Slaný
germane Schlan
urbo
Vido al Slaný el Slánská hora
Flago Blazono
Oficiala nomo: Slaný
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Mezbohemia regiono
Distrikto	Distrikto Kladno
Administra municipo	Slaný
Historia regiono	Bohemio
Memorindaĵoj	Velvara pordego, Dia tombo
Rojo	Červený potok
Situo	Slaný
- alteco	234 m s. m.
- koordinatoj	50° 13′ 50″ N 14° 04′ 53″ O / 50.23056 °N, 14.08139 °O / 50.23056; 14.08139 (mapo)
Plej alta punkto
- situo	Slánská hora
- alteco	330,1 m s. m.
Areo	35,11 km² (3 511 ha)
Loĝantaro	16 557 (2023)
Denseco	471,58 loĝ./km²
Montariĝo	Malsupraohara tabulo, Praga plataĵo
Unua skribmencio	1239
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	250 11 ĝis 274 01
NUTS 3	CZ020
NUTS 4	CZ0203
NUTS 5	CZ0203 532819
Katastraj teritorioj	8
Partoj de urbo	10
Bazaj setlejunuoj	32
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Slaný
Retpaĝo: www.meuslany.cz
Portalo pri Ĉeĥio

Slaný estas urbo kun 16 557 loĝantoj (2023), situanta 10 km norde de urbo Kladno en Mezbohemia regiono en Ĉeĥio.

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Neprobylice, Knovíz, Jemníky, Hrdlív, Beřovice, Třebichovice, Tuřany (distrikto Kladno), Přelíc, Smečno, Libovice, Žižice, Studeněves, Kutrovice, Královice kaj Dřínov.

Historio

Vilaĝo kun foirejo estiĝis plej malfrue komence de la 12-a jarcento. En ĝia proksimeco Venceslao la 2-a fondis en la jaro 1305 reĝan urbon. Tiu situis sur altaĵo super rojo (Červený potok = ruĝa rojo) kaj ĝi estis ĉirkaŭbarita per du zonoj de remparoj, kiuj apartigis ĝin de la devena vilaĝo, la pli malfrua Praga antaŭurbo. Jam en la jaro 1419 Slaný alkliniĝis al la flanko de kaliko, poste ĝi estis protektanto de pli modera fluo reprezentata de praganoj. Tábor-orfa soldataro, komandata de Jan Roháč z Dubé, tial konkeris kaj prirabis ĝin, urbodomanoj estis brulmortigitaj en viandaj vendejetoj (tri krucoj en pavimo). En la 16-a jarcento la urbo prosperis, ĉi tie estis reprezentitaj 55 metioj. Komence de la 17-a jarcento ĝi alkliniĝis al kontraŭhabsburga flanko kaj post batalo sur Blanka Monto ĝi estis kruele punita. Jan Šultys z Felsdorfu, naskiĝinta en Slaný, estis inter 27 ekzekutitoj sur la Malnovurba Placo en Prago, Slaný estis senigita de siaj privilegioj kaj ĝi fariĝis servutula urbo. Novaj posedantoj, Martinicidoj, malmole realigis rekatolikigon, en la dua duono de la 17-a jarcento venis en la urbon franciskanoj kaj piaristoj. 170 domoj en la jaro 1795 fariĝis viktimoj de incendio. Sed avantaĝa situo ĉe vojo Saksion ĉiam helpis, por ke la urbo riĉiĝu. Evoluon de industrio subtenis ankaŭ konstruado de fervojo (1873).

La plej malnova memorigaĵo estas preĝejo de sankta Gothardo, devene romana baziliko el la 12-a jarcento. Konserviĝis ankaŭ historiaj domoj, el la iamaj kvar pordegoj nun konserviĝis Velvarská-pordego ĉe la norda rando de la placo, konservita konsistaĵo de la remparoj estas ankaŭ Nigra Bastiono. En la urbo eblas viziti ankaŭ muzeon, kiu estas malfermita tutjare.

Inter famuloj de Slaný apartenas pentristo Josef Navrátil aŭ aktorino Olga Scheinpflugová.

Loĝantaro