La prezidanto de la hungara respubliko estas la ĉefo de la ŝtato.
Aŭtoritatoj
Laŭleĝe, la prezidanto devas kaj rajtas:
- Reprezentas la hungaran ŝtaton,
- Eniras internaciajn interkonsentojn nome de Hungario,
- Konfidas kaj ricevas ambasadorojn kaj ambasadostabojn,
- Starigas la balotadojn
- Povas verki proponon al la parlamento por agado,
- Povas iniciati referendumon,
- Povas donaci honortitolojn,
- Ekzercas la rajton de amnestio (individua pardono),
- Decidas pri civitanecaj aferoj,
- Estas la ĉefkomandanto de la armitaj fortoj,
- Estas la Prezidanto de la Asembleo pri Sankta Krono
- Nomumas la estrojn de diversaj ŝtatentreprenoj
- Povas resendi leĝojn al parlamento por rentraktado
Listo de postenantoj
La sekvonta tabelo enhavas ĉiun estron (reĝojn, ŝtatestrojn) de Hungario ekde Árpád.
Hungara reĝlando (1000–1918)
Ĝis jaro 1000: Grandprinco, tribestro
Ekde jaro 1001: "Apostola reĝo" de Hungario. (Ekde 1102 aldone ankaŭ: Reĝo de Kroatio.)
| Dinastio | Reganto | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Árpád | Árpád | 896-907 | fondinto, gvidis la madjarojn en la Karpat-basenon |
| Árpád | Zoltán | 907-946 | Zsolt? |
| ne dinastia? | Vál | 946-952 | Fajsz? |
| Árpád | Taksony | 952-972 | eble 947- |
| Árpád | Géza | 972-997 | |
| Árpád | Stefano la 1-a, Sankta Stefano, Szent István | 997-1038 | unua reĝo de Hungario (pagana nomo Vajk) |
| Dinastio | Reganto | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| dinastia batalo 1038-1046 | |||
| ne dinastia | Petro Orseolo | 1038-1041, 1044-1046 | |
| ne dinastia | Samuel Aba | 1041-1044 | |
| Vatha pagano 1046-1047 ? | |||
| Dinastio | Reganto | Hungara nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|---|
| Přemysl | Ladislao la 5-a | V. László, Vencel | 1301-1306 | Reĝo Venceslao la 3-a de Bohemio, elektita al hungara reĝo kun la nomo Ladislao la 5-a |
| Wittelsbach | Béla la 5-a | V. Béla | 1305-1308 | Duko Otto la 3-a de Malsupra Bavario, iĝis hungara reĝo kun la nomo Béla la 5-a |
| Anĵuo | Karolo la 1-a | Károly Róbert | 1308-1342 | Fondinto de la Anĵua dinastio, nomata en la hungara „Károly Róbert” |
| Anĵuo | Ludoviko la 1-a, Ludoviko la Granda | I. Lajos, Nagy Lajos | 1342-1382 | |
| Anĵuo | Maria | Mária | 1382-1395 | Ŝi edziniĝis en 1385 al Sigismondo. |
| Anĵuo | Karolo la 2-a | II. Károly | 1385-1386 | ankaŭ reĝo de Napolo kiel Karolo la 3-a, li estis oponanto de Maria |
| Luksemburgo | Sigismondo de Luksemburgo | Zsigmond | 1387-1437 | ankaŭ reĝo de Bohemio kaj Imperiestro de la Sankta Romia imperio |
| Habsburgo | Albreĥto, Alberto | Albert | 1437-1439 | Imperiestro Albreĥto la 2-a de la Sankta Romia Imperio |
| Dinastio | Reganto | Hungara nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|---|
| Interregno | titolo disputita inter Ulászló la 1-a kaj László la 5-a | |||
| Jagelonoj | Vladislao la 1-a | I. Ulászló | 1440-1444 | Ankaŭ reĝo de Pollando, kun la nomo Ladislao la 3-a |
| Habsburgo | Ladislao la 5-a, la "Postmorta" | V. Poszthumusz László | 1444-1457 | ankaŭ reĝo de Bohemio |
| nedinastia | Matiaso la 1-a, Matiaso la justa, Matthias Corvinus | Hunyadi Mátyás, Igazságos Mátyás | 1458-1490 | |
| Jagelonoj | Vladislao la 2-a | II. Ulászló | 1490-1516 | „Dobzse László” |
| Jagelonoj | Ludoviko la 2-a de Hungario kaj Bohemio | II. Lajos | 1516-1526 | pereis en la Batalo de Mohács |
| Dinastio | Reganto | Hungara nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|---|
| Interna milito (1527-1538) inter rivalaj reĝoj: imperiestro Ferdinando kaj Johano Zapolya, ambaŭ nomataj reĝo de Hungario. Otomana invado - Hungario dispartigita en 3 partojn: la Habsburga parto situis en la nordo kaj okcidento, la Otomana parto en la mezo de la lando kaj la Otomana satelito Transilvanio en oriento post 1562 (vidu: Listo de regantoj de Transilvanio).
| ||||
| Zápolya | Johano la 1-a | Zápolya János | 1526-1540 | Elektita reĝo de la hungaraj nobeloj. Ekde 1538 reĝo nur en la orienta parto de la reĝlando; rivala reĝo: Ferdinando. Otomana invado, Sulejmano la 1-a. (Zápolya skribita ankaŭ Szapolyai.) |
| Zápolya | Izabela | Izabela | 1556-1559 | Post la morto de ŝia edzo Johano Zápolya la areoj estis kontrolitaj de hungaraj nobeloj sub la gvido de Fráter György), ĝis ili revokis ŝin kun la knabo (Johano la 2-a Sigismondo) kiel reĝinon. |
| Zápolya | Johano la 2-a Sigismondo | Szapolyai János Zsigmond | 1540-1571 | Reĝo de Hungario kaj princo de Transilvanio |
| Regantoj de la Habsburga parto en la nordo kaj okcidento. | ||||
| Habsburgo | Ferdinando la 1-a | I. Ferdinánd | 1526-1564 | 1526 otomana invado de Hungario. De 1538 ĝis 1540 reĝo nur en la okcidenta parto de la reĝlando; rivala reĝo: Johano Zápolya |
| Habsburgo | Maksimiliano la 2-a | II. Miksa | 1564-1576 | |
| Habsburgo | Rudolfo la 2-a | II. Rudolf | 1576-1608 | |
| Habsburgo | Matiaso la 2-a | II. Mátyás | 1608-1619 | Matiaso la 1-a de la Sankta Romia Imperio |
| Habsburgo | Ferdinando la 2-a | II. Ferdinánd | 1619-1637 | Rivala reĝo: Gabrielo Bethlen |
| Habsburgo | Ferdinando la 3-a | III. Ferdinánd | 1637-1657 | |
| Habsburgo | Ferdinando la 4-a | IV. Ferdinánd | 1647-1654 | Kronita kiel reĝo jam en 1647 dum regado de Ferdinando la 3-a, sed mortis jam antaŭ tiu, do neniam iĝis vere reĝo. |
| Habsburgo | Leopoldo la 1-a | I. Lipót | 1657-1705 | Rivala reĝo en "Supra Hungarujo": Emeriko Thököly (1682–1685) |
| Longtempaj hungaraj liberecbataloj kontraŭ la turkoj. La Habsburgoj komencas setligon de serboj (1690) kaj germanoj (1682-1699) en suda Hungario. | ||||
| Habsburgo | Jozefo la 1-a | I. József | 1687-1711 | Rivala reĝo: Francisko Rákóczy la 2-a (1705–1711) |
| Rákóczy | Francisko Rákóczy la 2-a | II. Rákóczy Ferenc | 1704-1711 | Nepo de Georgo la 2-a. Ribelis kontraŭ Habsburgo. Estro de la liberecbataloj (1703-1711) kaj elektita Gvidanta Princo de Transilvanio |
| Habsburgo | Karolo la 3-a | III. Károly | 1711-1740 | |
| Amasa setlado de germanoj en Hungario (1720-1800) | ||||
| Habsburgo | Maria Teresia | Mária Terézia | 1740-1780 | |
| Habsburgo | Jozefo la 2-a | II. József | 1780-1790 | |
| Habsburgo | Leopoldo la 2-a | II. Lipót | 1790-1792 | |
| Habsburgo | Francisko la 2-a | I. Ferenc | 1792-1835 | |
| Habsburgo | Ferdinando la 5-a | V. Ferdinánd | 1835-1848 | |
| La Hungara Respubliko (14-a de aprilo – la 13-a de aŭgusto 1849) estis proklamita, kun Lajos Kossuth kiel guberniestra prezidento. La kroatoj batalos por la aŭtonomia registaro kaj sendependiĝon de Hungario. En 1849, la Habsburgoj per la helpo de rusaj trupoj okupas la landon kaj restarigas sian aŭtoritaton. | ||||
| Habsburgo | Francisko Jozefo la 1-a | I. Ferenc József | 2-a de decembro 1848 - 21-a de novembro 1916 | |
| Habsburgo | Karolo la 4-a | IV. Károly | 21-a de novembro 1916 – 13-a de novembro 1918 | |
Unua respubliko (1918-1919)
| Dinastio | Nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Hungario deklaras tutan sendependiĝon de Aŭstrio la 17-an de oktobro 1918 kaj establas la Duan Respublikon | |||
| demokrato | Mihály Károlyi | 16-a de novembro 1918- 21-a de marto 1919 | grafo |
Hungara Sovetrespubliko (1919)
| Dinastio | Nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Komunisto | Sándor Garbai | 21-a de marto – 1-a de aŭgusto 1919 | Rumanio invadis Hungarion. |
| Socialdemokrato | Gyula Peidl | 1-a de aŭgusto – 6-a de aŭgusto 1919 | ĉefministro |
| Ĉefduko Jozefo | 6-a de aŭgusto – 23-a de oktobro 1919 | Regento | |
| Kristana | István Friedrich | 7-a de aŭgusto – 24-a de novembro 1919 de la 7-a ĝis la 15-a de aŭgusto | provizore komisiita (ministroprezidento) |
| Kristana | Károly Huszár | 24-a de novembro 1919 - 1-a de marto 1920 | ĉefministro |
Hungara reĝlando (1920-1946)
| Dinastio | Nomo | Periodo | Rimarkoj | |
|---|---|---|---|---|
| Monarĥio restarigita | ||||
| "Guberniestro" | Miklós Horthy | 1-a de marto 1920 - 3-a de novembro 1944 | abdikigis lin germanoj | |
| pro-Nazio | Ferenc Szálasi | 4-a de novembro 1944 - 28-a de marto 1945 | Germanio okupis en 1944 Hungarion. | |
| anti-nazia registaro en oponado ĝis marto 1945 | Béla Zsedényi | 21-a de decembro 1944 - 2-a de februaro 1946 | Rusio okupis en 1945 Hungarion. | |
Dua Hungara Respubliko (1946-1949)
| Dinastio | Nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Tria Hungara Respubliko | |||
| Etbienulo | Zoltán Tildy | 2-a de februaro 1946 - 2-a de aŭgusto 1948 | prezidento de la respubliko |
| Komunisto | Árpád Szakasits | 2-a de aŭgusto 1948- 10-a de majo 1950 | prezidento de la respubliko, abdikigis lin komunistoj, esperantisto |
Hungara Popolrespubliko (1949–1989)
| Dinastio | Nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| Hungara Popolrespubliko (Prezidantoj de la Prezida Konsilantaro) | |||
| Komunisto | Sándor Rónai | 10-a de majo 1950 - 14-a de aŭgusto 1952 | |
| Komunisto | István Dobi | 14-a de aŭgusto 1952- 14-a de aprilo 1967 | Hungaria revolucio de 1956 |
| Komunisto | Pál Losonczi | 14-a de aprilo 1967 - 25-a de junio 1987 | |
| Komunisto | Károly Németh | 25-a de junio 1987 - 29-a de junio 1988 | |
| Komunisto | Brunó Straub F. | 29-a de junio 1988 - 18-a de oktobro 1989 | |
Tria Hungara Respubliko (1989–nun)
| Dinastio | Nomo | Periodo | Rimarkoj |
|---|---|---|---|
| 4-a Hungara Respubliko (Prezidentoj de la Respubliko) | |||
| Komunisto | Mátyás Szűrös | 18-a de oktobro 1989 - 2-a de majo 1990 | provizora prezidento |
| Demokrato | Árpád Göncz | 2-a de majo 1990 - 4-a de aŭgusto 2000 | |
| senpartiulo | Ferenc Mádl | 4-a de aŭgusto 2000-4-a de augusto 2005 | |
| senpartiulo | László Sólyom | 5-a de aŭgusto 2005 - 5-a de aŭgusto 2010 | |
| Fidesz | Pál Schmitt | 5-a de aŭgusto 2010 - 2-a de aprilo 2012 | |
| Fidesz | János Áder | 10-a de majo 2012 - | |
Ĝenerala Sekratario de la Hungara Komunista (Laborista ks.) Partio , 1945-1989
vidu ankaŭ
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.