La Universala Deklaracio pri Besta Bonfarto (UDBB) estas propono por interregistara interkonsento por rekoni ke bestoj estas vivestaĵoj kapablaj senti kaj suferi, ke ili havas bonfarajn bezonojn, kiujn oni devas respekti kaj ke krueleco kontraŭ ili devas fini. Se aprobite de la Unuiĝintaj Nacioj, la UDBB estus aro de principoj kiuj instigus naciajn registarojn krei aŭ plibonigi iniciatojn kaj leĝaron por la protekto de bestoj.

Besta bonfarto estas grava ne nur por bestoj, sed ankaŭ havas ĉiam pli evidentan rilaton kun daŭripova evoluo, manĝsekureco kaj aliaj aferoj, kiuj estas zorgitaj fare de la Unuiĝintaj Nacioj. Tial oni diras, ke UDBB povus helpi atingi kelkajn el la Jarmilaj Evoluigaj Celoj, kiujn tiu ĉi organizo proponis en 2000.

La Universala Deklaracio pri Besta Bonfarto (UDBB) estis elpensita de la Monda Societo por Bestprotekto WSPA,  kiu funkcias kiel la sekretariejo por la iniciato subtenata de aliaj el la plej gravaj bestprotektaj organizoj tutmonde kiel la Humana Societo de Usono. La Monda Organizo por Besta Sano (OIE) deklaris sian subtenon al UDBB en 2007.

Tio ĉi ne devus esti konfuzita kun la Deklaro de Bestaj Rajtoj (2011) aŭ la Universala Ĉarto de la Rajtoj de Aliaj Specioj (2000).

Fono [1]

Jam en la jaro 1978, UNESKO aprobis en Bruselo la Universalan Deklaracion pri Rajtoj de Bestoj. Ĝi enhavas dek kvar artikolojn. Jen la unuaj kvar artikoloj de tiu grava dokumento:

1. Ĉiuj bestoj naskiĝas egalaj antaŭ la vivo kaj havas la samajn rajtojn je ekzistado.

2.a. Ĉiu besto rajtas esti respektata.

2.b. La homo, kiel animala specio, ne rajtas ekstermi aliajn animalojn aŭ ekspluati ilin, ignorante tiun rajton; li devas meti siajn sciojn favore al bestoj.

2.c. Ĉiu besto rajtas atenton, zorgojn kaj protekton, fare de la homo.

3.a. Neniu besto estu submetata al mistraktado aŭ kruelaj agoj.

3.b. Se estas necese mortigi beston, tiam ĝi devas morti en tre rapida maniero, sen doloro kaj sen angoro.

4.a.Ĉiu besto apartenanta al sovaĝa specio rajtas vivi libera, en sia natura medio, ĉu surtere, enaere aŭ enakve, kaj rajtas reproduktiĝi.

4.b. Ĉiaspeca malliberigo, eĉ por edukaj celoj, kontraŭas tiun rajton.

Alia grava dokumento koncerne tiun temon estas la Deklaro de Kembriĝo, farita en la jaro 2012. En ĝi neŭrosciencistoj deklaris:

“Manko de novkortekso ŝajne ne malhelpas, ke vivanta organismo spertu emociajn statojn. Evidentaĵoj indikas, ke nehomaj animaloj posedas anatomiajn, neŭroĥemiajn kaj neŭrofiziologiajn strukturojn kongruajn kun konscio, kaj povas konduti intence. Sekve, evidentaĵoj indikas, ke homoj ne estas la solaj estuloj, kiuj havas neŭrologiajn strukturojn estigantajn konscion. Nehomaj animaloj, kiel mamuloj kaj birdoj, kaj ankaŭ multaj aliaj bestoj, inkluzive de polpoj, havas tiajn neŭrostrukturojn.”

Registaroj kaj institucioj kiuj subtenas la UDBB

  • Bolivio
  • Kamboĝo
  • Kostariko
  • Fiĝioj
  • Nov-Zelando
  • Panamo
  • Svedio
  • Sejŝeloj
  • Monda Veterinara Asocio (WVA).
  • Monda Asocio de Malgrandaj Bestaj Veterinistoj.
  • Monda Organizo por Besta Sano (OIE).
  • Commonwealth Veterinary Association (CVA).
  • Federacio de Veterinistoj de Eŭropo (FVE).
  • Naciaj Veterinaraj Unuiĝoj de:
  • SUVEPA Urugvajo
  • Kolegio de Veterinaraj Kuracistoj de Kostariko.
  • Kolegio de Bestkuracistoj de Fajlilo - Peruo.
  • Kolegio de Bestkuracistoj de la Provinco de Bonaero.
  • Kolegio de Veterinistoj de Bonaero (Federacia Ĉefurbo).
  • Ministerioj pri Medio kaj Agrikulturo – Kolombio.
  • Vicministerio pri Medio - ​​Bolivio.
  • Ĉilia Ministerio de la Medio.

Kontraste al la UDBB: protektismaj estaĵoj tra la mondo atendas ke UN promulgu la DUDA (Universala Deklaracio de Bestaj Rajtoj) kiu diferencas de la UDBB per aserto ke bestoj havas rajtojn kaj ne nur liberecojn, kun la devo establita de la ŝtato konservi tiujn rajtojn, kaj ne nur al la posedantoj de tiuj bestoj, forigante populaciokontrolon per eŭtanazio.

Publika subteno por la iniciato

Peticio kolektas la subtenon de la mondcivitanoj al la Universala Deklaracio pri Besta Bonfarto, ĝis nun preskaŭ du milionoj da homoj kontribuis siajn subskribojn.

Vidu ankaŭ

  • besta leĝo
  • bestaj rajtoj laŭ lando aŭ teritorio
  • Besta bonfaro
  • Deklaro pri Grandaj Simioj
  • Listo de bestrajtaj rekomendantoj

Por plia legado

  • Appleby, M.C. and Sherwood, L. (2007) Animal Welfare Matters to Animals, People and the Environment: The case for a Universal Declaration on Animal Welfare, London: WSPA.

Referencoj

  1. ↑ Esperanta Retradio Respekto al bestoj la 29an de marto 2023

Eksteraj ligiloj

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.