Székesfehérvár
Hungaria urbo • urbo • urbo kun departementaj rajtoj • urbo kun departementaj rajtoj (ĝis 1990) • urbo kun komunumaj rajtoj

Flago

Blazono

Flago Blazono
Administrado
Poŝtkodo 8000–8019
En TTT Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro 95 915  (2023) [+]
Loĝdenso 561 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo 47° 12′ N, 18° 25′ O (mapo)47.218.416666666667Koordinatoj: 47° 12′ N, 18° 25′ O (mapo) [+]
Alto 118 m [+]
Areo 170,89 km² (17 089 ha) [+]
Horzono Mezeŭropa tempo [+]
Székesfehérvár (Hungario)
Székesfehérvár (Hungario)
DEC
Székesfehérvár
Székesfehérvár
Situo de Székesfehérvár

Map

Alia projekto
Vikimedia Komunejo Székesfehérvár [+]

Székesfehérvár [sEkeŝfehErvAr] Pri tiu ĉi sono aŭdu estas urbo en Hungario en regiono Meza Transdanubio, en departemento Fejér. Ĝi estas ĉefurbo de la departemento kaj distrikto, havanta la rangon departementrajta, fine ankaŭ sidloko de diocezo. La loknomo signifas hungare: rezida-blanka-fortikaĵo. Ĉar ne estis latina nomo (tie estis nur marĉo dum la romianoj), oni uzas la vorton Alba Regia.

Aerfoto pri la urbocentro

Situo

Székesfehérvár situas sur ebenaĵo preter aŭtoŝoseo M7 inter Budapeŝto kaj Balatono, laŭ la fervoja linio Budapeŝto-Balatono, krome estas ankaŭ aliaj ĉefvojoj kaj fervojoj.

Aerfoto pri la baziliko-katedralo
Episkopa palaco en Székesfehérvár
Departementa domo en Székesfehérvár

Historio

La urbo estis loĝata jam dum la neolitiko. Unue la romianoj ne fondis tie urbon, ĉar tiutempe ĝi estis marĉa regiono, sed estis proksime alia granda urbo Gorsium, kie nun estas vilaĝo Tác.

Hungara princo Géza en 972 fondis komunumon, poste Stefano la 1-a (Hungario) faris tion grava urbo, dume ĝi iĝis episkopejo. Multaj reĝoj vivis tie. Troviĝas tie 15 reĝaj tomboj. La loko kontraŭstaris la mongolan atakon en 1241. La turkoj okupis la urbon inter la 1543-1688. En 1703 la urbo ricevis la rangon libera reĝa urbo. En 1777 episkopejo fondiĝis.

Post la 1-a mondmilito, kiam restis nur la unu triono da la landoparto, la urbo ricevis pli da taskoj. Komenciĝis industria prospero. Longe estis famaj fabrikoj Ikarusz (autobus-produktado) kaj Videoton (televizio-produktado). La urbo estas ankaŭ universitata urbo. En 1945 okazis grandaj bataloj inter Ruĝa Armeo kaj germanoj. La germanoj sukcese reokupis la urbon kaj tenis ĝin dum pli ol unu monato, dume estis oftaj bombardadoj.

Kroma vidindaĵo estas fortikaĵo de Bory [bori]. Jenő Bory estis profesoro pri arkitekto, sed estis ankaŭ pentristo, skulptisto kaj poeto. Li mem konstruis fortikaĵon. En ĝi trobeblas pentraĵoj, skulptaĵoj kaj poemoj.

Oni profitas mineralakvon "Mathias Aqua".

Vidindaĵoj

Fortikaĵo de Bory

Sakralaj vidindaĵoj

Profanaj vidindaĵoj

Famuloj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Listo de famuloj naskiĝintaj en Székesfehérvár.

Eduko

Ĝemelurboj

Székesfehérvár en 1780
Nova kvartalo en Székesfehérvár
Nova kvartalo en Székesfehérvár

Referencoj

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.