P-Ksileno

Vidu ankaŭ: Dumetilbenzeno, o-Ksileno, kaj m-Ksileno

1,4-Dumetilbenzeno

Kemia formulo

C₈H₁₀

Bastona kemia strukturo de la
1,4-Ksileno|1,4-Dumetilbenzeno

Tridimensia kemia strukturo de la 1,4-Ksileno|1,4-Dumetilbenzeno

Alternativa(j) nomo(j)

para-ksilolo
1,4-Dumetilbenzeno
p-Ksilolo
1,4-Ksileno

Fizikaj proprecoj

Aspekto

senkolora likvaĵo^[1]

106,1674 g mol⁻¹

0,866 g/cm⁻³^[2]

12,8°C ^[3]

139,6°C ^[4]

n_{761}^{20}

1,4982

Ekflama temperaturo

27,2°C ^[5]

Solvebleco

Akvo:1,61 x 10^-3 g/L^[6]

Mortiga dozo (LD50)

4029 mg/kg (buŝe) ^[7]

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo Piktogramo

GHS Signalvorto

Averto

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H226, H312, H315, H332

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P264, P271, P280, P302+352, P303+361+353, P304+340, P317, P321, P332+317, P362+364, P370+378, P403+235, P501

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

p-Ksileno aŭ 1,4-dumetilbenzeno estas organika kombinaĵo rezultanta per traktado de 1,4-dukloro-benzeno kaj metano. Ĝi estas senkolora likvaĵo, nesolvebla en akvo sed solvebla en nepolaraj organikaj solvantoj. p-Ksileno posedas 8 karbonatomojn kaj 10 hidrogenatomojn.

p-Ksileno estas aromata hidrokarbonida kunmetaĵo apartenanta al la familio de la dumetilbenzenaj derivaĵoj. Ĝi estas senkolora likvaĵo kun dolĉa odoro kaj estas solvebla en alkoholoj, eteroj kaj benzeno. Ĝi estas membro de la familio Ksileno de kunmetaĵoj, kiu ankaŭ inkludas o-Ksileno kaj m-Ksileno. p-Ksileno estas uzata en la produktado de poliestera fibroj, plastoj kaj rezinoj, same kiel en la fabrikado de protekto-tegaĵoj kaj gluaĵoj. Ĝi ankaŭ estas utiligata kiel solvanto en la produktado de farboj, inkoj, kaj tinkturfarboj. Krome, p-Ksileno estas uzata en la produktado de Ksileno-cianolo, fluoreska tinkturfarbo uzata en biokemio kaj molekula biologio.

p-Ksileno havas larĝan gamon de aplikoj en scienca esplorado. Ĝi estas uzata en la sintezo de organikaj kombinaĵoj, kiel poliesteroj, poliamidoj kaj poliuretanoj. Ĝi ankaŭ estas uzata en la produktado de farmaciaĵoj, tinkturfarboj kaj aromataĵoj. Plie, p-Ksileno estas utiligata kiel solvanto en kromatografio, kiel reakciaĵo en la sintezo de organikaj substancoj, kaj kiel solvanto en la ekstraktado de naturproduktoj.

La mekanismo de ago de p-Ksileno ne estas plene komprenita. Tamen, oni kredas, ke la kombinaĵo reakcias kun diversaj funkciaj grupoj, inkluzive de karboksilataj acidoj, alkoholoj kaj aminoj, por formi kompleksojn. Tiuj kompleksoj tiam povas reakcii kun aliaj funkciaj grupoj, kiel ekzemple aldehidoj kaj ketonoj, por formi novajn kunmetaĵojn.

p-Ksileno estas konsiderata toksa kunmetaĵo kaj estas ligata al diversaj malutilaj sanefektoj. Eksponiĝo al la kunmetaĵo povas kaŭzi haŭtan kaj okulan iriton, same kiel spirajn problemojn. Longtempa eksponiĝo al p-Ksileno povas konduki al hepata kaj rena damaĝo, same kiel pliigata risko de kancero.

p-Ksileno havas kelkajn avantaĝojn kaj limigojn kiam uzata en laboratoriaj eksperimentoj. Sur la plusa flanko, p-Ksileno estas relative malmultekosta kunmetaĵo kaj estas facile havebla. Aldone, ĝi estas multflanka solvanto, kiu povas esti uzata en diversaj aplikoj. En la malavantaĝo, p-Ksileno estas toksa kaj povas kaŭzi negativajn sanefektojn se ne traktata ĝuste. Krome, la kombinaĵo estas brulema kaj devas esti uzata kun singardemo.^[8]

Sintezoj

Sintezo 1

Preparado de la o-ksileno per traktado de 1,4-dukloro-benzeno kaj metano:

1,4-Dukloro-benzeno + numero 2 metano ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ p-Ksileno + klorida acido

Sintezo 2

Preparado de la o-ksileno per traktado de benzeno kaj klorometano:

benzeno + numero 2 klorometano ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$ p-Ksileno + klorida acido

Sintezo 3

Preparado de la o-ksileno per traktado de 1,4-duamino-benzeno kaj klorometano:

1,4-Duamino-benzeno + numero 2 klorometano ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{Ag^{+}}}\,}}$ p-Ksileno + kloramino

Sintezo 4

Preparado de la o-ksileno per traktado de 1,4-dunitro-benzeno kaj klorometano:

1,4-Dunitro-benzeno + numero 2 klorometano ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{Ag^{+}}}\,}}$ p-Ksileno + nitrila klorido

Sintezo 5

Preparado de la tereftalata acido per oksidado de p-ksileno:

p-Ksileno ${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{K_{2}Cr_{2}O_{7}}}\,}}$ tereftalata acido

Vidu ankaŭ

Hidrokarbonido

Referencoj

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Chemical Book

[2] GuideChem

[3] EPA United States Environmental Protection Agency

[4] Chemnet

[5] Chemsrc

[6] Chembk

[7] Fisher Scientific

[8] BenchChem

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]