Pro Kio?
Pro Kio?
Aŭtoro	Friedrich Ellersiek
Eldonjaro	1920
Urbo	Berlino
Eldoninto	Friedrich Ellersiek
Paĝoj	158
Vikifontaro	Pro kio?

Pro Kio? ^[1][2] estas originale esperantlingve verkita krimromano de Argus (pseŭdonomo de Friedrich Ellersiek). La 158-paĝa libro eldoniĝis en la jaro 1920 ĉe la aŭtoro en Berlino kiel numero 5 en la serio Nova Esperanto-Biblioteko. La verko estas reeldonita de Mondial en 2008.^[3]

Enhavo

Oni murdis virinon kiu estis forĵetita el trajno. La policano devas unue identigi la virinon, poste serĉi la murdiston kaj la motivojn de la murdo. Li devas persekuti la suspektiton eksterlande, ĉefe al la Lazura Marbordo de sudorienta Francio kaj tie atendi novan planitan murdon de la murdinto.

Recenzoj

	„ Vera policromano. Temas ne nur pri terura krimo kaj lerta trovado de l' krimulo tra diversaj aventuroj kaj landoj, sed ankaŭ pri amnaskiĝo kaj ĝia evoluo al edziĝo inter la ĉefpersonoj. La verkisto mirinde uzas nian lingvan riĉecon. ” — 1921, Georges Stroele, Esperanto, paĝo 55

„ Tiu interesa romano aperis iam dum la milito en la Internacia Bulteno eldonita de Germana Esperanto-Servo. Sub la rubriko "Literatura Revuo" de januaro 1918 ĝis januaro 1919. Vera romano ĝi estas ĉar temas ne nur pri terura krimo kaj lerta trovado de l' krimulo sed ankaŭ pri amnaskiĝo kaj ĝia evoluo al natura fin edziĝo inter la ĉefpersonoj. La aŭtoro posedas veran talenton de verkisto kaj la stilo tre agrabla. ” — 1921 (1965), Historio de Esperanto, paĝo 471

„ Tiu ĉi romano estas tipa el sia epoko, nek pli nek malpli bona ol centoj da aliaj. La detektivo estas ja policano, kriminal-komisaro von Merten, kiu havas sian helpanton kriminal-policanon Kruse, sed ili ŝajnas sufiĉe sendependaj de pli alta oficiala kontrolo. Von Merten ŝuldas al Sherlock Holmes dian deduktan metodon - kaj eble ankaŭ sian pligrandigan lupeon. [...] Merten postkuras sian krimulon internacie, sen tro multaj formalaĵoj, kaj survoje akiras kiel helpantinon belan usonaninon, al kiu li enamiĝas kaj, en la lastaj linioj de la libro, fianĉiĝas. Kaj la solvo de la krimproblemo? Ho, tio okazas tre dramece, vere tro dramece, per konfrontiĝo ĝuste kiam la krimulo estas faronta alian murdon; li klopodas fuĝi per aŭtomobilo, sed renversas ĝin kaj estas mortigita. Mi ne scias, ĉu tio estis unikaĵo en 1920... ” — 1981, William Auld, Vereco, Distro, Stilo

	„ Unua libro de sia speco. La policaj aventuroj estas ege lerte kunmetitaj kaj ĉarme interplektiĝas kun ama idilio. La stilo estas bonega kaj la eldonado plej zorgita ” — Belga Esperantisto n079-080 (sep-okt 1921)

Referencoj

Eksteraj ligiloj

• Enciklopedio de Esperanto/P en sia originala formo en la Interreto
• Enciklopedio de Esperanto en elŝutebla versio (PDF).
• Plena teksto ĉe Vikifontaro Arkivigite je 2012-03-18 per la retarkivo Wayback Machine
• Surprize bona : recenzo de Sten Johansson
• Komisaro en tri labirintoj : recenzo de Norberto Díaz Guevara
• Pro Kio? : recenzo de Georges Stroele el Esperanto 1921.
• Katalogo de Esperantomuzeo kaj Kolekto por Planlingvoj
• Katalogo de Heredaĵbiblioteko Hendrik Conscience