Silezia lingvo
ślōnski
Mapo
lingvo • moderna lingvo
Leĥaj lingvoj
Parolata en Pollando, Ĉeĥio
Regiono Supra Silezio, Ĉeĥa Silezio
Parolantoj 522 000
Denaskaj parolantoj 509 000
Skribo latina alfabeto
Lingvistika klasifiko
Hindeŭropa
Slava lingvaro
Okcidentslavaj lingvoj
Leĥaj lingvoj
Silezia lingvo
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
  ISO 639-3 szl
  Glottolog sile1253
Angla nomo Silesian
Franca nomo silésien

La silezia-pola lingvo (propralingve ślōnskŏ gŏdka, ślōnski, kelkfoje ankaŭ po naszymu, en Esperanto preferate nomata silezia-pola kontraste al la silezia-germana lingvo, propralingve Schläsisch, Schläsch, kelkfoje ankaŭ Schläs'sch, dialekto de la germana, kiun en 1945 parolis 7 milionoj da homoj) estas okcidentslava lingvo respektive dialekto, kiu apartenas al la leĥa grupo.

La silezia dialekto sur la mapo de dialektoj de la pola lingvo
La malaperado de la dialekto dum la 18-a kaj 19-a jarcentoj kaj reapero de ĝi en la 20-a en Malsupra kaj Supra Silezio
epitafo sur tombo en la silezia dialekto en la tombejo de Trzycież ĉe Teŝino (Czeski Cieszyn)
Ekzemplo[1]
Ôjcze nasz, świynte durś miano Wasze,
Wasze Krōlestwo niychej tyż nasze.
Niych wola Waszo ciyngym sie dzieje,
w niebie, na ziymi, kej ćmi, kej dnieje.
Dejcie nōm dzisioj chycić sie chleba,
kej co dziyń przeca jeść go nōm trzeba.
I nōm wyboczcie w Swyj łaskawosci,
te grzychy nasze, jako my, prości,
nōm winowatym tyż wyboczōmy,
ze wolny woli co ôd Wos mōmy.
Amyn.
Patro nia
pridisputata mapo pri la lingvoj kaj dialektoj en orienta kaj centra Eŭropo, „G1“ indikas la dialekton

Ĝi estas parolata en la Suprasilezia regiono de Pollando, sed ankaŭ per malplimultoj en la Ĉeĥa respubliko kaj Germanio. En la jaro 2011 ĉirkaŭ 509 000[2] homoj en Pollando konsideris la silezian-polan kiel sian gepatran lingvon.

La silezia-pola estas proksime parenca al la norma pola lingvo, tiel ke plej multaj lingvistoj konsideras ĝin kiel dialekton de la pola lingvo.

Alfabeto

La lingvo ĝis la demokratiiĝo de Pollando post 1990 estis preskaŭ nur parole praktikata, kaj nur en la lastaj jaroj aperis pluraj sistemoj de silezia ortografio. Kompromisa variaĵo inter la pluraj ortografioj estas uzata en la interreto, ekz. en la silezia-pola Vikipedio.

A a à ã B b C c Ć ć D d E e
F f G g H h I i J j K k L l
Ł ł M m N n Ń ń O o Ŏ ŏ Ō ō
Ô ô Õ õ P p R r S s Ś ś T t
U u W w Y y Z z Ź ź Ż ż

Komparo inter la germana kaj pola sileziaj dialektoj

silezia-germana silezia-pola germana pola Esperanto
Jungaohshuncwot, rojberHundsfott (ungezogener Junge)łobuz, huncwotfripono
kaschelnklojzdnōnćauf dem Eis ausrutschenpośliznąć sięakcidente gliti sur glacio
Kastrullkastrolgroßer Topf, Kasserollesagankaserolo
NudelkullenudelkulaNudelholzwałek do ciastarulbastono (por platigi paston)
RitscheryczkaHocker / Schemeltaboretseĝeto / tabureto
WurschtwusztWurstkiełbasakolbaso
rumurbernrōmplować/sznupaćrumwühlenmyszkowaćmovi aferojn sen videbla celo (eble serĉante ion)
PfuschfuchaSchwarzarbeit, mangelhafte Arbeit, Pfuschpraca na czarno, neformale robota na czarno, fuchafuŝo, laboraĉo
MorastmarasSchlamm, Morastbłotoŝlimo
KokottkokotHahnkogutkoko
KreppelkrepelKrapfen / Berliner (Kreppel en Hesio kaj Frankonio)pączekgistopasta bakaĵo (speco de benjeto)
WasserwaagewaserwogaWasserwaagepoziomica, waserwaganivelilo
Mostrichzynft, mostrichSenf, Mostert, Mustard, Mostrich[3]musztardamustardo

Referencoj

  1. ↑ Endangered Languages Project - Upper Silesian - Ôjcze nasz (angle). Alirita 2021-04-20.
  2. ↑ Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników - Centra Statistika Oficejo de Pollando
  3. ↑ http://synonyme.woxikon.de/synonyme/mostrich.php

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.