Niĝerio: financigo de la interna milito kaj komercado per armiloj, kunlaboro kun armeaj reĝimoj

En la 1950-aj jaroj la kompanio en la vivregiono de la etno ogonioj en Niĝerio komencis kontraŭ la volo de la etnanoj komencis grandkvante elterigi nafton.^[3] Per la rezulta grandkvanta media malpurigo ^[4] la ogonioj perdis sian vivbazon, kio gvidis al miloj da mortoj. La renoma ogona verkisto Ken Saro-Wiwa skribis libron pri la misfaroj de la konzerno en Niĝerio, kaj fondis la movadon MOSOP (Movement for the Survival of the Ogoni People, do "movado por pretervivo de la ogonia popolo"). En 1990 la konzerno kontraŭ protestoj en la vilaĝo aktivigis polican unuon, kiu mortigis 80 homojn kaj detruis preskaŭ 500 domojn. En 1993 ekestis amasaj protestoj kaj perturboj, kadre de kio la registaro de generalo Sani Abacha ekzekute murdis 2000 homojn kaj forpelis proksimume 80 000 personojn.^[5] En 1995 Ken Saro-Wiwa kaj ok pliaj MOSOP-gvidantoj en evidente nejusta proceso estis kondamnitaj je morto kaj sekve estis ekzekute murditaj. Nek multnombraj alvokoj kaj protestoj de organizaĵoj pri homaj rajtoj, de alilandaj ŝatestroj, nek "kaŝa diplomatio" de internaciaj organizaĵoj kiel Eŭropa Unio, Unuiĝintaj Nacioj aŭ la Organizaĵo por Afrika Unueco helpis eviti la mortigojn.

Pliajn informojn pri la katastrofa situacio de la loĝantoj de la naftoŝtato Niĝerio donis interalie la anglalingva eldono de la magazino „National Geographics“ de februaro 2007. Malgraŭ malpermeso de la federacia supera kortumo de Niĝerio en 2006, ankoraŭ en 2006 pli ol 3,5 milionoj tunoj da hidrokarbonoj, precipe gaso, estis tage kaj nokte bruligita tuj post la elterigo. Pro tio la kompanio Shell en 2005 ricevis la malpremion „Public Eye Award“.

Rapida kresko de la loĝantaro, internaj ŝtataj problemoj, etnaj konfliktoj, forta socia kaj ekonomia mizero plu kaŭzas maltrankvilan situacion en la naftoelterigaj regionoj de Niĝerio. Esenca problemo estas la justa disdivido de la pronaftaj enspezoj en la centra niĝeria registaro kaj ĝia uzo je regiona kaj loka niveloj. En 1996 familianoj de Ken Saro-Wiwa akuzis la kompanion Shell ke krimoj kontraŭ la homaj rajtoj. En 1998 usona juĝisto deklaris la akuzon neprava, sed la apelacia kortumo en 2008 reokupiĝis pri la kazo, en 2001 rekomencis la proceson, sed ĝis la jaro 2011 la proceso ne finiĝis.

En decembro 2010 la organizaĵo Wikileaks publikigis diplomatian korespondadon, kiuj donis novajn indikojn por supozo ke la kompanio Shell je signifa kvanto kontrolas ĉiujn por sia komerco gravjan ministeriojn de la niĝeria registaro.^[6][7]

Naftoplatformo Brent Spar

La konzerno en 1995 plie altiris kritikon, kiam ĝi volis malaperigi la naftoplatformon „Brent Spar“ en la Atlantika Oceano. Kritikistoj ekzemple el la mediprotekta organizaĵo Greenpeace timis seriozajn mediajn damaĝojn, ĉar laŭdire la platformo estis malpurigita per danĝeraj venenoj en signifa kvanto. Multaj organizaĵoj en 1995 alvokis je bojkoto de la benzinejoj de la kompanio Shell, kaj fine la kompanio ŝanĝis siajn planojn kaj decidis transporti la platformon al marbordo kaj tie dismunti ĝin.

Pliaj protestoj

Ankaŭ en aliaj landoj, ekzemple en Irlando, kie la kompanioj Shell, StatoilHydro kaj Marathon Ashland Petroleum planas prilaborejon de gaso, aŭ en Germanio, kie du naftorafinejoj inter la urboj Kolonjo kaj Bonno estu interligataj parte sub la rivero Rejno, parte sub aparte naturprotektita zono, ekzistas protestoj kontraŭ la kompania aktivado.