Banská Štiavnica
hungare: Selmecbánya, germane: Schemnitz
Urbo
Vido al malnova urbo
  Blazono
Oficiala nomo: Banská Štiavnica
Lando Slovakio Slovakio
Regiono Regiono Banská Bystrica
Distrikto Distrikto Banská Štiavnica
Historia regiono Supra Hungarujo
Parto de Hont
Montaro Štiavnické vrchy
Memorindaĵo Preĝejo de sankta Katarino
Rivero Štiavnica
Situo Banská Štiavnica
 - alteco 621 m s. m.
 - koordinatoj 48° 27′ 29″ N 18° 53′ 47″ O / 48.45806 °N, 18.89639 °O / 48.45806; 18.89639 (mapo)
Areo 46,368 km² (4 636,8 ha)
Loĝantaro 10 640 (31.12.2007)
Denseco 229,47 loĝ./km²
Unua skribmencio 1156
Horzono MET (UTC+1)
 - somera tempo MET (UTC+2)
Poŝtkodo 969 01
Telefona antaŭkodo +421-45
Aŭtokodoj BS
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo Historia urbo de Banská Štiavnica kaj Teknika monumento en ties proksimeco
Tipo de heredaĵo kultura heredaĵo
Jaro 1993 (#17)
Numero 618
Regiono Eŭropo
Kriterioj iv, v
Situo enkadre de Slovakio
Situo enkadre de Slovakio
Situo enkadre de Slovakio
Situo en Regiono Banská Bystrica
Situo en Regiono Banská Bystrica
Situo en Regiono Banská Bystrica
Vikimedia Komunejo: Banská Štiavnica
Retpaĝo: www.banskastiavnica.sk
Portalo pri Slovakio

Loko de tutmonda heretaĵo Banská Štiavnica (pr: banska ŝtjavnica), esperantigebla kiel Banska-Ŝtjavnico, hungare Selmecbánya, germane Schemnitz estas urbo en Slovakio, en Distrikto Banská Štiavnica (Regiono Banská Bystrica), ĉirkaŭ 50 km sudokcidente de Banská Bystrica, en la vala baseno de Štiavnické vrchy (Montoj de Štiavnica) kun montoj altaj 900–1000 m. Ĝi apartenis ĝis 1918 al Hungario, al departemento Hont.

Aŭtuna vido al Banská Štiavnica

Historio

En pasinteco ĝi estis dank' al signifa minado de arĝento konata ankaŭ kiel arĝenta urbo.

Ĝi estis en la mezepoko kaj ĝis fino de la 19-a jarcento floranta minurbo kaj fama altlerneja centro, post elĉerpiĝo de la minejoj, la loĝantaro malpliiĝis kaj ĝis fino de la 20-a jarcento iĝis mallaŭta urbeto. Ĝian industrion reprezentas ligno- kaj konstrumaterialaj uzinoj, tabakfabriko.

En la ĉirkaŭo minis jam la romianoj; en la mezepoko oni mencias unuafoje la lokon en 1217.

Hungara erao

En la loko akiris minadan juron la Benedikto-ordeno en la 11-a jarcento kaj komencis ekspluati la riĉajn arĝentajn, orajn, kuprajn, plumbajn trovejojn. Post la mongola invado de Hungario (ĉ. 1245) Adalberto la 4-a setligis tien ministojn el Bavario, Saksio, Flandrio. Li deklaris urbo Selmecbánya unua libera reĝa minurbo de Hungario.

Tiutempe estis verkita la jurlibro de la urbo, kiu estas la plej malnova hungara urba leĝaro. La posedrajton de la minejoj akiris – post la riĉaj lokanoj – la trezoro. Selmecbánya formis ĝis 1863 striktan komunumon kun la proksimaj minurboj, kun la t.n. sub-hungariaj minurboj.

Alianco de minurboj dum la mezepoko en la regiono (la loknomoj estas unue hungare (uzataj ĝis 1920)), poste laŭ la nuna slovaka formo:

La urbo rebatis sukcese kelkajn turkajn atakojn, kaj ŝanĝis en 1549 al evangeliista kredo. Oni fondis en Selmecbánya en 1735 ministan lernejon; el tiu evoluis la unua eŭropa Akademio de Selmec, kiun igis akademio Maria Terezia. La instituto pligrandigis en 1807 kun hortikultura katedro; en 1919 ĝi trasetlis al Sopron kaj Brno.

Slovaka erao

La interna urbo de Banská Štiavnica etendiĝas eĉ sur la montodeklivoj, konstruiĝis terase, protektita artobjekto. Al ĝiaj famaĵoj apartenas la Praa kaj Nova fortikaĵo (la antaŭa estas romanik-gotika kirko el la 13-a jarcento, kiun oni trakonstruis en la 16-a jarcento al fortikaĵo; la lasta regas la urbopanoramon kaj konstruiĝis en la 16-a jarcento. El la preĝejoj gravas la plebanio- (13-15-a jarcento), la gotika preĝejo de sankta Katarino (1491–1501) kaj la copf-stila evangelika (1796) preĝejo. La stratojn ornamas multaj eblaj gotikdevenaj, renesancaj kaj barokaj fasadoj de patriciaj domoj kaj palacoj.

La urbo estas la sola „Unesco-urbo“ de Slovakio.

La urbo havas minadan muzeon kaj botanikan ĝardenon.

La urbo estas romkatolika pilgrimloko.

Placo de sankta Triopo, malantaŭe dekstre Preĝejo de sankta Katarino kaj tute malantaŭe maldekstre "Nova fortikaĵo"

Vidindaĵoj

Ĝemelurboj

Famuloj

Esperantistoj enminigotaj en vizitminejo de Banská Štiavnica.

Esperanto

En Banská Štiavnica okazis de la 15-a ĝis 23-a de julio 2017 la 11-a SES.

Bildaro

Panoramo de la urbo
Panoramo de la urbo

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.