 Kiel legi la taksonomion | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 purpura alpinio (Alpinia purpurata) | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| zingibro Zingiber Mill. | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||||
La zingibracoj[2] (latine Zingiberaceae) estas planta familio el unukotiledonaj angiospermoj. Tiu familio estas la plej granda familio el la zingibraloj (Zingiberales), kun ĉirkaŭ 50 genroj kaj preskaŭ 1600 specioj[1],[3]. Ĝia tipa genro estas zingibro[2].
Ili estas bonodoraj, moltigaj plantoj, kiuj kreskas ĉefe en la humidaj, marĉaj regionoj de la tropikoj kaj subtropikoj.
La specioj de la familio estas plurjaraj kaj havas disbranĉajn, karnajn rizomojn. Ilia alto povas atingi eĉ 6 m. Kelkaj specioj estas epifitonaj (tio estas, ili uzas aerradikoj por teni sin sur plantoj). La ingosimile formiĝintaj folibazoj formas ofte ŝajntigon. La koloro kaj la konstruo de la verdaj sepaloj diferencas de la petaloj. La infloreskaj brakteoj konstruiĝas spirale same kiel la floroj. La infloresko estas strobilsimila.
La floro dela zingibracoj estas – simile al tiuj de la orkideacoj - labia. En la korola tuneleto produktiĝas nektaro. La okulfrape korolriĉaj floroj floras ĉe kelkaj specioj nur kelkajn horojn kaj ilin polenigas verŝajne papilioj.
La genro Achasma havas interesan evoluon, ĉar la floropartoj kreskas subtere krom la brile ruĝa, petalsimila involukro, kiu aperas super la grundo.
Kelkaj specioj:
- Kurkumo (Curcuma longa) havas dikan rizomon, kiun oni sekigas, muelas por spicaĵo
- Zingibro (Zingiber officinale)
- Paradiz-grajno
- malabara kardamomo (Elettaria cardamomum)
- Ĉina zingibro (Alpinia-specioj) estas ornamplantoj
- la radik-zingibroj (Hedychium) uzatas kiel ornamplantoj (por girlandoj)
- Amomo
Taksonomio
Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (13 maj. 2020)[1],[3], jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj[4]:
- Angiospermae - angiospermoj
- Zingiberales Griseb. - zingibraloj
- Zingiberaceae Martinov - zingibracoj
- Aframomum K. Schum. - aframomo
- Alpinia Roxb. - alpinio[5]
- Amomum Roxb. - amomo[6]
- Aulotandra Gagnep. - aŭlotandro
- Boesenbergia Kuntze - besenbergio
- Burbidgea Hook. f. - burbiĝeo
- Camptandra Ridl. - kamptandro
- Caulokaempferia K. Larsen - kaŭlokempferio
- Cautleya (Royle ex Benth. & Hook. f.) Hook. f. - kaŭtlejo
- Cornukaempferia - kornukempferio
- Curcuma L. - kurkumo[7]
- Cyphostigma Benth. - cifostigmo
- Distichochlamys M.F.Newman - distikoklamido
- Elettaria Maton - eletario[8]
- Elettariopsis Baker - eletariopso
- Etlingera - etlingero[9]
- Gagnepainia K. Schum. - ganjepenio
- Geocharis (K. Schum.) Ridl. - geokarito
- Geostachys (Baker) Ridl. - geostakio
- Globba L. - globao
- Haniffia Holttum - hanifio
- Haplochorema K. Schum. - haplokoremo
- Hedychium J. Koenig - hedikio
- Hemiorchis Kurz - hemiorkido
- Hitchenia Wall. - hiĉenio
- Hornstedtia Retz. - hornstetio
- Kaempferia L. - kempferio
- Kedhalia - kedalio
- Laosanthus K. Larsen & Jenjitt - laosanto
- Larsenianthus - larsenianto
- Leptosolena C. Presl - leptosoleno
- Myxochlamys A.Takano & Nagam. - miksoklamido
- Nanochilus K. Schum. - nanokilo
- Newmania - neŭmanio
- Parakaempferia A.S. Rao & D.M. Verma - parakempferio
- Phaeomeria (Ridl.) Lindl. ex K. Schum. - feomerio**
- Plagiostachys Ridl. - plagiostakio
- Pleuranthodium (K. Schum.) R.M. Sm. - pleŭrantodio
- Pommereschea Wittm. - pomereŝeo
- Renealmia L. f. - renealmio
- Rhynchanthus Hook. f. - rinkanto
- Riedelia Oliv. - ridelio*
- Roscoea Sm. - roskoeo
- Scaphochlamys Baker - skafoklamido
- Siamanthus K. Larsen & J. Mood - siamanto
- Siliquamomum Baill. - silikvamomo
- Siphonochilus J.M. Wood & Franks - sifonokilo
- Smithatris W.J. Kress & K. Larsen - smitatro
- Stadiochilus R.M. Sm. - stadiokilo
- Stahlianthus Kuntze - stalianto
- Tamijia S.Sakai & Nagam. - tamijao
- Vanoverberghia Merr. - vanoverbergio
- Zingiber Mill. - zingibro[2]
- Zingiberaceae Martinov - zingibracoj
- Zingiberales Griseb. - zingibraloj
- *genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.
- **genro akceptita en WFO sed ne en TPL. Tamen laŭ WFO, estas neniu akceptita specio en ĝi.
Referencoj
- 1 2 3 Zingiberaceae ĉe World Flora Online
- 1 2 3 zingibro en PIV ĉe vortaro.net
- 1 2 Zingiberaceae ĉe The Plant List
- ↑ Listo de plantoj baza ĉe Google Sheets
- ↑ alpinio en PIV ĉe vortaro.net
- ↑ amomo en PIV ĉe vortaro.net
- ↑ kurkumo en PIV ĉe vortaro.net
- ↑ eletario en PIV ĉe vortaro.net
- ↑ etlingero en PIV ĉe vortaro.net