Sergej Jesenin | ||
---|---|---|
Persona informo | ||
Сергей Александрович Есенин | ||
Naskiĝo | 21-an de septembro 1895 en Konstantinovo | |
Morto | 28-an de decembro 1925 (30-jaraĝa) en Sankt-Peterburgo, Sovetunio | |
Mortis pro | sinmortigo • murdo vd | |
Mortis per | pendumo vd | |
Tombo | Vagankovo-tombejo vd | |
Lingvoj | rusa vd | |
Ŝtataneco | Rusia Imperio • Respubliko Rusio • Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko • Sovetunio vd | |
Subskribo | ||
Familio | ||
Edz(in)o | Zinaida Reich • Isadora Duncan • Sofya Yesenina-Tolstaya • Anna Izryadnov vd | |
Amkunulo | Nadezhda Volpin vd | |
Infanoj | Tatyana Yesenina • Aleksandr Jesenin-Volpin • Konstantin Yesenin vd | |
Profesio | ||
Okupo | poeto • verkisto vd | |
Aktiva dum | 1910–1925 vd | |
En TTT | Oficiala retejo vd | |
vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Sergej Aleksandroviĉ Jesenin (ruse Сергей Александрович Есенин, pli konata nur kiel Sergej Jesenin, kelkfoje Esenin (naskiĝis la 3-an de oktobro 1895, en Konstantinovo, Rjazana provinco, kaj mortis la 28-an de decembro 1925, en Leningrado) estis eminenta rusa poeto.
Boris Pasternak diris ke li "brulis de la sama arta energio..." kiel Mozart" kaj ke "Li fariĝis fama pro sia delikata akvarela desegnado unuflanke kaj pro sia pesimisma-mortiga sinforlaso aliflanke".
Vivo
Oni rigardas Jesenin kiel unu el la plej talentaj kaj samtempe popularaj rusaj poetoj. Pro sia kamparana deveno li sentis sin "vilaĝa poeto" kaj multaj liaj verkoj temas pri kampara vivo. En 1912 li translokiĝis al Moskvo, kie li eklaboris en librejo kaj ekstudis. En 1921 li vojaĝis en la azia parto de Sovetunio, vizitis Uralon, Taŝkenton kaj Samarkandon.
Li edziĝis al Isadora Duncan en majo 1922, sed eksedziĝis en aŭgusto 1923. Li edziĝis ankaŭ al Zinaida Reich, kiu poste estos edzino de Vsevolod Mejerhold. Jesenin edziĝis kvinfoje kaj havis kvar gefilojn, du el kiuj estis eksteredzecaj.
Komence Jesenin subtenis la ideojn de la oktobra revolucio, sed poste elreviĝis pro ties rezultoj. Multaj el liaj verkoj estis malpermesitaj en Sovetunio, precipe dum la rego de Stalino.
Stilo
En lia literatura kariero, la konatiĝo kun unu el la plej grandaj poetoj de la arĝenta epoko de la rusa poezio, Aleksandr Blok, same kiel kun Sergej Gorodetski kaj Andrej Belij, la estro de la "skita" literatura grupo proksima al la rondoj de la Socialista Revolucia Partio, ricevis konsiderindan pezon. Kiel li poste koncize diris, Belij donis al li la "komprenon pri formo" kaj de Blok kaj Kljuev li studis lirikon. Dum tiu tempo li komencis longan vicon de prezentoj vespere kantante antaŭ spektantaro, eble kiel la nuntempa spoken word.
Lia unua poemaro de - "Radonica" (nomo de rusa festo asociita kun la kulto al mortintoj) (1916) - kaj postaj kolektoj inkluzivis kortuŝajn poemojn pri amo kaj simpla vivo, kun esprimoj de panteisma kredo je naturo, igante lin unu el la plej popularaj siatempaj poetoj. Ĉi tiu poemo, kiu plorigis Gorkij, kritikis Trocki kiel "mezepokan spiriton". Tiutempe Jesenin verkis multajn religie inspiritajn poemojn, el kvazaŭ profeta statuso, en kiu la figuro de Jesuo estas menciita kiel protektanto de malriĉuloj kaj subprematoj.
Lia heredaĵo, aŭ Ĉiu periodo kaj ĝia "Jesenin"
La kvalito de la poezio de Jesenin - t.e. ĝiaj muzikeco kaj sincereco - kaj ĝia enhavo kiu estas profunde enradikiĝinta en la tradicio kaj animo de la rusa popolo, lia tragedia morto en juna aĝo kaj la tumulta vivrakonto baldaŭ kondukis al mito kaj kulto ĉirkaŭ lia karaktero, kiel multaj aliaj eminentaj rusaj poetoj kaj ĉefe de Puŝkin. La verkisto Varlam Shalamov diris, ke en la Gulago krimaj malliberigitoj estis tatuitaj kun jeseninaj rimoj sur siaj haŭtoj. Malgraŭ lia populareco, kaj kvankam li estis entombigita en ŝtata ceremonio, granda parto de liaj beletraĵoj ne rajtis publikiĝi dum jardekoj sub la gvidado de Stalin kaj Ĥruŝĉov en Sovetunio. Alia kontribuo al tio estis la kritiko de unu el la fruaj ideologoj de la komunisma reĝimo, Nikolaj Buĥarin. Jesenin estis denuncita ĉefe pro sia "individuismo" laŭ ili "malsana".
En la 1960-aj jaroj la soveta reĝimo decidis purigi lin de ĉi tiuj "pekoj" kaj kulturi lian kultadon kiel patriota poeto, kiu gloris la patrujon. La plej multaj el liaj verkoj estis publikigitaj dum la gvidado de Breĵnev, post 1966.
Post la falo de komunismo fine de la 1980-aj kaj 1990-aj jaroj, emfazante la konsiderindan religian-misteran parton de lia laboro, li estis adoptita de konservativaj kaj religiemaj rondoj. Jesenin estis prezentita kiel profeto de mesia kolero kaj en la okuloj de dekstremaj ekstremistoj eĉ kiel speco de martirigita sanktulo aŭ "Jesuo de Rusio", viktimo de la komunistoj kaj de judaj "cionismaj framasonoj" gviditaj de Trockij.
Aliflanke Jesenin fariĝis kulta heroo eĉ en la okuloj de samseksemaj aŭdiencoj en Rusio kaj eksterlande, kiuj identiĝis kun la ambaŭseksema flanko de liaj personeco kaj vivo, kaj ankaŭ trovis en lia verko aludojn pri "blua amo" signifanta "sam-seksama". Al la blua koloro, kiu estas menciita tre ofte kaj en multaj kuntekstoj en la poemoj de Jesenin ("Blua Rusio", "Blua Arbaro", "Blua Lumo", "Blua Feliĉo", "La Blua Voĉo de la Ĉevalaj Kruroj", "Vespero de Blueco " ktp.), asociiĝas en la rusa kulturo de la 20a jarcento ankaŭ kun homoerotismo.
Nuntempe liaj kantoj estas instruataj en lernejoj kaj aperas en la rusa populara kulturo. Iuj el ili estis komponitaj de multaj komponistoj en formo de romancoj kaj ankaŭ estas kantoj, kiuj gajnis popolan melodion.
Bernd Alois Zimmermann enmetis lian poezion en sian Requiem für einen jungen Dichter (Rekviemo por Juna Poeto), finitan en 1969.
La Rjazana Ŝtata Universitato estas nomumita honore al li.
Pri liaj lastaj tagoj filmo estas produktita en 2021 titolita "Decembro".
La lasta poemo
Li mortigis sin en ĉambro de la Hotelo Anglujo en Leningrado. Tie li tranĉis la manartikojn kaj per sia sango verkis sian lastan poemon.
|
|
|
|
Ekde la 1980-aj jaroj ekzistas supozo, ke li estis murdita de GPU-agentoj (Glavnoje Politiĉeskoje Upravlenije - La Ĉefa Politika Administrejo).
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
- Portreto de Jesenin (angle) Arkivigite je 2012-05-19 per la retarkivo Wayback Machine
- Arkivigite je 2009-01-01 per la retarkivo Wayback Machine filmo "Jesenin" ruse