| Tventa dialekto | ||
| Tweants | ||
| moderna lingvo • dialekto | ||
|---|---|---|
| malaltsaksa lingvo | ||
| Parolata en | Nederlando | |
| Denaskaj parolantoj | ĉ. 340,000 (2003) | |
| Skribo | latina alfabeto | |
| Oficiala statuso | ||
| Oficiala lingvo en | Nederlando | |
| Lingvaj kodoj | ||
| Lingvaj kodoj | ||
| ISO 639-3 | twd | |
| Glottolog | twen1241 | |
| Angla nomo | Tweants | |
| Franca nomo | twents | |
| Vikipedio | ||
La tventa (tvente: Twents aŭ Tweants, nederlande: Twents) estas dialekto de la malaltsaksa lingvo. Ĝi estas parolata ĉiutage de proksimume 62 %[1] da loĝantoj de Twente, regiono en la nederlanda provinco Overiselo, apud la limo de Germanujo. Ne ekzistas norma tventa lingvo, ĉiu urbo kaj vilaĝo havas propran lokan varianton, sed homoj kiu parolas la tventan povas kompreni la aliajn variantojn. Tial homoj nomas la lingvon ne ĉiam la tventa, sed ofte uzas la nomon de la loka varianto. Multaj gepatroj nuntempe eduki iliajn gefilojn en la Nederlanda, tamen la aprecado de la lingvo kreskas dum la lastajn jarojn.
Elparolo
La tventa ne havas norman elparolon aŭ ortografion; ĉiuj vilaĝoj havas sian propran lokan variaĵon.
Vokaloj
| Antaŭa | Centra | Malantaŭa | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| malrondigita | rondigita | malrondigita | rondigita | |||||
| mallonga | longa | mallonga | longa | mallonga | longa | mallonga | longa | |
| Malvasta | i | iː | y | yː | u | uː | ||
| Preskaŭ malvasta | ɪ | ɪː | ʏ | ʏː | ʊː | |||
| Mezvasta | ɛ | ɛː | œ | œː | ə | ɔ | ɔː | |
| Vasta | a | aː | ||||||
| Komenca punkto | Fina punkto | |
|---|---|---|
| Antaŭa | Malantaŭa | |
| Preskaŭ malvasta | ɪi | |
| Duonvasta | ɛi | ɔu |
| Mallonga | Longa | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fonemo | IFA | Ortografio | Signifo | Fonemo | IFA | Ortografio | Signifo |
| /i/ | /i/ | ie | 'vi' | /iː/ | /ˈriːʝə/ | riege | 'palisumi' |
| /y/ | ekzemplo bezonata | /yː/ | /byːl/ | buul | 'sako' | ||
| /u/ | /hus/ | hoes | 'domo' | /uː/ | /uːl/ | oel | 'strigo' |
| /ɪ/ | /vɪs/ | vis | 'fiŝo' | /ɪː/ | /kɪːnt/ | keend | 'infano' |
| /ʏ/ | /ˈbrʏməl/ | brummel | 'rubusoj' | /ʏː/ | /lʏː/ | leu | 'popolo' |
| /ʊː/ | /blʊːm/ | bloom | 'floro' | ||||
| /ɛ/ | /bɛk/ | bek | 'buŝo' | /ɛː/ | /kɛːrk/ | keark | 'kirko' |
| /œ/ | /lœs/ | lös | 'loza' | /œː/ | /ˈɪːnlœːstɪx/ | éénlöastig | |
| /ə/ | /ˈbrʏməl/ | brummel | 'rubusoj' | ||||
| /ɔ/ | /kɔp/ | kop | 'taso' | /ɔː/ | /skɔːp/ | skoap | 'ŝafo' |
| /a/ | /tak/ | tak | 'branĉo' | /aː/ | /aːp/ | aap | 'simio' |
| /ɪi/ | /nɪi/ | nij | 'nova' | ||||
| /ɛi/ | /vlɛis/ | vleis | 'viando' | ||||
| /ɔu/ | /slɔu/ | slouw | |||||
Gramatiko
Estanteco
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| ik lope | mi promensas |
| iej loopt | vi promenas |
| hee löp | li promenas |
| zee löp | ŝi promenas |
| wie loopt | ni promenas |
| ieleu loopt | vi promenas (plurale) |
| zee loopt | ili promenas |
Estinteco
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| ik leupe | mi promenis |
| iej leupn | vi promenis |
| hee leup | li promenis |
| zee leup | ŝi promenis |
| wieleu leupn | ni promenis |
| ieleu leupn | vi promenis (plurale) |
| zee leupn | ili promenis |
Pluralo
La formo de pluralaj substantivoj dependas de la genro de la vorto. La tventa havas 3 genrojn: vira, ina kaj neŭtra.
Vira genro
La pluralo por viraj vortoj ĝenerale estas farita per aldono de umlaŭto kaj vortfina -e al la substantivo.
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| eenn hoond | unu hundo |
| twee heunde | du hundoj |
Ina genro
La pluralo por inaj vortoj ĝenerale estas farita per aldono de vortfina -n al la substantivo.
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| ene komme | unu bovlo |
| twee komn | du bovloj |
Neŭtra genro
La pluralo por neŭtraj vortoj ĝenerale estas farita per aldono de vortfina -er al la substantivo.
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| een keend | unu infano |
| twee keender | du infanoj |
Se la neŭtra substantivo havas malantaŭan vokalon, ĝi ankaŭ ricevas umlaŭton kaj -er.
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| een book | unu libro |
| twee beuker | du libroj |
Diminutivo kaj pluralo
| Tvente | Esperante |
|---|---|
| een kumke | unu bovleto |
| twee kumkes | du bovletoj |
Referencoj
- ↑ Bloemhoff, H. et al. Taaltelling Nedersaksisch: Een enquête naar het gebruik en de beheersing van het Nedersaksisch in Nederland. Groningen: Sasland (2005). 39-40.
Eksteraj ligiloj
- Fonetiko de la tventa Arkivigite je 2016-03-03 per la retarkivo Wayback Machine