| H. P. Lovecraft | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Persona informo | |||||
| Howard Phillips Lovecraft | |||||
| Naskiĝo | 20-an de aŭgusto 1890 en Providence | ||||
| Morto | 15-an de marto 1937 (46-jaraĝa) en Providence | ||||
| Mortis pro | naturaj kialoj vd | ||||
| Mortis per | small intestine cancer vd | ||||
| Tombo | Swan Point Cemetery vd | ||||
| Religio | ateismo vd | ||||
| Etno | usonanoj vd | ||||
| Lingvoj | angla vd | ||||
| Ŝtataneco | Usono vd | ||||
| Alma mater | Hope High School vd | ||||
Subskribo  | |||||
Memorigilo  | |||||
| Familio | |||||
| Patro | Winfield Scott Lovecraft vd | ||||
| Patrino | Sarah Susan Phillips Lovecraft vd | ||||
| Edz(in)o | Sonia Greene vd | ||||
| Parencoj | Whipple Van Buren Phillips vd | ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Ward Phillips vd | ||||
| Okupo | romanisto • poeto • ĵurnalisto • sciencfikcia verkisto • eseisto • verkisto vd | ||||
| Laborkampo | horora fikcio • weird fiction • kreiva kaj profesia verkado • beletro • fantasta literaturo • horora literaturo vd | ||||
| Aktiva en | Providence vd | ||||
| Aktiva dum | 1917–15-a de marto 1937 vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | La Alvoko de Ktulhu ❦ The Shadow Out of Time ❦ At the Mountains of Madness ❦ The Case of Charles Dexter Ward ❦ The Cats of Ulthar ❦ Preter la Muro de Dormo ❦ The Dream-Quest of Unknown Kadath ❦ The Shadow Over Innsmouth vd | ||||
| |||||
| En TTT | Oficiala retejo vd | ||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Howard Phillips LOVECRAFT ([ˈhaʊ.əɹd ˈfɪlɪps ˈlʌv.kɹӕft]; Esperantigite Hovard Filips Lavkraft) (naskiĝis la 20-an de aŭgusto 1890, mortis la 15-an de marto 1937) estis usona aŭtoro de fantazia kaj horora fikcio, ofte kun sciencfikcia etoso. La legantaro de Lovecraft estis iom malgranda dum lia vivo, sed liaj verkoj iĝis tre gravaj kaj influaj inter verkistoj kaj legantoj de hororfikcio.
Li admiris Edgar Allan Poe-on, kies verkoj influis la stilon de la unuaj rakontoj de Lovecraft. Tiam la fikcio de Lord Dunsany puŝis Lovecraft en novan direkton fantazian, kun pluraj rakontoj en "Sonĝlandoj". Arthur Machen, kiu skribis pri praa malbono, finfine inspiris Lovecraft ekde 1923, kaj Lovecraft ekverkis rakontojn, kiuj apartenas al tio, kion oni nun nomas la "Cthulhu Mythos" (Kthulhu-mitaro), kiu temas pri panteono de stranga pradioj, kiuj estas menciataj en diversaj mitoj kaj legendoj kaj malnovaj libroj. La esprimo "Cthulhu Mythos" estis kreita de August Derleth, aŭtoro kaj korespondanto de Lovecraft, post la morto de Lovecraft. Lovecraft kreis unu el la plej famaj kaj influaj aferoj en hororfikcio: la Necronomicon [nekronomikon], supozebla libro de morto de freneza arabo Abdul Alhazred. La priskriboj de Lovecraft sufiĉe konvinkemis kej iuj legantoj kredis la Necronomicon estis reala, kaj fikciaj versioj eldoniĝis poste.
La skribstilo estas iom antikva. Li uzis kuriozajn malnovajn vortojn, kaj iuj legantoj ne ĝuis la legadon pro tio. Li uzis britan stilon kaj literumadon.
Lovecraft korespondadis kun multaj homoj. Li fojfoje skribis daton 200 jarojn antaŭ la veran daton. Liaj tradiciaj sentoj simile aperis en lia fikcio; li ofte evitis modernajn esprimojn. Ekzemple, se persono tenas poŝlampon (angle "flashlight"), Lovecraft anstataŭe skribus "elektra torĉo" (kaj en la angla, "torch" estas brita esprimo por "flashlight").
Multaj posteuloj montras influon de Lovecraft (ekzemple, Clive Barker kaj H. R. Giger). Kaj multaj aliaj eĉ verkis rakontojn en la sama "universo" de Lovecraft, ekzemple Clark Ashton Smith, August Derleth, Neil Gaiman, Stephen King, Alan Moore, Brian Lumley, Robert Bloch, Algernon Blackwood, kaj Frank Belknap Long. Tiaj pastiĉoj oftas.
Plue, estas diversaj filmoj, muziko, teatraĵoj, ktp, kiujn Lovecraft inspiris.
Biografio
Lovecraft naskiĝis en familia hejmo ĉe adreso 194 (tiam 454) Angell-Strato en Providence, Rod-Insulo. Lia patro estis Winfield Scott Lovecraft, veturanta vendisto. Lia patrino estis Sarah Susan Phillips Lovecraft, kies prauloj alvenis Amerikon en 1630. Kiam Lovecraft havis nur tri jarojn, lia patro suferis mensan kolapson kaj restis en hospitalo kvin jarojn – li suferis sifilison kaj iom post iom freneziĝis.
Lovecraft loĝis kun sia patrino, du onklinoj (Lillian Delora Phillips kaj Annie Emeline Phillips), kaj dota avo Whipple Van Buren Phillips. Li estis lertulo kaj laŭtdiris poezion dujaraĝe kaj verkis sesjaraĝe. La avo kuraĝigis legadon, per donacoj de diversaj klasikaj verkoj pri mitoj kaj legendoj. La avo ankaŭ rakontis originalajn hororajn rakontojn al juna Lovecraft.
Lovecraft ofte malsanis dum juneco. Li ofte maltrafis lernejon, sed tamen legis multe. Li memeldonis kelkajn tekstojn ekde 1899, komence kun La scienca gazeto.
Whipple Van Buren Phillips mortis en 1904, kaj la familio post tio malriĉiĝis pro mismastrumado de mono. Ili transloĝiĝis al pli malgranda kaj malkomforta domo. Ĉi tio ege malfeliĉigis Lovecraft, kiu eĉ pripensis sinmortigon. Li mem suferis mensan kolapson en 1908, kaj tial neniam diplomiĝis. Lia malsukceso pri edukado (kaj lia rompita espero eniri universitaton Brown) ĝenis lin dum lia tuta vivo.
Ĉirkaŭ 1917 liaj unuaj rakontoj ekeldoniĝis, kun The Tomb (la tombo) kaj Dagon. Tiam li ankaŭ ekkorespondadis. Li iĝis unu el la grandaj leterskribistoj de la jarcento. Inter multaj aliaj, li korespondis kun Forrest J. Ackerman, Robert Bloch (Psycho), kaj Robert E. Howard (serio Konano la barbaro).
Je la 21-a de majo1921 la patrino de Lovecraft mortis. Post tio, li partoprenis amatoran ĵurnalisman kunvenon, kie li renkontis Sonia Greene. Ŝi estis ukraina judino kaj (naskita en 1883) iom pli maljuna ol Lovecraft. Ili edziĝis, spite la malplaĉon de la onklinoj de Lovecraft. Ili transloĝiĝis al Nov-Jorko. Li malamis la urbon. Poste, ili amikeme eksedziĝis, kaj li revenis al Providence kaj loĝis kun la du onklinoj.
Ĉi tiu periodo – la lasta jardeko de lia vivo – estis la plej produktiva. Li skribis multajn el siaj plej popularaj rakontoj por la ĉefaj revuoj de tiu tempo, ĉefe Weird Tales (Kuriozaj rakontoj), kaj ankaŭ romanojn kiel The Case of Charles Dexter Ward (La kazo de Charles Dexter Ward) kaj At the Mountains of Madness (Ĉe la montoj de frenezo). Li ofte redaktis kaj reverkis rakontojn por aliaj aŭtoroj, kaj skribis rakontojn por aliaj homoj.
Spite sian bonan verkadon, li eĉ pli malriĉiĝis. Li transloĝiĝis en eĉ pli etan loĝejon kun la ankoraŭ vivanta onklino. Lin trafegis la sinmortigo de Robert E. Howard. En 1936 li akiris kanceron kaj ankaŭ suferis subnutron. Li vivis kun konstanta doloro ĝis sia morto en 1937 en Providence, Rod-Insulo.
Lia tombejo en Providence de tempo al tempo estis surskribita kun grafito de lia plej fama frazo, el "The Call of Cthulhu" (La voko de Ktulhu) kaj la ankaŭ menciita en antaŭa rakonto "The Nameless City" (La sennoma urbo):
- That is not dead which can eternal lie,
- And with strange aeons even death may die.
Esperante:
- Tio ne estas morta kio povas eterne kuŝi
- Kaj kun strangaj eonoj eĉ morto povas morti.
Rasisma disputo
La literaturo de Lovecraft fojfoje malakordas kun nunaj ideoj pri rasa egaleco. Iuj modernaj legantoj ne ŝatas la fojfojan rasismon en kelkaj rakontoj, precipe "The Horror at Red Hook" kaj "The Street". Ja estas insultaj mencioj pri negroj, Poloj, Judoj, ktp.
Laŭ la leteroj de Lovecraft, li ja tenis rasismajn kredojn, ekzemple "La negro estas fundamente biologa malplivalorulo al ĉiuj blankaj kaj eĉ mongolaj rasoj." Sed, liaj vidpunktoj ŝajne estis teoriaj kaj ne efikis lian konduton. Ekzemple, li edziĝis kun Sonia (juda ukrajnino). Multaj historiistoj pensas ke lia rasismo temis pri ksenofobio (pro lia izolita juneco), kaj dum li gajnis jarojn, li iĝis malpli rasisma kaj pli akceptis aliajn etnojn, kaj ĉi tiu ŝanĝo videblas en liaj skribaĵoj. Poste en lia vivo li malagnoskis sian fruan rakonton rasisman "La strato". Kaj oni povas legi "La kazo de Charles Dexter Ward" kiel reskribon de "La hororo ĉe ruĝa hoko" sen la ksenofobio. Li mem skribis eksplicite kaj longe pri siaj kredoj pri raso kaj kulturo en letero al J. Vernon Shea en 1933 (legebla en libro Selected Letters IV (elektitaj leteroj)).
La verkoj
La ĉefaj eldonoj estis publikigitaj de Arkham House, usona eldonejo originale fondita por eldoni la rakontojn de Lovecraft. Estas ne nur fikcio, sed ankaŭ leteroj, eseoj, poezio de Lovecraft. Arkham House poste ankaŭ eldonis fantaziajn librojn de multaj aliaj aŭtoroj.
Estas kelkaj Esperantaj tradukoj. Arkivigite je 2004-08-16 per la retarkivo Wayback Machine Arkivigite je 2016-10-08 per la retarkivo Wayback Machine
- La Modelo de Pikman tradukita de Don Harlow
- La soleno tradukita de Sonja Lang
- La Terura Maljunulo tradukita de Donald R. Burleson
- Dagono tradukita de Noah Savage
- Memoro tradukita de Noah Savage
- La Voko de Ĥtulho - tradukita de Charlotte Burton kaj Tim Rice, kun helpo de Tim Westover
Leteroj
Kvankam Lovecraft plej famas pro sia kurioza literaturo, la plimulto de lia skribado konsistas el leteroj pri diversaj temoj, inkluzive de kurioza fikcio, artrecenzado, politiko, historio, ktp. Laŭ S. T. Joshi, Lovecraft skribis 87.500 leterojn ekde 1921 ĝis sia morto en 1937. Unu fama letero de la 9-a de novembro, 1929 al Woodburn HARRIS havis 70 paĝojn.
Li ne skribis multajn leterojn dum juneco. Sed finfine, li ĝuegis la agadon, kaj li mem asertis ke la kontakto kun multaj diversaj homoj helpis lin gajni pli tolereman vidpunkton pri la mondo. "Miaj kompreno kaj simpatioj pligrandiĝis, kaj multaj el miaj sociaj, politikaj, kaj ekonomaj vidpunktoj ŝanĝiĝis pro la pligrandigita scio."
Hodiaŭ kvar eldonejoj publikigis leterojn de Lovecraft. Arkham House estas la plej eminenta, kun kvinvoluma aro.
Eksteraj ligiloj
- http://www.hplovecraft.com
- http://www.sff.net/people/timpratt/611.html Arkivigite je 2007-09-30 per la retarkivo Wayback Machine