliou, Zipreko presidente ohia.
Maiatzaren 23a – José Luis Coll, espainiar aktore, umorista eta idazlea, Tip y Coll umorista bikotea osatzeagatik ezaguna (h. 2007).
Maiatzaren 24a – Michael Lonsdale, britainiar jatorriko frantziar aktorea (h. 2020).
Maiatzaren 26a – Luis Iriondo, gipuzkoar aktore eta musikagilea (h. 2017).
Maiatzaren 27a - Faten Hamama, egiptoar aktore, gidoilari eta ekoizlea (h. 2015).
Maiatzaren 30a – Vizma Belševica, letoniar olerkaria, idazlea eta izultzailea (h. 2005).
Maiatzaren 30a – Antonio Gamoneda, espainiar olerkari berritzailea.
Maiatzaren 31 – John Robert Schrieffer, estatubatuar fisikaria, 1972ko Fisikako Nobel Saria (h. 2019).

Ekaina

Ekainaren 3a – Raúl Castro, Kubako presidentea eta Fidel Castroren anaia gazteena.
Ekainaren 4a – D. M. Jayaratne, Sri Lankako lehen ministroa (h. 2019).
Ekainaren 5a – Jacques Demy, frantziar zinemagilea (h. 1990).
Ekainaren 5a – José Joaquín Puig de la Bellacasa, bizkaitar diplomazialaria (h. 2021).
Ekainaren 6a – Víctor Mora, kataluniar idazle, itzultzaile eta komiki-gidoilaria (h. 2016).
Ekainaren 6a – Roger Saubot, lapurtar arkitektoa (h. 1999).
Ekainaren 7a – Malcolm Morley, britainiar artista (h. 2018).
Ekainaren 10a – João Gilberto, brasildar musikagilea (h. 2019).
Ekainaren 15a – Budd Hopkins, estatubatuar margolari eta eskultorea (h. 2011).
Ekainaren 18a – Fernando Henrique Cardoso, Brasilgo presidentea.
Ekainaren 20a – Olympia Dukakis, estatubatuar aktorea (h. 2021).
Ekainaren 21a – Mario Muchnik, argentinar-espainiar idazle, argitaratzaile, argazkilari eta fisikaria (h. 2022).
Ekainaren 23a – Urs Jaeggi, suitzar idazle, soziologo eta margolaria.
Ekainaren 23a – Ola Ullsten, Suediako lehen ministroa (h. 2018).
Ekainaren 25a – Jack Beal, estatubatuar margolaria (h. 2013).
Ekainaren 27a – Martinus J.G. Veltman, herbeheretar fisikaria, 1999ko Fisikako Nobel Saria (h. 2021).
Ekainaren 27a – Grant Weatherstone, eskoziar errugbilaria (h. 2020).
Ekainaren 29a – Jorge Edwards, txiletar idazle, kazetari, literatura kritikari eta diplomazialaria (h. 2023).

Uztaila

Uztailaren 1a – Leslie Caron, frantziar aktore, dantzari eta idazlea.
Uztailaren 1a – Seyni Kountché, Nigerko presidentea (h. 1987).
Uztailaren 4a – Stephen Boyd, iparrirlandar aktorea (h. 1977).
Uztailaren 4a – Elisabeth Kübler, suitzar aktore eta galerista.
Uztailaren 5a – Miel Sasieta, gipuzkoar arkeologoa (h. 2019).
Uztailaren 6a – Emily Nasrala, libanoar idazle eta emakumeen eskubideen aldeko aktibista (h. 2018).
Uztailaren 8a – Arawa Kimura, japoniar futbolaria (h. 2007).
Uztailaren 8a – Jürgen Trumpf, Europar Batasuneko Kontseiluko idazkari nagusia (h. 2023).
Uztailaren 9a - Valentina Borok, ukrainar-sobietar matematikaria, ekuazio diferentzial partzialetan egindako lanagatik ezaguna (h. 2004).
Uztailaren 10a – Abilio Barbero, gipuzkoar historialaria (h. 1990).
Uztailaren 10a – Juan Gorospe, bizkaitar futbolaria eta Alaveseko entrenatzaile eta lehendakaria (h. 2009).
Uztailaren 10a – Alice Munro, kanadar idazlea, 2013ko Literaturako Nobel Saria.
Uztailaren 15a – Isidoro Bastarrika, euskal idazlea (h. 1992).
Uztailaren 16a – Ignacio Egibar, gipuzkoar arraunlari ohia.
Uztailaren 17a – Remigio Mendiburu, gipuzkoar eskultorea (h. 1990).
Uztailaren 18a – Walter Vidarte, uruguaiar aktorea (h. 2011).
Uztailaren 22a – Iñaki Alustiza Izagirre, bizkaitar futbolaria (h. 2008).
Uztailaren 22a – Guido de Marco, Maltako presidentea (h. 2010).
Uztailaren 23a – Arata Isozaki, japoniar arkitektoa (h. 2022).
Uztailaren 24a – Colin Campbell, britainiar geologoa (h. 2022).
Uztailaren 24a – Ermanno Olmi, italiar zinema zuzendari eta gidoilaria (h. 2018).
Uztailaren 24a – Éric Tabarly, bretainiar itsasgizona (h. 1998).
Uztailaren 26a – Edward Zacca, Jamaikako jarduneko Gobernadore Orokorra (h. 2019).
Uztailaren 28a – Karl-Friedrich Haas, alemaniar atleta (h. 2021).
Uztailaren 30a – Dominique Lapierre, frantziar idazlea *h. 2022).
Uztailaren 31 – Johañe Epherre, zuberoar euskaltzale eta elizgizona (h. 2004).
Uztailaren 31 – Ivan Rebroff, alemaniar abeslaria, aparteko ahots tartean abesteko gai zena (h. 2008).

Abuztua

Abuztuaren 1a – Seán Ó Riada, irlandar musikagilea eta musika taldeko zuzendaria (h. 1971).
Abuztuaren 2a – Takashi Takabayashi, japoniar futbolaria (h. 2009).
Abuztuaren 4a – Raymond Elena, frantziar txirrindularia (h. 2024).
Abuztuaren 5a – Alec Reid, irlandar apaiza, Ipar Irlandako eta Euskal Herriko bake prozesuen bultzatzailea (h. 2013).
Abuztuaren 6a – Ignazio Arregi, gipuzkoar erlijio-gizon eta kazetaria (h. 2020).
Abuztuaren 8a – Roger Penrose, britainiar fisikaria eta matematikaria, 2020ko Fisikako Nobel Saria.
Abuztuaren 9a – Mário Zagallo, brasildar futbolari eta entrenatzailea (h. 2024).
Abuztuaren 11 – Ricardo Visus, nafar tenorra (h. 2020).
Abuztuaren 12a – William Goldman, estatubatuar eleberrigile, antzerki-idazle, eta gidoigilea (h. 2018).
Abuztuaren 15a – Richard Heck, estatubatuar kimikaria, 2010eko Kimikako Nobel Saria (h. 2015).
Abuztuaren 16a – Alessandro Mendini, italiar arkitekto eta diseinatzailea (h. 2019).
Abuztuaren 16a – Kakuichi Mimura, japoniar futbolaria (h. 2022).
Abuztuaren 16a – Harold Bernard St. John, Barbadosko lehen ministroa (h. 2004).
Abuztuaren 18a – Hans Tietmeyer, alemaniar ekonomialaria, nazioarteko finantzetako pertsonalitaterik garrantzitsuenetakoa (h. 2016).
Abuztuaren 21a – Manuel Larrabeiti, bizkaitar futbolaria (h. 2018).
Abuztuaren 22a – Ruy Guerra, brasildar zinemagile, idazle eta aktorea.
Abuztuaren 23a – Hamilton Smith, estatubatuar mikrobiologoa, 1978ko Medikuntzako Nobel Saria.
Abuztuaren 24a – Luis Arraiago, Xegama, nafar frantziskotar fraidea eta baratzezaina (h. 2020).
Abuztuaren 26a – Miguel Castells, bizkaitar abokatua eta politikaria.
Abuztuaren 28a – José Agustín Ganuza, nafar apaiza.
Abuztuaren 28a – Shunichiro Okano, japoniar futbolaria (h. 2017).
Abuztuaren 30a – Jack Swigert, estatubatuar astronauta eta militarra, Apollo 13 misioan Houston, arazo bat daukagu esaldi famatua esan zuena (h. 1982).

Iraila

Irailaren 1a – Arturo Pomar, espainiar xake jokalaria (h. 2016).
Irailaren 3a – Samir Amin, egiptoar ekonomialari marxista (h. 2018).
Irailaren 4a – Xabier Aranburu Sagarzazu, hondarribiar idazlea eta kazetaria (h. 2014).
Irailaren 4a – Antoine Bonifaci, frantziar futbolaria (h. 2021).
Irailaren 4a – Anthony de Mello, indiar apaiz jesuita eta psikoterapeuta (h. 1987).
Irailaren 7a – Fausto Iza, bizkaitar txirrindulari ohia.
Irailaren 7a – Josep Lluís Núñez, kantabriar enpresaburua eta Bartzelona Futbol Klubeko presidente ohia (h. 2018).
Irailaren 9a – Waldemar Świerzy, poloniar marrazkigilea (h. 2013).
Irailaren 10a – Philip Baker Hall, estatubatuar aktorea (h. 2022).
Irailaren 12a – Ian Holm, ingeles aktorea (h. 2020).
Irailaren 12a – Roger Planchon, frantziar antzerki-zuzendaria eta antzerkigilea (h. 2009).
Irailaren 17a – Anne Bancroft, estatubatuar aktorea (h. 2005).
Irailaren 17a – Jean-Claude Carrière, frantziar eleberrigile, gidoigile eta aktorea (h. 2021).
Irailaren 18a – Xabier Exposito, gipuzkoar futbolari ohia eta entrenatzailea.
Irailaren 19a – Hiroto Muraoka, japoniar futbolaria (h. 2017).
Irailaren 21a – Larry Hagman, estatubatuar aktorea (h. 2012).
Irailaren 21a – Pablo de la Higuera, espainiar kazetari, idazle eta antzerkigilea (h. 2014).
Irailaren 21a – Syukuro Manabe, japoniar-estatubatuar meteorologo eta klimatologoa, 2021eko Medikuntzako Nobel Saria.
Irailaren 21a – Paulias Matane, Papua Ginea Berriko 8. gobernadore orokorra (h. 2021).
Irailaren 22a – Fay Weldon, ingeles idazlea (h. 2023).
Irailaren 23a – Ignatius Kutu Acheampong, Ghanako estatuburua (h. 1979).
Irailaren 24a – Tom Adams, Barbadosko lehen ministroa (h. 1985).
Irailaren 24a – Isabel Penagos, kantabriar sopranoa.
Irailaren 24a – Victoria Rodríguez, espainiar aktorea (h. 2020).
Irailaren 29a – James Cronin, estatubatuar fisikaria, 1980ko Fisikako Nobel Saria (h. 2016).
Irailaren 29a – Anita Ekberg, suediar aktore eta modeloa (h. 2015).
Irailaren 30a – Angie Dickinson, estatubatuar aktorea.

Urria

Urriaren 3a – Denise Scott Brown, hegoafrikar arkitekto eta urbanista.
Urriaren 3a – Julen Gimon, euskal politikari eta abokatua (h. 2001).
Urriaren 6a – Riccardo Giacconi, italiar fisikaria, 2002ko Fisikako Nobel Saria (h. 2018).
Urriaren 6a – Michael Hardie Boys, Zeelanda Berriko 17. Gobernadore Orokorra (h. 2023).
Urriaren 6a – Nikolai Txernikh, sobietar eta ukrainar astronomoa (h. 2004).
Urriaren 7a – Ryuzo Hiraki, japoniar futbolaria (h. 2009).
Urriaren 7a – Desmond Tutu, hegoafrikar apezpiku anglikanoa eta apartheidaren aurkako ekintzailea, 1984ko Bakearen Nobel Saria (h. 2021).
Urriaren 12a – Bixente Etxeandia, gipuzkoar futbolaria, Deportivo Alavésen historian gol gehien sartu dituen hirugarren jokalaria izandakoa (h. 2019).
Urriaren 13a – Raymond Kopa, frantziar futbolaria (h. 2017).
Urriaren 14a – Ramón Reparaz, euskal aktorea (h. 2006).
Urriaren 15a – A. P. J. Abdul Kalam, Indiako 11. presidentea (h. 2015).
Urriaren 15a – Ahmed Laraki, Marokoko lehen ministroa (h. 2020).
Urriaren 15a – Nicola Mancino, italiar politikaria.
Urriaren 17a - Iñaki Iruskieta, bizkaitar futbolaria (h. 2015).
Urriaren 18a – Lukas Dorronsoro, gipuzkoar itzultzailea eta euskal idazlea.
Urriaren 19a – Manolo Escobar, espainiar abeslaria eta aktorea (h. 2013).
Urriaren 19a – John le Carré, britainiar idazlea (h. 2020).
Urriaren 20a – Mickey Mantle, estatubatuar beisbol jokalaria, Liga Handietako jokalari ospetsuenetariko bat (h. 1995).
Urriaren 21a – Hugh Thomas, britainiar hispanista (h. 2017).
Urriaren 24a – Sofia Gubaidulina, tartaro jatorriko errusiar musikagilea.
Urriaren 25a – Annie Girardot, frantziar antzezlea (h. 2011).
Urriaren 25a – Klaus Hasselmann, alemaniar ozeanografo eta klimatologoa, 2021eko Fisikako Nobel Saria.
Urriaren 25a – María de Macedo, portugaldar biolontxelista eta pedagogoa.
Urriaren 27a – Nawal el Saadawi, egiptoar idazle feminista (h. 2021).
Urriaren 28a – Analia Gadé, espainiar-argentinar aktorea (h. 2019).

Azaroa

Azaroaren 3a – Otilia Larrañaga, Mexikoko dantzari eta aktorea (h. 2021).
Azaroaren 3a – Monica Vitti, italiar aktorea (h. 2022).
Azaroaren 4a – Bernard Francis Law, estatubatuar kardinala (h. 2017).
Azaroaren 5a – Charles Taylor, kanadar filosofoa.
Azaroaren 5a – Ike Turner, estatubatuar musikari, egile abeslari eta musika ekoizlea (h. 2007).
Azaroaren 6a – Mike Nichols, estatubatuar zinemagilea (h. 2014).
Azaroaren 7a – Matxin Labaien, gipuzkoar margolari eta idazlea, paisaietan espezializatua (h. 2021).
Azaroaren 8a – George Maciunas, lituaniar-estatubatuar artista, galeria jabea eta publizitate-eragilea (h. 1978).
Azaroaren 8a – Paolo Taviani , italiar zinema zuzendaria (h. 2024).
Azaroaren 10a – Marjory Gordon, erizaintzaren teoriko estatubatuarra (h. 2015).
Azaroaren 11 – Adolfo Sarasketa, gipuzkoar futbolaria (h. 2015).
Azaroaren 12a – Majida Boulila, Tunisiaren independentzia prozesuan emakume aktibista (h. 1952).
Azaroaren 13a – Ponciano Arbelaitz, gipuzkoar txirrindularia (h. 2008).
Azaroaren 13a – José María Liborio Camino, bizkaitar apaiz katolikoa, Presidente Prudenteko gotzain emeritua (h. 2021).
Azaroaren 15a – Mwai Kibaki, Kenyako presidentea (h. 2022).
Azaroaren 15a – Pascal Lissouba, Kongoko Errepublikako presidentea (h. 2020).
Azaroaren 17a – Pierre Nora, frantziar historialaria.
Azaroaren 18a – Roberto Goizueta, euskal jatorriko kubatar-estatubatuar enpresaburua, The Coca-Cola Companyko zuzendaria (h. 1997).
Azaroaren 20a – Josep Fontana, kataluniar historialari eta Pompeu Fabra Unibertsitateko irakaslea (h. 2018).
Azaroaren 20a – Felix Markaida, Athletic Clubeko futbolaria (h. 2008).
Azaroaren 20a – Lorenzo Ondarra, nafar organo-jotzailea eta musikagilea (h. 2012).
Azaroaren 22a – José María González Barea, Currito, bizkaitar sukaldaria (h. 2004).
Azaroaren 23a – Tosiwo Nakayama, Mikronesiako Estatu Federatuetako lehendabiziko presidentea (h. 2007).
Azaroaren 26a – Adolfo Pérez Esquivel, argentinar eskultorea, 1980ko Bakearen Nobel Saria.
Azaroaren 28a – María Victoria Atencia, espainiar poeta.
Azaroaren 28a – Tomi Ungerer, frantziar marrazkilari eta ilustratzailea (h. 2019).
Azaroaren 30a – Romila Thapar, indiar historialaria.

Abendua

Abenduaren 1a – George Maxwell Richards, Trinidad eta Tobagoko laugarren presidentea (h. 2018).
Abenduaren 2a – Gloria Alcahud, espainiar margolaria.
Abenduaren 3a – Franz Josef Degenhardt, alemaniar idazlea eta musikagilea (h. 2011).
Abenduaren 11 – Ronald Dworkin, estatubatuar filosofo eta legelaria (h. 2013).
Abenduaren 11 – Rita Moreno, puertoricotar aktore, dantzari eta abeslaria.
Abenduaren 11 – Osho, indiar gurua (h. 1990).
Abenduaren 16a – Sabino Andonegi, gipuzkoar futbolari eta entrenatzailea (h. 2015).
Abenduaren 17a – Alfredo Etcheberry, txiletar abokatu eta irakaslea (h. 2023).
Abenduaren 19a – Jesús Davoz, gipuzkoar txirrindularia (h. 2021).
Abenduaren 19a – Iñaki Linazasoro, gipuzkoar idazlea (h. 2004).
Abenduaren 21a – Moira Orfei, italiar artista, aktorea, telebistako aurkezlea eta zirkuko artista (h. 2015).
Abenduaren 22a – Carlos Graça, Sao Tome eta Principeko lehen ministroa (h. 2013).
Abenduaren 24a – Walter Abish, austriar-estatubatuar idazlea (h. 2022).
Abenduaren 24a – Mauricio Kagel, argentinar musikagilea, orkestra-zuzendaria eta zinema-zuzendaria (h. 2008).
Abenduaren 25a – Jesus Murgiondo, gipuzkoar pilotazalea, Euskadiko Euskal Pilota Federazioaren lehenengo lehendakaria (h. 2022).
Abenduaren 28a – Guy Debord, frantziar filosofo marxista, idazle eta zinemagilea (h. 1994).
Abenduaren 30a – José María Galardi, Real Sociedadeko gipuzkoar futbolaria (h. 2006).
Abenduaren 30a – Agustín García Braceras, Tini, bizkaitar futbolaria (h. 2010).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Agustina Otaola, gipuzkoar erraketista.
Alberto Cañada Juste, nafar ingeniari eta historialaria, Iruñeko Erresumaren sorreran eta Banu Qasi leinuaren historian aditua.
Elena Aub, espainiar-mexikar idazle eta elkarrizketatzailea (h. 2020).
Imanol Oruemazaga, bizkaitar apaiz, kultur eragile, politikari eta historialaria (h. 2017).
Iñaki Larrañaga Iglesias, gipuzkoar margolaria, Gorutz taldearen sortzailetariko bat.
Jose Migel Andueza Elizalde, nafar langilea, istripu bat izan ondoren Goardia Zibilak tirokatu zuena (h. 1970).
Luciano Rincón, bizkaitar kazetaria (h. 1993).
Mikel Isasi, bizkaitar politikaria, EAJko Euskadi Buru Batzarreko lehendakaria (h. 1996).
Rafa Albisu, ETA erakundearen sortzaileetako bat (h. 2012).
Carmen Giralt, espainiar aktorea (h. 2010).
David Cooper, hegoafrikar psikiatra, anti-psikiatriaren teorikoa (h. 1986).
Daniel Sueiro, espainiar eleberrigilea (h. 1986).
Emiliano Piedra, espainiar zinema-ekoizlea (h. 1991).
Esperanza Molina Cubillo, emakume eta gazteen eskubideen aldeko idazle eta antropologo espainiarra (h. 2021).
Ahmed Dlimi, Marokoko errege indar armatuko jenerala (h. 1983).

Heriotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 1a – Martinus Beijerinck, herbeherar botanikaria eta zitopatologoa (j. 1851).
Urtarrilaren 1a – Hjalmar Bergman, suediar idazlea (j. 1883).
Urtarrilaren 3a – Joseph-Jaques-Césaire Joffre, Frantziako mariskala (j. 1852).
Urtarrilaren 4a – Enrique Allende, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (j. 1887).
Urtarrilaren 23a – Anna Pavlova, errusiar ballet-dantzaria (j. 1881).

Otsaila

Otsailaren 7a – Tommaso Tittoni, Italiako lehen ministroa (h. 1855).
Otsailaren 11 – Charles Algernon Parsons, anglo-irlandar ingeniaria, lurrun-turbinaren asmatzailea (j. 1854).
Otsailaren 23a – Nellie Melba, australiar opera abeslaria (j. 1861).
Otsailaren 26a – Otto Wallach, alemaniar kimikaria, 1910eko Kimikako Nobel Saria (j. 1847).

Martxoa

Martxoaren 7a – Theo van Doesburg, herbeheretar margolari, olerkari eta arkitektoa (j. 1883).
Martxoaren 7a – Akseli Gallen-Kallela, finlandiar margolaria (j. 1865).
Martxoaren 11 – F.W. Murnau, alemaniar zinema zuzendaria (j. 1888).
Martxoaren 20a – Hermann Müller, Alemaniako kantzilerra (j. 1876).
Martxoaren 23a – Bhagat Singh, Indiako askatasunaren aldeko iraultzaile nagusietako bat (j. 1907).
Martxoaren 26a – Fra' Galeas von Thun und Hohenstein, Maltako Ordenako 75. Printze eta Maisu Nagusia (j. 1850).
Martxoaren 27a – Arnold Bennett, ingeles idazlea (j. 1867).
Martxoaren 28a – Rita de Morais Sarmento, portugaldar ingeniari zibila, Portugalen, eta ziurrenik Europa osoan, titulu hori lortu zuen lehen emakumea (j. 1872).

Apirila

Apirilaren 2a – Katharine Tynan, irlandar poeta eta idazlea (j. 1859).
Apirilaren 8a – Erik Axel Karlfeldt, suediar poeta, 1931n hilondoko Literaturako Nobel Saria (j. 1864).
Apirilaren 10a – Khalil Gibran, libanoar poeta, margolari, elaberrigile eta entsegugilea (j. 1883).
Apirilaren 11 – Teresa Claramunt i Creus, kataluniar buruzagi anarkosindikalista (j. 1862).
Apirilaren 26a – George Herbert Mead, estatubatuar soziologo, gizarte-psikologo eta filosofoa (j. 1863).

Maiatza

Maiatzaren 9a – Albert Abraham Michelson, alemaniar jatorriko estatubatuar fisikaria, 1907ko Fisikako Nobel Saria (j. 1852).
Maiatzaren 12a – Eugène Ysaÿe, belgikar biolinista, musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1858).
Maiatzaren 14a – Viktor Dyk, txekiar idazle eta politikari abertzalea (j. 1877).
Maiatzaren 15a – Emiliano Figueroa Larraín, Txileko presidentea (j. 1866).

Ekaina

Ekainaren 4a – Hussein bin Ali, Mekako xerifea eta Emirra (j. 1853/54).
Ekainaren 8a – Juan Etxebarria, bizkaitar margolari fauvista (j. 1875).
Ekainaren 8a – Juan Ziorraga, arabar arkitektoa (j. 1836).
Ekainaren 13a – Santiago Rusiñol, bartzelonar idazle eta margolaria (j. 1861).
Ekainaren 13a – Kitasato Shibasaburō, japoniar sendagilea eta bakteriologoa, izurri bubonikoa eragiten duen baziloaren aurkitzailea (j. 1841).
Ekainaren 22a – Armand Fallières, Frantziako presidentea (j. 1841).
Ekainaren 30a – Léon Pradet-Balade, baxenafar politikaria (j. 1863).

Uztaila

Uztailaren 11 – Giovanni Boldini, italiar genero eta erretratu margolaria (j. 1842).
Uztailaren 11 – Jean-Louis Forain, frantziar margolari, diseinatzaile eta grabatzailea (j. 1852).
Uztailaren 12a – Nathan Söderblom, suediar artzapezpikua, 1930eko Bakearen Nobel Saria (j. 1866).
Uztailaren 15a – Ladislaus Bortkiewicz, poloniar-errusiar ekonomialari eta estatistikaria (j. 1868).
Uztailaren 16a – Alice Pike Barney, Washington Hiriko margolaria, hiria arteen erdigune bihurtzeko lan egin zuena (j. 1857).
Uztailaren 18a – Oskar Minkowski, alemaniar fisiologo eta patologoa (j. 1858).
Uztailaren 21a – Émile Pouget, frantziar anarkokomunista (j. 1860).
Uztailaren 22a – Gregorio Muxika, euskal idazle eta kazetaria (j. 1882).
Uztailaren 26a – Pierre Jauregi, baxenafar errugbilaria (j. 1891).
Uztailaren 30a – Christophe-Louis Légasse, lapurtar apaiza (j. 1859).

Abuztua

Abuztuaren 6a – Bix Beiderbecke, estatubatuar jazz tronpetajole, pianojole eta musikagilea (j. 1903).

Iraila

Irailaren 10a – Joaquín Bárbara, arabar margolari akademizista (j. 1867).
Irailaren 10a – Dmitri Jegorov, errusiar-sobietar matematikaria (j. 1869).
Irailaren 13a – Lili Elbe, daniar artista, sexu berresleitze kirurgiari men egin zion lehenengo pertsona (j. 1882).
Irailaren 14a – Tom Roberts, australiar margolaria (j. 1856).
Irailaren 19a – David Starr Jordan, estatubatuar iktiologo, hezitzaile, eugenizista eta bakearen aldeko aktibista (j. 1851).
Irailaren 20a – Ramón Godó, kataluniar enpresaburua, La Vanguardia egunkariaren sortzailea (j. 1864).
Irailaren 29a – William Orpen, irlandar margolaria (j. 1878).

Urria

Urriaren 3a – Carl Nielsen, danimarkar musikaria (j. 1865).
Urriaren 7a – Daniel Chester French, estatubatuar eskultorea (j. 1850).
Urriaren 18a – Thomas Alva Edison, estatubatuar negozio-gizon eta asmatzaile oparoa (j. 1847).
Urriaren 21a – Arthur Schnitzler, austriar dramagilea (j. 1862).
Urriaren 31 – Jean Barbier, euskal idazlea (j. 1875).

Azaroa

Azaroaren 4a – Luigi Galleani, estatu batuetan aritu zen italiar anarkista (j. 1861).
Azaroaren 5a – Ole Edvart Rølvaag, norvegiar eleberrigilea (j. 1876).
Azaroaren 10a – Henrietta Muir Edwards, kanadar politikari feminista, erreformista eta gizarte-ekintzailea (j. 1849).
Azaroaren 24a – John Henry Clarke, ingeles mediku homeopata eta idazlea (j. 1853).

Abendua

Abenduaren 2a – Vincent d'Indy, frantziar musikagilea eta pedagogoa (j. 1851).
Abenduaren 7a – Félix Galipaux, frantziar idazlea, antzerkigile, aktore, biolin-jotzailea eta umorista (j. 1860).
Abenduaren 9a – Antonio Salandra, Italiako Lehen Ministroa (j. 1853).
Abenduaren 13a – Gustave Le Bon, frantziar medikua, antropologoa, psikologo soziala eta soziologoa (j. 1841).
Abenduaren 26a – Melvil Dewey, estatubatuar liburuzaina (j. 1851).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Práxedes Diego Altuna, donostiar idazle eta kazetaria (j. 1865).

Nobel saridunak:

Fisika: eman gabe
Kimika: Carl Bosch eta Friedrich Bergius
Literatura: Erik Axel Karlfeldt
Medikuntza: Otto Heinrich Warburg
Bakea: Jane Addams eta Nicholas Murray Butler

Kanpo estekak

Datuak: Q18782
Multimedia: 1931 / Q18782

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.