Biologia klasado | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||
melantio Melanthium | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||||
La melantiacoj (latine Melanthiaceae) estas planta familio el unukotiledonaj angiospermoj. Tiu familio apartenas al la ordo lilialoj (Liliales). Ĝi enhavas preskaŭ 20 genrojn kaj ĉirkaŭ 180 speciojn[1],[2]. Ĝia tipa genro estas melantio.
Tiu familio de florplantaj staŭdoj kreskas en la norda hemisfero. Pli frue multaj sciencaj aŭtoroj konsideris la familion parto de la liliacoj, sed nun oni traktas ĝin aparta familio ene de la ordo lilialoj.
Priskribo
Ili havas rizomon aŭ bulbon, kiu travintrumas. Plimulto de la specioj estas rizoma kaj kun folia tigo. La floroj staras tigfine, simetriaj radie, la tepaloj estas liberaj. Ĝia frukto estas kapsulo. Folioj de multaj genrospecioj staras en zono (kolume), manece rip-aritaj, krom la specioj de genro veratro (Veratrum). Ilia grava karakterizaĵo, ke - simile al solanacoj - ili produktas/enhavas forte venenajn kaj kancerigajn steroidajn alkaloidojn. Kiam oni kolektis en la montaraj regionoj de la historia Hungario la radikojn de genciano (Gentiana) por brandoproduktado, oni ofte miksis tiun al veratro kaj tio kondukis al gravaj veneniĝoj.
Taksonomio
Laŭ World Flora Online kaj The Plant List (8 maj. 2020)[1],[2], jen ĉi-sube la listo de la akceptitaj taksonoj, kaj ties Esperantaj nomoj[3]:
- Angiospermae - angiospermoj
- Liliales Perleb - lilialoj
- Melanthiaceae Batsch ex Borkh. - melantiacoj
- Amianthium A. Gray - amiantio
- Anticlea Kunth - antikleo*
- Chamaelirium Willd. - kamelirio
- Chionographis Maxim. - kionografido
- Helonias L. - helonio
- Heloniopsis A. Gray - heloniopso
- Melanthium - melantio
- Paris L. - pariso[4]
- Pseudotrillium - pseŭdotrilio
- Schoenocaulon A. Gray - skenokaŭlo
- Stenanthium (A. Gray) Kunth - stenantio
- Toxicoscordion - toksikoskordio
- Trillium L. - trilio[5]
- Veratrum L. - veratro[6]
- Xerophyllum Michx. - kserofilo
- Ypsilandra Franch. - ipsilandro
- Zigadenus Michx. - zigadeno
- Melanthiaceae Batsch ex Borkh. - melantiacoj
- Liliales Perleb - lilialoj
- *genro akceptita en TPL sed ne en WFO, kiu tamen akceptas ĝiajn speciojn.
Kelkaj specioj:
- Paris
- Veratrum
- blanka veratro (Veratrum album)
- nigra veratro (Veratrum nigrum)