1909

1909. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa
Urteak	1906 • 1907 • 1908 • 1909 • 1910 • 1911 • 1912
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1909 ; MCMIX
Ab urbe condita	2662
Armeniar egutegia	1358 ; ԹՎ ՌՅԾԸ
Bahá'í egutegia	65 – 66
Bengaliar egutegia	1316
Berber egutegia	2859
Egutegi budista	2453
Myanmarko egutegia	1271
Bizantziar egutegia	7417 – 7418
Koptoen egutegia	1625 – 1626
Etiopiar egutegia	1901 – 1902
Hebrear egutegia	5669 – 5670
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1965 – 1966
Shaka Samvat	1831 – 1832
Kali Yuga	5010 – 5011
Iraniar egutegia	1287 – 1288
Islamiar egutegia	1326 – 1327
Japoniar egutegia	Meiji 42; (明治42年)
Korear egutegia	4242
Thailandiar eguzki egutegia	2452
Holozeniar egutegia	11909

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak

Euskal Herria

Maiatzaren 1a – Donostian bandera gorria jarri zen lehen aldiz. Langile Elkarteen Federazioak bandera gorria ikusgai izan zuen Gipuzkoako hiriburuko bere egoitzan egun osoan zehar.

Mundua

Urtarrilaren 5a – Kolonbiak Panamaren independentzia aintzatetsi zuen.
Martxoaren 31a – Serbiak Austria-Hungariako inperioaren Bosnia-Herzegovinaren anexioa onartu zuen.
Uztailaren 27a – Otsoaren Amildegiko hondamendian riftarrek 153 espainiar militar hil zituzten.
Irailaren 10a – Louisiana eta Mississippin egondako urakan indartsu batek 350 hildako inguru eragin zituen.
Azken tarpana hil zen Moskuko Parke Zoologikoan.

Arte eta kultura

Euskal Herria

Maiatzaren 20a – Anbotoko Damia, Buenaventura Zapirainen musika eta Toribio Altzagaren libretoa duen opera estreinatu zen Bilbon.

Mundua

Urtarrilaren 25a – Elektra, Richard Straussen musika eta Hugo von Hofmannsthalen libretoa duen opera estreinatu zen Dresdengo Königliches Opernhausen.

Kirolak

Apirilaren 8a – Club Ciclista San Sebastian kirol taldeak Espainiako Futbol Errege Kopa irabazi zuen, Errealaren talde aurrekaria izan zena.
Irailaren 7a – Real Sociedad futbol taldea ofizialki izen horrekin fundatu zuten Donostian.

Jaiotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 1a – Dana Andrews, estatubatuar aktorea (h. 1992).
Urtarrilaren 1a – Stepan Bandera, ukrainar eskuin muturreko politikaria, ukraniar ultranazionalisten lider eta ideologoa (h. 1959).
Urtarrilaren 1a – Shaaban Robert, Tanzaniako idazlea, Swahili hizkuntzaz idatzi duten autore ezagunenetakoa (h. 1962).
Urtarrilaren 2a – Barry Morris Goldwater, estatubatuar politikaria (h. 1998).
Urtarrilaren 2a – Tewhida Ben Sheikh, Afrikako iparraldean medikua izatea lortu zuen lehen emakume musulman modernoa (h. 2010).
Urtarrilaren 7a – Xabier Olazabal, lapurtar apaiza eta misiolaria (h. 1988).
Urtarrilaren 9a – Danielle Casanova, Frantziako militante komunista eta erresistentziako kidea (h. 1943).
Urtarrilaren 9a – Anthony Mamo, Maltako azken gobernadore orokorra eta lehenbiziko presidentea (h. 2008).
Urtarrilaren 10a – Federico Ezkerra, euskal txirrindularia (h. 1986).
Urtarrilaren 12a – Archie Cochrane, eskoziar medikua (h. 1988).
Urtarrilaren 14a – Felix Likiniano, Espainiako Gerra Zibilean borrokatu zuen gipuzkoar buruzagi anarkista (h. 1982).
Urtarrilaren 14a – Joseph Losey, estatubatuar zinema-zuzendaria (h. 1984).
Urtarrilaren 20a – Carlos Delgado Chalbaud, Venezuelako presidentea (h. 1950).
Urtarrilaren 22a – Tikvah Alper, hegoafrikar fisikaria eta erradiobiologoa, entzefalopatia espongiformearen transmisio mekanismoak aurkitu zituena (h. 1995).
Urtarrilaren 22a – Morris Swadesh, estatubatuar hizkuntzalaria (h. 1967).
Urtarrilaren 22a – U Thant, birmaniar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (h. 1974).
Urtarrilaren 23a - Tatiana Proskouriakoff, estatubatuar epigrafista, arkeologoa eta etnologoa, maien zibilizazioan espezializatua (h. 1985).
Urtarrilaren 23a – Édith Thomas, frantziar nobelagile, artxibozain, historialari eta kazetaria (h. 1970).

Otsaila

Otsailaren 3a – André Cayatte, frantziar zinemagile, idazle eta kazetaria (h. 1989).
Otsailaren 3a – Muriel Mussells Seyfert, estatubatuar astronomoa (h. 1997).
Otsailaren 3a – Simone Weil, frantziar idazlea eta filosofoa (h. 1943).
Otsailaren 4a – Koichi Kudo, japoniar futbolari eta entrenatzailea (h. 1971).
Otsailaren 7a – Helder Câmara, Faveletako gotzaina, brasildar erlijio-gizona (h. 1999).
Otsailaren 9a – Carmen Miranda, luso-brasildar sanba-abeslaria eta aktorea (h. 1955).
Otsailaren 9a – Rob-Vel, frantziar komikigilea (h. 1991).
Otsailaren 9a – Dean Rusk, estatubatuar politikaria (h. 1994).
Otsailaren 10a – Henri Alekan, frantziar kamera-operadoreburua (h. 2001).
Otsailaren 11 – Max Baer, estatubatuar boxeolaria (h. 1959).
Otsailaren 11 – Claude Chevalley, frantziar matematikaria (h. 1984).
Otsailaren 11 – Joseph L. Mankiewicz, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 1993).
Otsailaren 12a – Zoran Mušič, esloveniar margolari, grabatzaile eta marrazkilaria (h. 2005).
Otsailaren 15a – Miep Gies, Otto Heinrich Franken familia naziengandik izkutatzen lagundu zuen emakumea (h. 2010).
Otsailaren 15a – Guillermo Gorostiza, Bala Gorria, bizkaitar futbolaria (h. 1966).
Otsailaren 18a – Félix Pita Rodríguez, kubatar idazlea (h. 1990).
Otsailaren 26a – Claude Cahen, frantziar historialaria, Erdi Aroko islamaren historian aditua (h. 1991).
Otsailaren 26a – Talal Jordaniakoa, Jordaniako erregea (h. 1972).
Otsailaren 28a – Teiichi Matsumaru, japoniar futbolaria (h. 1997).
Otsailaren 28a – Stephen Harold Spender, ingeles poeta eta kritikaria (h. 1995).

Martxoa

Martxoaren 3a – Johann Georg Mezger, herbeheretar medikua, fisioterapiaren aitzindaria (j. 1839).
Martxoaren 6a – Stanisław Jerzy Lec, poloniar idazle eta poeta, aforismo ezagunak idatzitakoa (h. 1966).
Martxoaren 7a – André Abegglen, suitzar futbolaria (h. 1944).
Martxoaren 7a – Léo Malet, frantziar idazlea (h. 1996).
Martxoaren 8a – László Rajk, hungariar politikaria (h. 1949).
Martxoaren 8a – Beatrice Shilling, britainiar ingeniari aeronautikoa (h. 1990).
Martxoaren 12a – Petras Cvirka, lituanierazko poeta eta eleberrigilea (h. 1947).
Martxoaren 14a – André Pieyre de Mandiargues, frantziar idazlea (h. 1991).
Martxoaren 22a – Nathan Rosen, estatubatuar-Israeldar fisikaria (h. 1995).
Martxoaren 22a – Gabrielle Roy, kanadar idazlea (h. 1983).
Martxoaren 24a – Clyde Chestnut Barrow (Bonnie eta Clyde), estatubatuar gaizkile eta lapurra (h. 1934).
Martxoaren 24a – Santiago Onaindia, euskal idazlea, karmeldar fraidea, apaiza eta itzultzailea (h. 1996).
Martxoaren 26a – Paco Bienzobas, euskal herritar futbolaria (h. 1981).
Martxoaren 26a – Irene González, galiziar futbolaria, Espainiako eta Galiziako futboleko lehen jokalaritzat hartua (h. 1928).
Martxoaren 27a – Rosa Maria Arquimbau i Cardil, kataluniar idazle eta kazetaria (h. 1992).
Martxoaren 27a – Golo Mann, alemaniar historialari eta saiakeragilea (h. 1994).
Martxoaren 27a – Enriqueta O'Neill, Regina Flavio, espainiar aktorea eta idazlea (h. 1972).
Martxoaren 28a – Nelson Algren, estatubatuar idazlea (h. 1981).
Martxoaren 30a – Ernst Gombrich, austriar-britainiar arte-historialaria (h. 2001).

Apirila

Apirilaren 2a – Andrés García Calle, Errepublikaren alde borrokatu zen Espainiako Aireko Armadako bizkaitar hegazkinlaria (h. 1973).
Apirilaren 3a – Carme Serrallonga, kataluniar pedagogo eta itzultzailea (h. 1997).
Apirilaren 8a – José María Castellanos, Athleticeko bizkaitar futbolaria (h. 1973).
Apirilaren 8a – John Fante, estatubatuar idazle eta gidoilaria (h. 1983).
Apirilaren 9a – Robert Helpmann, australiar dantzari, aktorea eta koreografoa (h. 1986).
Apirilaren 13a – Eudora Welty, estatubatuar idazlea (h. 2001).
Apirilaren 16a – Manuel Valdés Larrañaga, bizkaitar politikaria, Falange Españolaren sortzaileetako bat (h. 2001).
Apirilaren 17a – Alain Poher, Frantziako presidentea (h. 1996).
Apirilaren 19a – Pablo Beldarrain, militar bizkaitarra, Eusko Gudarosteko komandantea (h. 1997).
Apirilaren 22a – Rita Levi-Montalcini, italiar neurologo eta unibertsitateko irakaslea, 1986ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2012).
Apirilaren 22a – Spiros Markezinis, Greziako lehen ministroa (h. 2000).
Apirilaren 22a – Indro Montanelli, italiar kazetaria eta historialaria (h. 2001).
Apirilaren 26a – Luigi Marchisio, italiar txirrindularia (h. 1992).
Apirilaren 27a – África de las Heras, espainiar espioia (h. 1988).
Apirilaren 29a – Luis Taberna Tompes, nafar musikari, organojole eta irakaslea (h. 1994).
Apirilaren 30a – Juliana I.a Herbehereetakoa, Herbehereetako erregina (h. 2004).

Maiatza

Maiatzaren 1a – Yannis Ritsos, greziar poeta (h. 1990).
Maiatzaren 4a – Denise Paulme, frantziar antropologoa eta legelaria (h. 1998).
Maiatzaren 7a – Edwin Herbert Land, estatubatuar fisikari eta asmatzailea, Polaroid Corporation enpresaren sortzaileetako bat (h. 1991).
Maiatzaren 8a – Antonio Irala Irala, bizkaitar legegizon eta politikaria (h. 1996).
Maiatzaren 9a – Gordon Bunshaft, estatubatuar arkitektoa (h. 1990).
Maiatzaren 10a – Ignacio Agirrezabala, Txirri II.a, euskal herritar futbolari eta ingeniaria (h. 1980).
Maiatzaren 10a - Valentina Grizodubova, Sobietar Batasuneko lehen emakume pilotuetako bat, Sobietar Batasuneko Heroia (h. 1993).
Maiatzaren 10a – Manuel Olaizola, Uztapide, gipuzkoar bertsolaria (h. 1983).
Maiatzaren 14a – Ramon Campabadal, kataluniar futbolari eta esku huskako pilotaria (h. 1993).
Maiatzaren 14a – Jesús Dermit, bizkaitar txirrindularia (h. 1988).
Maiatzaren 14a – Celestino Uriarte, gipuzkoar miliziano komunista (h. 1979).
Maiatzaren 15a – James Mason, ingeles aktorea (h. 1984).
Maiatzaren 16a – Margaret Sullavan, estatubatuar aktorea (h. 1960).
Maiatzaren 17a – Giulio Carlo Argan, italiar artearen eta arkitekturaren historiako kritikaria (h. 1992).
Maiatzaren 18a – Alexander Aigner, austriar matematikaria (h. 1988).
Maiatzaren 18a – Fred Perry, ingeles ping-ponglari eta tenislaria (h. 1995).
Maiatzaren 21a – Víctor Unamuno, euskal herritar futbolaria (h. 1988).
Maiatzaren 22a – Margaret Mee, britainiar artista botanikoa (h. 1988).
Maiatzaren 26a – Matt Busby, eskoziar futbolari eta entrenatzailea (h. 1994).
Maiatzaren 29a – Rufino Arrola, Andrakako Errementaria, bizkaitar trikitilaria (h. 1996).
Maiatzaren 29a – Anna-Eva Bergman, norvegiar margolari espresionista abstraktua (h. 1987).
Maiatzaren 30a – Benny Goodman, estatubatuar musikaria (h. 1986).

Ekaina

Ekainaren 3a – Aleksander Konjajev, errusiar-esloveniar agronomoa, esnekien mikrobiologian aditua (h. 1995).
Ekainaren 6a – Isaiah Berlin, britainiar filosofoa (h. 1997).
Ekainaren 7a – Virginia Apgar, estatubatuar anestesista obstetrikoa, Apgar testaren asmatzailea (h. 1974).
Ekainaren 7a – Roberto Gavaldón, mexikar zinema zuzendaria (h. 1986).
Ekainaren 7a – Jessica Tandy, estatubatuar aktorea (h. 1994).
Ekainaren 9a – Tokizo Ichihashi, japoniar futbolaria.
Ekainaren 9a – Melitón Manzanas, Espainiako Brigada Politiko-sozialaren Donostiako burua, atxilotuak torturatzeagatik ezaguna (h. 1968).
Ekainaren 9a – José Urdangarin, gipuzkoar txirrindularia.
Ekainaren 10a – Gregorio Blasco, euskal herritar futbolaria (h. 1983).
Ekainaren 10a – Hideo Sakai, japoniar futbolaria (h. 1996).
Ekainaren 13a – Antonio Añoveros, euskal apezpikua, Bilboko apezpikua izandakoa (h. 1987).
Ekainaren 14a – Elisa Garrido, espainiar militante antifaxista libertarioa (h. 1990).
Ekainaren 14a – Burl Ives, estatubatuar abeslari, musikari, aktore eta egilea (h. 1995).
Ekainaren 16a – Willi Boskovsky, austriar musikagilea (h. 1991).
Ekainaren 16a – Pierre de Chevigné, frantziar militar eta politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko presidentea (h. 2004).
Ekainaren 17a – Régine Pernoud, frantziar historialaria, Erdi Aroan aditua, artxibozaina, paleografoa eta Frantziako letretako doktorea (h. 1998).
Ekainaren 20a – Errol Flynn, australiar-estatubatuar aktorea, Hollywoodeko mito handienetakoa (h. 1959).
Ekainaren 22a – Beatriz Borboikoa eta Battenbergekoa, Espainiako infanta (h. 2002).
Ekainaren 23a - Constantino Vela, gipuzkoar futbolaria (h. 1957).
Ekainaren 23a – Li Xiannian, Txinako Herri Errepublikako presidentea (h. 1992).
Ekainaren 28a – Eric Ambler, ingeles idazle eta gidoigilea (h. 1998).
Ekainaren 28a – José Antonio Elola-Olaso, gipuzkoar politikari falangista (h. 1976).
Ekainaren 28a – Christophe Soglo, Beningo presidentea (h. 1983).
Ekainaren 30a – Juan Bosch, Dominikar Errepublikako presidentea eta dominikar literaturako idazle gailenetako bat (h. 2001).

Uztaila

Uztailaren 1a – Juan Carlos Onetti, uruguaiar idazlea (h. 1994).
Uztailaren 12a – Jean Errekart, euskal herritar politikaria (h. 1971).
Uztailaren 13a – Souphanouvong, Laoseko lehendabiziko presidentea (h. 1995).
Uztailaren 13a – Marie-Thérèse Walter, frantziar emakumea, Pablo Picassoren maitalea eta modeloa (h. 1977).
Uztailaren 15a – William Gemmell Cochran, eskoziar estatistikaria (h. 1980).
Uztailaren 15a – Jean Hamburger, frantziar medikua, nefrologiaren aitzindaria eta Nefrologiako Nazioarteko Elkartearen sortzailea (h. 1992).
Uztailaren 18a – Andrei Andreievitx Gromyko, Sobiet Goreneko Presidiumeko presidentea (h. 1989).
Uztailaren 18a – Mohammed Daoud Khan, Afganistango lehen presidentea (h. 1978).
Uztailaren 25a – Santiago Urtizberea, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1985).
Uztailaren 26a – Ida Mandenova, sobietar botanikoa eta esploratzailea (h. 1995).
Uztailaren 28a – Malcolm Lowry, ingeles idazlea (h. 1957).
Uztailaren 29a – Chester Himes, estatubatuar idazlea (h. 1984).
Uztailaren 30a – C. Northcote Parkinson, britainiar itsas historialaria, erakunde burokratikoetatik duen satiragatik ezaguna (h. 1993).

Abuztua

Abuztuaren 3a – Jose Maria Areiltza, euskal herritar politikari eta diplomatikoa eta Bilboko alkatea (h. 1998).
Abuztuaren 10a – Leo Fender, estatubatuar gitarra ekoizlea (h. 1991).
Abuztuaren 10a – Mohammed V.a Marokokoa, Marokoko erregea (h. 1961).
Abuztuaren 12a – Mary Jayne Gold, naziengandiko iheslarien estatubatuar laguntzailea (h. 1997).
Abuztuaren 20a – Olga Rubtsova, errusiar xake jokalaria (h. 1994).
Abuztuaren 23a – Luisa Irigoien Larrañaga, gipuzkoar maistra eta Oiartzungo Euzko Emakume Abertzale Batzako partaidea (h. 2009).
Abuztuaren 23a – Nicolás Mentxaka Beitia, bizkaitar futbolaria.
Abuztuaren 27a – Sylvère Maes, belgikar txirrindularia (h. 1966).
Abuztuaren 27a – Lester Young, estatubatuar saxofoi-jotzailea (h. 1959).
Abuztuaren 30a – Bonifazio Arandia, bizkaitar soinujolea (h. 1987).

Iraila

Irailaren 1a – Hildegard Peplau, erizaintzaren teoriko estatubatuarra (h. 1999).
Irailaren 3a – Elise Harmon, estatubatuar fisikaria, kimikaria eta asmatzailea (h. 1985).
Irailaren 7a – Elia Kazan, greziar jatorriko estatubatuar zinemagilea (h. 2003).
Irailaren 7a – Antonio Mairena, flamenkoaren historiaren abeslari handienetariko bat (h. 1983).
Irailaren 10a – Tránsito Amaguaña, ekuadortar aktibista indigenista (h. 2009).
Irailaren 15a – Jean Batten, zeelandaberritar hegazkinlaria, abiazioko emakume aitzindaria (h. 1982).
Irailaren 18a edo 21a – Kwame Nkrumah, Ghanako lehendabiziko presidentea (h. 1972).
Irailaren 22a – David Riesman, estatubatuar soziologoa (h. 2002).
Irailaren 28a – Al Capp, estatubatuar komikigilea (h. 1979).
Irailaren 29a – Vasco Bergamaschi, italiar txirrindularia (h. 1979).

Urria

Urriaren 2a – Alex Raymond, estatubatuar marrazkigilea, komikigintzan eragin handia izan duena (h. 1956).
Urriaren 7a – Amada García Rodríguez, galiziar militante komunista (h. 1938).
Urriaren 9a – Pedro Bilbao, getxoztar medikua (h. 1992).
Urriaren 9a – Linda Braidwood, estatubatuar arkeologoa, historiaurrean aditua (h. 2003).
Urriaren 9a – Lila Kedrova, Errusian jaiotako frantziar aktorea (h. 2000).
Urriaren 11 – Isabel García Lorca, espainiar irakasle eta idazlea (h. 2002).
Urriaren 13a – Art Tatum, estatubatuar jazz-pianista eta musikagilea (h. 1956).
Urriaren 17a – Joaquín Satrustegi, gipuzkoar abokatu eta politikaria (h. 1992).
Urriaren 18a – Norberto Bobbio, italiar filosofo eta politologoa (h. 2004).
Urriaren 19a – Marguerite Perey, frantziar fisikaria, frantzioaren aurkitzailea eta Frantziako Zientzien Akademiako kide aukeratutako lehen emakumea (h. 1975).
Urriaren 23a – Maria Paz Jiménez Escudero, gipuzkoar margolaria (h. 1975).
Urriaren 26a – Affonso Eduardo Reidy, brasildar arkitektoa (h. 1964).
Urriaren 28a – Francis Bacon, irlandar margolaria (h. 1992).
Urriaren 28a – Francisco Ciutat, Angelito, espainiar militarra (h. 1986).

Azaroa

Azaroaren 2a – Luis Olivé, piemonteraz idatzi zuen piemontear poeta (h. 1995).
Azaroaren 3a – Martin Donamaria, anaia Rosendo, nafar beneditar fraidea (h. 1936).
Azaroaren 4a – Ciro Alegría, peruar idazlea, Latinoamerikako indigenismoaren ordezkari nagusienetako bat (h. 1967).
Azaroaren 8a – Jesús Prados Arrarte, bizkaitar ekonomialaria (h. 1983).
Azaroaren 9a – Alejandro Lizaso, gipuzkoar txistularia (h. 1937).
Azaroaren 11 – Robert Ryan, estatubatuar aktorea (h. 1973).
Azaroaren 14an itsaoan galdua – Joshua Slocum, kanadar itsasgizon eta abenturazalea, munduari itsasoz eta ontzi batean bakarka bira eman zion lehenbiziko gizasemea (j. 1844).
Azaroaren 19a – Peter Drucker, estatubatuar kudeaketa-aditu eta idazlea (h. 2005).
Azaroaren 19a – Mariano Estornes Lasa, euskal idazlea (h. 1997).
Azaroaren 19a – Carlos López Moctezuma, mexikar aktorea (h. 1980).
Azaroaren 22a – George Steer, britainiar kazetari eta gerra-korrespontsala (h. 1944).
Azaroaren 26a – Eugène Ionesco, errumaniar jatorriko frantziar idazlea (h. 1994).
Azaroaren 27a – James Agee, estatubatuar eleberrigile, kazetari, poeta, gidoilari eta filmen kritikaria (h. 1955).
Azaroaren 27a – Irene Polo, Argentinan erbesteratutako kataluniar kazetaria, publizista eta antzerki ordezkaria (h. 1942).

Abendua

Abenduaren 2a – June Clyde, estatubatuar aktorea, dantzaria eta abeslaria (h. 1987).
Abenduaren 8a – Gratien Gélinas, kanadar antzerkigilea (h. 1999).
Abenduaren 9a – Douglas Fairbanks Jr., estatubatuar antzezlea (h. 2000).
Abenduaren 11 – Toshiko Yuasa, Frantzian lan egin zuen fisikari nuklear japoniarra, lehen emakume japoniar fisikaria (h. 1980).
Abenduaren 13a – Estanislao Urruzola, Uxola, euskal idazlea (h. 1986).
Abenduaren 14a – Edward Lawrie Tatum, estatubatuar biologoa, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1975).
Abenduaren 16a – Adelina Zendejas Gómez, mexikar irakasle, kazetari eta aktibista (h. 1993).
Abenduaren 19a – Pedro Regueiro, gipuzkoar futbolaria (h. 1985).
Abenduaren 22a – Paben Loidi, euskal olerkaria (h. 1985).
Abenduaren 24a – Gregorio Urkaregi, berrogeita sei urtez Begoñako etxeko-medikua (h. 1987).
Abenduaren 25a – Karlos Santamaria, gipuzkoar matematikaria, euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzailea, irakaslea, politikaria eta idazlea (h. 1997).
Abenduaren 26a – Oldřich Nejedlý, txekoslovakiar futbolaria (h. 1990).
Abenduaren 27a – Margit Kalocsai, hungariar gimnasta (h. 2007).
Abenduaren 28a – María Rosa Alonso, kanariar irakasle, filologo eta saiakeragilea (h. 2011).
Abenduaren 30a – Jaime Lazkano, nafar futbolaria (h. 1983).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Delia Lauroba, gipuzkoar abertzalea, Emakume Abertzale Batza taldeko kidea (h. 2004).
Eduardo Olasagasti, bizkaitar arkitektoa (h. 1975).
Eusebio Bastida, euskal txirrindularia (h. 1986).
Ignazio Omaetxebarria, bizkaitar idazlea, frantziskotarra (h. 1995).
Jacinto Saldise, nafar enpresaburu eta Osasunako presidentea (h. 1996).
Luis Peña Basurto, gipuzkoar historiaurrearen-ikerlaria, espeleologo, etnografoa, intelektuala eta idazlea (h. 1990).
Margarita Araneta Urrutia, gipuzkoar ekintzaile komunista (h. 2001).
André Dalmas, frantziar idazlea (h. 1989).
Belarmina Suárez Muñiz, asturiar emakume sindikalista, errepresio frankistaren biktima (h. 1938).
Francisco Grande Covián, espainiar medikua (h. 1995).
Tikvah Alper, hegoafrikar fisikaria eta erradiobiologoa, entzefalopatia espongiformearen transmisio mekanismoak aurkitu zituena (h. 1995).

Heriotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 12a – Hermann Minkowski, lituaniar-alemaniar matematikaria eta Albert Einsteinen irakaslea (j. 1864).
Urtarrilaren 13a – Eva Bonnier, suediar margolari eta filantropoa (j. 1857).
Urtarrilaren 27a – Aniceto Lagarde, nafar margolari eta ingeniaria (j. 1832).
Urtarrilaren 30a – Martha Finley, estatubatuar irakasle eta idazlea (j. 1828).

Otsaila

Otsailaren 3a – Jose Frantzisko Navarro Arzak, euskal herritar ingeniaria, asmatzailea eta enpresaburua, AEBetako 20 dirutza handienetako baten jabea (j. 1823).
Otsailaren 5a – Henry Russell, okzitaniar-britainiar alpinista, mendizalea, bidaiaria eta abenturazalea (j. 1834).
Otsailaren 8a – Catulle Mendès, frantziar idazlea (j. 1841).
Otsailaren 8a – Giacinto Morera, italiar matematikaria eta fisikaria, analisi konplexuan aditua (j. 1856).
Otsailaren 17a – Jeronimo, apatxeen buruzagia (j. 1829).
Otsailaren 25a – Caran d'Ache, frantziar satiragile eta marrazkilari politikoa (j. 1858).
Otsailaren 26a – Hermann Ebbinghaus, alemaniar psikologoa (j. 1850).

Martxoa

Martxoaren 8a – José Roure, arabar kazetari eta antzerkigilea (j. 1864).
Martxoaren 20a – Sina Mesdag-van Houten, herbehereetar margolaria (j. 1834).
Martxoaren 24a – John Millington Synge, irlandar idazle, olerkari, antzerkigile eta folklore biltzailea (j. 1871).
Martxoaren 25a – Ruperto Chapí, espainiar musikagilea (j. 1851).

Apirila

Apirilaren 3a – Pascual Cervera y Topete, Espainiako Itsas Armadaren almirantea (j. 1839).
Apirilaren 10a – Algernon Charles Swinburne, ingeles poeta eta kritikaria (j. 1837).
Apirilaren 13a – Whitley Stokes, irlandar abokatu eta zelta hizkuntzen ikerlaria (j. 1830).
Apirilaren 21a – José Higinio Uriarte García del Barrio, Paraguaiko presidentea (j. 1843).
Apirilaren 26a – Vicente Berrueta, gipuzkoar margolaria (j. 1867).
Apirilaren 27a – Manez Saint-Jean, Katxo, lapurtar bertsolaria (j. 1844).

Maiatza

Maiatzaren 10a – Futabatei Shimei, japoniar idazle eta literatura-kritikaria (j. 1864).
Maiatzaren 18a – Isaac Albéniz, kataluniar musikagilea (j. 1860).
Maiatzaren 18a – George Meredith, britainiar idazlea (j. 1828).

Ekaina

Ekainaren 14a – Witold Wojtkiewicz, poloniar margolaria, sinbolismo mugimendukoa (j. 1879).

Uztaila

Uztailaren 11 – Simon Newcomb, kanadar-estatubatuar astronomoa (j. 1835).
Uztailaren 18a – Karlos Maria Borboi Austria-Estekoa, Espainiakoa izenaz erregegai karlista (j. 1848).

Abuztua

Abuztuaren 17a – Joan Iturralde Suit, nafar historialari, idazle, artista eta euskalaria eta Nafarroako Euskara Elkargoko kidea (j. 1840).

Iraila

Irailaren 2a – Ramon Goikoetxea, Evangelista de Ibero, nafar kaputxinoa (j. 1873).

Urria

Urriaren 8a – Nemesio Artola, gipuzkoar diplomazialari eta idazlea (j. 1843).
Urriaren 13a – Francesc Ferrer, kataluniar politikari eta pedagogo iraultzailea (j. 1859).
Urriaren 15a – Hilario Gaiztarro, Donostiako San Ignacio klinika sortu zuen gipuzkoar kirurgialaria (j. 1859).
Urriaren 19a – Cesare Lombroso, italiar kriminologo, frenologo, sendagile eta Italiako kriminologia positibistako eskolaren sortzailea (j. 1835).
Urriaren 26a – Itō Hirobumi, japoniar politikaria (j. 1841).

Azaroa

Azaroaren 8a – Charles Bordes, frantziar musikagilea (j. 1863).
Azaroaren 9a – William Powell Frith, ingeles margolaria (j. 1819).
Azaroaren 13a – Æneas Mackay, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1838).
Azaroaren 18a – Renée Vivien, frantsesez idazten zuen britainiar poeta (j. 1877).
Azaroaren 21a – Peder Severin Krøyer, daniar margolaria (j. 1851).
Azaroaren 25a – Nicolas Armentia, frantziskotar euskalduna, XIX. mendeko geografo amerikarrik garrantzitsuena (j. 1845).

Abendua

Abenduaren 4a – Alessandro Fortis, Italiako lehen ministroa (j. 1841).
Abenduaren 8a – Whitcomb Judson, estatubatuar makina saltzaile, ingeniari mekanikoa eta asmatzailea, kremailera modernoaren sortzailea (j. 1846).
Abenduaren 10a – Hodei Gorri (Makhpyia-luta), siux oglalar amerindiarren buruzagia (j. 1822).
Abenduaren 15a – Francesc Tàrrega, espainiar musikagilea eta gitarrista (j. 1852).
Abenduaren 17a – Leopoldo II.a Belgikakoa, Belgikako erregea eta Belgikar Inperio Kolonialaren sortzailea (j. 1835).
Abenduaren 21a – Charles-Louis Philippe, frantziar idazlea (j. 1874).
Abenduaren 24a – Nicolaas Pierson, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1839).
Abenduaren 26a – Frederic Remington, estatubatuar margolari, eskultore, ilustratzaile eta idazlea (j. 1861).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Iraila – Paul Laffitte, Bizkaian jaiotako ekonomialari eta kazetari politikoa (j. 1839).
Jerónimo Ortiz de Urbina, arabar arkitektoa (j. 1824).
Jose Maria Carrera, gipuzkoar emigrantea Uruguain, Laurak-Bat lehen euskal etxearen sortzaileetako bat (j. 1836).
Victor Stempf, alemaniar euskalaria (j. 1841).

Nobel saridunak:

Fisika: Guglielmo Marconi eta Karl Ferdinand Braun
Kimika: Wilhelm Ostwald
Literatura: Selma Lagerlof
Medikuntza: Emil Theodor Kocher
Bakea: Auguste Beernaert eta Paul Henri Balluet d'Estournelles de Constant

Kanpo estekak

Datuak: Q2057
Multimedia: 1909 / Q2057

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.