la per hirundvostaj kreneloj kronita urbomuro de Bellinzona
Murdentoj kaj kreneloj

La krenelo aŭ murdento estas masonita surmetaĵo sur brustŝirmilo.

Laŭ Francisko Azorín krenelo estas Ĉiu envicigita prismeto, kiu ofte kronas fortikaĵan muron por formi, kun la aliaj, parapeton, protektilon por la defendantaj pafistoj.[1] Li indikas etimologion el la latina crena (fendaĵo). Kaj li aldonas la terminojn kreneleto, krenelego, krenelejo kaj krenelvojo; krome per bildoj diferencigas inter la diversaj tipoj, nome ĥaldea, romana, araba kaj romanika.[2]

En sia orgina formo la ĉirkaŭ homalta krenelo havis la taskon protekti la defendantojn sur la defendkoridoro aŭ defendplatformo kontraŭ sagoj aŭ aliaj distancarmiloj. La inter la kreneloj situantaj aperturoj (nomataj embrazuro aŭ ŝuttruo aŭ “paftruo“) atingas interne ĝis la alteco de parapeto. Kelkloke oni povas fermi ĝin per lignaj ŝutroj. Embrazuroj estis ĉiam tiel larĝa, ke arkpafisto aŭ arbalestisto havas sufiĉe da loko por pafi. La larĝeco de krenelo varias inter 0,76 kaj 2,35 m kaj la alteco estas inter unu kaj du metrojn.[3] Se la muro havas sur sia tuta longeco krenelojn oni nomas tion krenelkrono.

Kreneloj estas konstruitaj en la eŭropa antikvo kaj mezepoko ĉe fortikaĵoj kiel urbomuroj aŭ burgo.

Historio

kreneloj de Alcazaba en Almería

Kreneloj en Eŭropo

Kreneloj en Magrebo kaj Hindujo

La fortikaĵoj en la persa – hinda regiono estas metitaj tre mallarĝe unu apud la alia. Ili estas ofte ornamitaj kaj tre variita.

Referencoj

  1. ↑ Francisko Azorín, arkitekto, Universala Terminologio de la Arkitekturo (arkeologio, arto, konstruo k. metio), Presejo Chulilla y Ángel, Madrido, 1932, paĝo 120.
  2. ↑ Azorín, samloke.
  3. ↑ Angaben gemäß O. Piper: Burgenkunde, S. 329. Herbert de Caboga gibt die durchschnittliche Breite einer Zinne mit 0,70 bis 2 Meter und deren durchschnittliche Höhe mit einem bis 1,40 Meter an.

Literaturo

  • Horst Wolfgang Böhme, Reinhard Friedrich, Barbara Schock-Werner (Eld.): Wörterbuch der Burgen, Schlösser und Festungen. Philipp Reclam, Stuttgart 2004, ISBN 3-15-010547-1, S. 271.
  • Herbert de Caboga: Die Burg im Mittelalter. Geschichte und Formen. Ullstein, Frankfurt/Main [u. a.] 1982, ISBN 3-548-36068-8, S. 47–51.
  • Johann Nepomuk Cori: Bau und Einrichtung der Deutschen Burgen im Mittelalter. 2. Auflage. Städtebilder-Verlag, Darmstadt 1899, S. 35–36 (online).
  • Otto Piper: Burgenkunde. Weltbild, Augsburg 1994, ISBN 3-89350-554-7, S. 321, 329–331.

Vidu ankaŭ

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.