Mangao (japanlingve: 漫画 manga) estas japana bildliteratura esprimrimedo, ekvivalento de la okcidenta komikso. Ekster Japanio, la vorto aludas nur la japanan komikson, kun ties propraj trajtoj. Mangao adaptita al animacia formo nomiĝas animeo kaj en la lasta duono de la 20a jarcento, ili ambaŭ populariĝis en Okcidento. La korea versio de mangao estas "manhwa" kaj la ĉina varianto ricevas la nomon "manhua".[1][2][3]
Mangao estas respektata kiel artformo, kaj sia legantaro ne limiĝas al infanaro. Ekzistas multaj specoj de mangao laŭ la celpubliko (ŝoĝo, ŝonen...). La temoj traktataj estas pluraj, kiel ekzemple agad-aventuro, amaferoj, sportoj, komedio, fantasto, scienc-fikcio...
Kutime, oni legas mangaojn dekstre-maldekstren. Pro la granda kvanto da ili kaj pro malpliigi la kostojn de eldonado kaj presado, ili aperas en antologiaj revuoj nigre kaj blanke, krom fojfojaj paĝoj kiel kovriloj. Tiuj revuoj estas publikigitaj ĉiusemajne aŭ ĉiumonate (kiel Shonen Jump, Nakayoshi aŭ Big Comic) kaj ili entenas centojn da paĝoj kie prezentiĝas multaj apartaj rakontoj de pluraj aŭtoroj. Se la mangaserio estas sukcesa, la ĉapitroj estas denove eldonataj, ĉi-foje en formo de volumoj (tankobon).
Etimologio
Mangao signifas distran bild(ar)on. Man (漫) signifas "sencelan" aŭ "distran". Ga (画) signifas "bildon". La termino mangao estis ekuzita de la artisto Kacuŝika Hokusaj.[4][5]
Historio
Oni diras, ke la plej malnova pratipo de mangao en la japana historio estas supozeble Cho-ju-giga (鳥獣戯画) de Toba Sojo en la epoko Heian. Kiam komenciĝis Erao Meiji, eŭropaj artistoj miris pro la japanaj gravuraĵoj (uyiko-e) danke al ties ekzota beleco, kiu prezentis malsaman manieron reinterpreti realecon.
La mangaverkisto Tezuka Osamu establis la nunan manga-artformon post la Dua Mondmilito.
Specoj
Mangarevuoj kutime havas specifan celpublikon, kiu estas bazita sur ambaŭ kaj sekso kaj aĝo.
- Josei (女性): Por junaj virinoj.
- Kodomo (子供): Por infanoj.
- Redisu (レディース): Por plenkreskaj kaj maturaĝaj virinoj.
- Seijin (成人): Por plenkreskaj viroj.
- Seinen (青年): Por junaj viroj.
- Shōjo (少女): Por adoleskaj knabinoj. La rakontoj multfoje temas pri lernejaj amaferoj.[6]
- Shōnen (少年): Por adoleskaj knaboj. La rakontoj ofte temas pri lukto, militoj kaj kuraĝo.
Mangaistoj
- Adachi Mitsuru (あだち充)
- Akimoto Osamu (秋本治)
- Aoyama Gōshō (青山剛昌)
- Arakawa Hiromu (荒川弘)
- Chiba Tetsuya (ちばてつや)
- CLAMP
- Fukumoto Nobuyuki (福本伸行)
- Fujiko Fujio (藤子不二雄)
- Hasegawa Machiko (長谷川町子)
- Inoue Takehiko (井上雄彦)
- Isayama Hajime (諫山創)
- ISHII Hisaichi (いしいひさいち)
- Ishinomori Shotaro (石ノ森章太郎)
- Itagaki Keisuke (板垣恵介)
- Kawashita Mizuki (河下水希)
- Kindaichi Renjuro (金田一蓮十郎)
- Kobayashi Yoshinori (小林よしのり)
- Kumeta Kōji (久米田康治)
- Tite Kubo (久保帯人)
- Mashima Hiro (真島ヒロ)
- Miyazaki Hayao (宮崎駿)
- Mizuki Shigeru (水木しげる)
- Morikawa George (森川ジョージ)
- Nagai Gō (永井豪)
- Nakazawa Keiji (中沢啓治)
- Takeshi Obata (小畑健)
- Oda Eiichiro (尾田栄一郎)
- Raiku Makoto (雷句誠)
- Saitou Takawo (さいとう・たかを)
- Sakura Momoko (さくらももこ)
- Sasaki Noriko (佐々木倫子)
- Sawai Yoshiko (澤井啓夫)
- Shintarō Kago (駕籠真太郎)
- Suehiro Maruo (丸尾末広)
- Tagaŭa Suihō (田河水泡)
- Takahashi Rumiko (高橋留美子)
- Takahashi Shin (高橋しん)
- Takeuchi Naoko (武内直子)
- Tezuka Osamu (手塚治虫)
- Togaŝi Joŝihiro (富樫義博)
- Torijama Akira (鳥山明)
- Usui Yoshito (臼井儀人)
- Watsuki Nobuhiro (和月伸宏)
- JokoJama Micuteru (横山光輝)
Referencoj
- ↑ http://www.ingentaconnect.com/content/bpl/jpcu/2005/00000038/00000003/art00002
- ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-08-10. Alirita 2022-02-18.
- ↑ http://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=67
- ↑ https://web.archive.org/web/20071001175542/http://www2.kobe-u.ac.jp/~shuichin/scbdmmt/jp/journal/pdf/journal2-1.pdf
- ↑ https://ca.wikipedia.org/wiki/Especial:Fonts_bibliogr%C3%A0fiques/4-385-15586-0
- ↑ https://web.archive.org/web/20080411053104/http://www.csuchico.edu/pub/cs/spring_06/feature_03.html
Vidu ankaŭ
- Japana desegnita filmo, Animeo
- Listo de mangaoj
- Otaku
- Animexx, unuiĝo por mangao kaj animeo en Germanio
Eksteraj ligiloj
- http://lyhana8.free.fr
- http://www.animenewsnetwork.com
- http://www.howtodrawmanga.com
- http://www.manga.baka-updates.com Arkivigite je 2008-03-02 per la retarkivo Wayback Machine
- http://www.trigun-world.com
- http://www.mywarp.fr Arkivigite je 2011-01-11 per la retarkivo Wayback Machine