Jalutorovska distrikto | ||||
---|---|---|---|---|
ruse Ялуторовский уезд | ||||
Historia-regiono | ||||
kantono de la Rusia Imperio [+] | ||||
Landoj | Rusia Imperio, RSFSR | |||
Administra centro | urbo Jalutorovsko | |||
Areo | 20 210 km² (2 021 000 ha) [+] | |||
Loĝantaro | 216 792 [+] (1916) | |||
Denseco | 10,73 loĝ./km² [+] [+] | |||
Fondo | 1782 | |||
Malfondo | novembro 1923 | |||
|
||||
La Jalutorovska distrikto (ruse Ялуторовский уезд) estis distrikto de Tobolska gubernio (la Rusia imperio) en 1782–1917 kaj en RSFSR (1918–1923). Ĝia centro estis la urbo Jalutorovsko.
Historio
Jalutorovska distrikto estis establita en 1782 kadre de Tobolska provinco (ruse Тобольская область) de Tobolska ĉefgubernio (ruse Тобольское наместничество). Post malfondo de Tobolska ĉefgubernio en 1796, ĝi estis parto de Tobolska gubernio (ruse Тобольская губерния)[1].
Konsisto je 1781-1784
En registro farita en 1781-1784 oni listigas jenajn setlejojn[1]:
- Transdonitaj el la antaŭa Jalutorovska distrikto:
- Jalutorovska fortikaĵo (ruse Ялуторовский острог; inkluzive 56 vilaĝojn);
- Sujerska fortikaĵo (ruse Суерский острог; inkluzive 35 vilaĝojn);
- Jemurtla setlejo (ruse Емуртлинская слобода; inkluzive 9 vilaĝojn);
- Transdonitaj el Ufa gubernio de Isetska provinco:
- Beŝkila setlejo (ruse Бешкильская слобода; inkluzive 8 vilaĝojn);
- Ingalinska setlejo (ruse Ингалинская слобода; inkluzive 3 vilaĝojn);
- Tersjucka setlejo (ruse Терсютская слобода; inkluzive 23 vilaĝojn);
- Isetska antaŭurbo (ruse Исецкий пригород; inkluzive 49 vilaĝojn);
- Krasnogorska fortikaĵo (ruse Красногорский острог; inkluzive 16 vilaĝojn);
- Arĥangelska vilaĝeto (ruse Архангельская заимка; inkluzive 6 vilaĝojn);
- Kocka vilaĝeto (ruse Коцкая заимка; inkluzive 6 vilaĝojn);
- Rafailova vilaĝeto (ruse Рафаиловская заимка; inkluzive 6 vilaĝojn);
- Transdonitaj el Tjumena distrikto:
Konsisto je 1893
En 1893 Jalutorovska distrikto konsistis el jenaj subdistriktoj (ruse волость)[1]:
- Arĥangelska subdistrikto (ruse Архангельская волость);
- Bobilevska subdistrikto (ruse Бобылевская волость);
- Verĥ-Beŝkila subdistrikto (ruse Верхне-Бешкильская волость);
- Verĥ-Sujerska subdistrikto (ruse Верх-Суерская волость);
- Jemurtla subdistrikto (ruse Емуртлинская волость);
- Zavodoukovska subdistrikto (ruse Заводоуковская волость);
- Ivanovska subdistrikto (ruse Ивановская волость);
- Ingalinska subdistrikto (ruse Ингалинская волость);
- Isetska subdistrikto (ruse Исетская волость);
- Kizakska subdistrikto (ruse Кизакская волость);
- Koda subdistrikto (ruse Кодская волость);
- Krasnogorska subdistrikto (ruse Красногорская волость);
- Libajevska subdistrikto (ruse Лыбаевская волость);
- Mokrousovska subdistrikto (ruse Мокроусовская волость);
- Mostovska subdistrikto (ruse Мостовская волость);
- Novozaimska subdistrikto (ruse Новозаимская волость);
- Omutinska subdistrikto (ruse Омутинская волость);
- Pletnjova subdistrikto (ruse Плетневская волость);
- Pjatkova subdistrikto (ruse Пятковская волость);
- Salamatova subdistrikto (ruse Саламатовская волость);
- Slobodo-Beŝkilska subdistrikto (ruse Слободо-Бишкильская волость);
- Sujerska subdistrikto (ruse Суерская волость);
- Tersjukska subdistrikto (ruse Терсюкская волость);
- Tomilova subdistrikto (ruse Томиловская волость);
- Ŝatrovska subdistrikto (ruse Шатровская волость);
- Ŝoroĥovska subdistrikto (ruse Шороховская волость);
- Jurginska subdistrikto (ruse Юргинская волость);
- Avazabakejevska indiĝena subdistrikto (ruse Авазбакеевская инородческая волость);
- Singulska indiĝena subdistrikto (ruse Сингульская инородческая волость).
Konsisto je 1912
En 1912 Jalutorovska distrikto konsistis el jenaj subdistriktoj[2]:
- Avazabakejevska indiĝena subdistrikto (ruse Авазбакеевская инородческая волость);
- Arĥangelska subdistrikto (ruse Архангельская волость);
- Bigelinska subdistrikto (ruse Бигелинская волость);
- Bobilevska subdistrikto (ruse Бобылевская волость);
- Verĥ-Beŝkila subdistrikto (ruse Верхне-Бешкильская волость);
- Verĥ-Sujerska subdistrikto (ruse Верх-Суерская волость);
- Golopupovska subdistrikto (ruse Голопуповская волость);
- Jemurtla subdistrikto (ruse Емуртлинская волость);
- Zavodoukovska subdistrikto (ruse Заводоуковская волость);
- Ivanovska subdistrikto (ruse Ивановская волость);
- Ingalinska subdistrikto (ruse Ингалинская волость);
- Isetska subdistrikto (ruse Исетская волость);
- Kizakska subdistrikto (ruse Кизакская волость);
- Koda subdistrikto (ruse Кодская волость);
- Korkinska subdistrikto (ruse Коркинская волость);
- Krasnogorska subdistrikto (ruse Красногорская волость);
- Libajevska subdistrikto (ruse Лыбаевская волость);
- Mokrousovska subdistrikto (ruse Мокроусовская волость);
- Niĵne-Manajska subdistrikto (ruse Нижне-Манайская волость);
- Mostovska subdistrikto (ruse Мостовская волость);
- Novozaimska subdistrikto (ruse Новозаимская волость);
- Omutinska subdistrikto (ruse Омутинская волость);
- Pletnjova subdistrikto (ruse Плетневская волость);
- Pjatkova subdistrikto (ruse Пятковская волость);
- Salamatova subdistrikto (ruse Саламатовская волость);
- Singulska indiĝena subdistrikto (ruse Сингульская инородческая волость).
- Slobodo-Beŝkilska subdistrikto (ruse Слободо-Бишкильская волость);
- Sujerska subdistrikto (ruse Суерская волость);
- Tersjukska subdistrikto (ruse Терсюкская волость);
- Tomilova subdistrikto (ruse Томиловская волость);
- Uporovska subdistrikto (ruse Упоровская волость);
- Ŝatrovska subdistrikto (ruse Шатровская волость);
- Ŝoroĥovska subdistrikto (ruse Шороховская волость);
- Jurginska subdistrikto (ruse Юргинская волость).
Konsisto je 1919
En 1912 Jalutorovska distrikto konsistis el jenaj subdistriktoj[3]:
- Avazabakejevska subdistrikto (ruse Авазбакеевская волость);
- Agaraka subdistrikto (ruse Агаракская волость);
- Arĥangelska subdistrikto (ruse Архангельская волость);
- Bigelinska subdistrikto (ruse Бигелинская волость);
- Bobilevska subdistrikto (ruse Бобылевская волость);
- Borovinska subdistrikto (ruse Боровинская волость);
- Vagajska subdistrikto (ruse Вагайская волость);
- Verĥ-Beŝkila subdistrikto (ruse Верхне-Бешкильская волость);
- Verĥ-Sujerska subdistrikto (ruse Верх-Суерская волость);
- Denisovska subdistrikto (ruse Денисовская волость);
- Jemurtla subdistrikto (ruse Емуртлинская волость);
- Zavodoukovska subdistrikto (ruse Заводоуковская волость);
- Ivanovska subdistrikto (ruse Ивановская волость);
- Isetska subdistrikto (ruse Исетская волость);
- Ingalinska subdistrikto (ruse Ингалинская волость);
- Kamiŝeva subdistrikto (ruse Камышевская волость);
- Kizakska subdistrikto (ruse Кизакская волость);
- Koda subdistrikto (ruse Кодская волость);
- Komissarovska subdistrikto (ruse Комиссаровская волость);
- Korkinska subdistrikto (ruse Коркинская волость);
- Krasnovska subdistrikto (ruse Красновская волость);
- Krasnogorska subdistrikto (ruse Красногорская волость);
- Labinska subdistrikto (ruse Лабинская волость);
- Libajevska subdistrikto (ruse Лыбаевская волость);
- Mininska subdistrikto (ruse Мининская волость);
- Mokrousovska subdistrikto (ruse Мокроусовская волость);
- Mostovska subdistrikto (ruse Мостовская волость);
- Niĵne-Manajska subdistrikto (ruse Нижне-Манайская волость);
- Novozaimska subdistrikto (ruse Новозаимская волость);
- Omutinska subdistrikto (ruse Омутинская волость);
- Petropavlovska subdistrikto (ruse Петропавловская волость);
- Pletnjova subdistrikto (ruse Плетневская волость);
- Pjatkova subdistrikto (ruse Пятковская волость);
- Salamatova subdistrikto (ruse Саламатовская волость);
- Singulska subdistrikto (ruse Сингульская волость).
- Slobodo-Beŝkilska subdistrikto (ruse Слободо-Бишкильская волость);
- Sujerska subdistrikto (ruse Суерская волость);
- Tersjukska subdistrikto (ruse Терсюкская волость);
- Tomilova subdistrikto (ruse Томиловская волость);
- Uvarovska subdistrikto (ruse Уваровская волость);
- Uporovska subdistrikto (ruse Упоровская волость);
- Ŝatrovska subdistrikto (ruse Шатровская волость);
- Ŝoroĥovska subdistrikto (ruse Шороховская волость);
- Jurginska subdistrikto (ruse Юргинская волость).
Malestablo
Laŭ ordonoj de la Tutlanda Centra Ekzekutiva Komitato de la 3-a de novembro 1923 kaj 12-a de novembro 1923 Jalutorovska distrikto estis malestablita. Ĝia teritorio eniris Tjumenan kaj parte Kurganan distriktojn[4].
Kelkaj areoj trafis aliajn distriktojn:
- Jurginska distrikto (ruse Юргинский район):
- Isetska distrikto (ruse Исетский район):
- Arĥangelska subdistrikto (ruse Архангельская волость);
- Bobilevska subdistrikto (ruse Бобылевская волость);
- Verĥ-Beŝkila subdistrikto (ruse Верхне-Бешкильская волость);
- Denisovska subdistrikto (ruse Денисовская волость);
- Isetska subdistrikto (ruse Исетская волость);
- Krasnovska subdistrikto (ruse Красновская волость);
- Krasnogorska subdistrikto (ruse Красногорская волость);
- Mininska subdistrikto (ruse Мининская волость);
- Slobodo-Beŝkilska subdistrikto (ruse Слободо-Бишкильская волость);
- Ŝoroĥovska subdistrikto (ruse Шороховская волость).
- Novozaimska distrikto (ruse Новозаимский район):
- Jemurtla distrikto (ruse Емуртлинский район):
- Verĥ-Sujerska subdistrikto (ruse Верх-Суерская волость);
- Jemurtla subdistrikto (ruse Емуртлинская волость);
- Kizakska subdistrikto (ruse Кизакская волость);
- Niĵne-Manajska subdistrikto (ruse Нижне-Манайская волость);
- Pjatkova subdistrikto (ruse Пятковская волость);
- Uvarovska subdistrikto (ruse Уваровская волость).
- Sujerska distrikto (ruse Суерский район):
- Ingalinska subdistrikto (ruse Ингалинская волость);
- Korkinska subdistrikto (ruse Коркинская волость);
- Petropavlovska subdistrikto (ruse Петропавловская волость);
- Singulska subdistrikto (ruse Сингульская волость).
- Sujerska subdistrikto (ruse Суерская волость);
- Uporovska subdistrikto (ruse Упоровская волость).
- Ŝatrovska distrikto (ruse Шатровский район):
- Jalutorovska distrikto (ruse Ялуторовский район):
- Mokrousovska distrikto (ruse Мокроусовский район):
- Mokrousovska subdistrikto (ruse Мокроусовская волость).
Kelkaj subdistriktoj estis dispartigitaj:
- Avazabakejevska subdistrikto (ruse Авазбакеевская волость) — al Pokrovska distrikto (ruse Покровский район) kaj Jalutorovska distrikto (ruse Ялуторовский район);
- Zavodoukovska subdistrikto (ruse Заводоуковская волость) — al Novozaimska distrikto (ruse Новозаимский район) kaj Jalutorovska distrikto (ruse Ялуторовский район);
- Komissarovska subdistrikto (ruse Комиссаровская волость) — al Jemurtla distrikto (ruse Емуртлинский район) kaj Novozaimska distrikto (ruse Новозаимский район).
Loĝantaro
Laŭ informoj de ĵurnalisto Ippolit Zavaliŝin en 1861 en la distrikto loĝis 300 000 homoj, el kiuj 2 140 viroj estis tataroj, okupintaj du volostojn. Li diris ke ili estas militaj koloniistoj, ligitaj al la Tobolska tatara ĉevala regimento[5].
Setlejoj
Arĥangelskoje
Vilaĝo Arĥangelskoje (ruse Архангельское) en 1898 estis nomita de vojaĝanto Konstantin Nosilov "granda, bone prikonstruita, neordinara vilaĝo". Ĝi havis vastan preĝejon kiu staris sur malnova bordo de la rivero Iseto, imponajn domojn kaj butikojn similajn al tiuj urbaj, lernejon. La vilaĝo famis per sia foiro, okazinta en novembro kaj specialiĝinta pri ledoj, alportitaj de la ĉirkaŭaj setlejoj. Laŭdire en 1898 oni alportis po ĝis 16 000 ledoj, venis po ĝis 60 komercistoj, inter kiuj estis riĉaj negocistoj kiel fratoj Kolmakovoj (ruse Колмаковы) el Jalutorovsko kaj Tjumeno, Abajdullinoj (ruse Абайдуллины), Reĉanovoj (ruse Речановы). Pli ol duonon da ledoj aĉetadis lokaj ledfaristoj, speciale tataroj el vilaĝo Nov-Jurtoj (ruse Новые Юрты). Pudo da ledo kostis en 1898 ĝis 4,5 rublojn, do Nosilov supozis ke jara enspezo de la foiro atingas 100 000 rublojn[6].
Beŝkilcevo
Vilaĝo Beŝkilcevo (ruse Бешкильцево) en 1898 estis priskribita de vojaĝanto Konstantin Nosilov kiel malriĉa kaj malpura, dronanta en koto kaj sterko, kun preĝejo kies stukaĵoj skvamiĝis[7].
Isetskoje
Vilaĝo Isetskoje (ruse Исецкое) en 1898 estis nomita de vojaĝanto Konstantin Nosilov negranda, sed "vigla riĉa vilaĝo, konsiderante ĝian geografian situon, estonta urbeto". Li skribis ke iam tie ekzistis tatara urbeto, transformita de rusaj koloniistoj je remparburgo. En 1898 la vilaĝo havis bonan brikan preĝejon, vastan foiran placon kaj butikojn[8]. Nosilov konstatis ke ĉiujare la rivero Iseto subfosas la bordon, sur kiu staras la vilaĝo, pro kio konstruaĵoj devas densiĝi en ĉiam pli malvasta areo. Li prognozis kun certeco ke fine la rivero ĉirkaŭos la vilaĝon, transforminte ĝin je insulo. En Isetskoje kuniĝis kvar landvojoj — la Kurgana, Ŝadrinska, Jalutorovska kaj Tjumena — kio faris ĝin grava transporta nodo. Rande de la vilaĝo staris antaŭneloge konstruita granda malsanulejo, kie laboris kuracisto kaj sukuristo. Sabate okazis bazarvendado, sed foiroj estis subevoluintaj kompare al apudaj vilaĝoj. Tie haveblis tamen riĉaj negocistoj, el kiuj unu eĉ vendis birdaĵojn, ledojn kaj grason ĉiujare eksterlanden tra Rigo, enspezante po 500 000 rublojn[9].
Ivanovskoje
Vilaĝo Ivanovskoje (ruse Ивановское) fine de la 19-a jarcento estis grandparte enloĝita de komioj. Ĝi havis preĝejon, kies belecon priskribis fine de la 19-a jarcento vojaĝanto Konstantin Nosilov[10].
Jurti Osinovskije
Tatara vilaĝo Jurti Osinovskije (ruse юрты Осиновские) fine de la 19-a jarcento estis konsiderata riĉa. En 1898 ĝi havis moskeon kaj du butikojn, el kiuj unu apartenis al tataro kaj alia al judo[11].
Kodskoje
Vilaĝo Kodskoje (ruse Кодское) laŭ Konstantin Nosilov devus pli ĝuste nomiĝi Kondinskoje (ruse Кондинское), ĉar ĝi formiĝis en la 17-a jarcento kiel Nikola-vilaĝeto (ruse Никольская заимка) de la Konda monaĥejo. Tiu lasta situis ĉe la norda rivero Obo, kie naturo malkonvenis por terkultivado, pro kio ĝi petis ĉe aŭtoritatoj permeson fondi vilaĝeton en pli suda loko, situanta apud oportuna rivero, ebligonta transportadon de greno kaj kolektitaj oferoj al la monaĥejo. La vilaĝeton fondis monaĥoj, kiuj konstruis tie preĝejon kaj aranĝis kultivadon de greno helpe de kamparanoj[12].
La unua preĝejo forbrulis en 1713 kaj en 1761 aperis la nova, konstruita danke al monoferoj, kolektitaj tra la tuta Siberio[13]. En 1898 vojaĝanto Konstantin Nosilov ankoraŭ trovis ene de ĝi grandan bildon de la Savinto, pentritan sur tolo en la 17-a jarcento por la unua preĝejo. Dum la incendio en 1713 ĝi estis forportita de vento kaj trovita sur monteto apud la vilaĝo, nur iom bruldamaĝita. Lokaj kamparanoj konsideris ĝin miraklofara, asertis ke ĝi avertis ilin pri malbonaj rikoltoj kaj epidemioj, kaj ĉiujare aranĝis krucomarŝon al loko, kie ĝi estis trovita[14].
En 1898 la vilaĝo havis bonan popolan lernejon kun internulejo por infanoj el malriĉaj kaj alilokaj familioj. La internulejo troviĝis en granda domo, oferita de loka riĉa kamparano. Vilaĝanoj okupiĝis pri agrikulturo kaj farado de peltoj (ĉefe vintre). Apud la vilaĝo eĉ funkciis peltofara grasofabriko de loka kamparano, kie oni buĉis brutojn kaj pritraktis iliajn felojn. Apud la vilaĝo troviĝis ankaŭ akvomuelejo[15].
Krasnogorskoje
Vilaĝo Krasnogorskoje (ruse Красногорское) en 1898 estis nomita de vojaĝanto Konstantin Nosilov "bela vilaĝo", kun imponaj domoj, poŝtejo, prizorgita ligna preĝejo. Ĝi staris sur alta bordo de Iseto kaj estis ĉirkaŭita de pluraj vilaĝetoj[16].
Mostovskoje
Vilaĝo Mostovskoje (ruse Мостовское) en 1898 estis menciita kiel fama pro siaj printempa kaj aŭtuna foiroj. Aŭtune okazis fiŝa foiro, de kiu fiŝaĵo estis transportata supren laŭ rivero Iseto ĝis Uralo. La foiron frekventis eĉ negocistoj el Tjumeno kaj Ŝadrinsko[17].
Rafajlovskoje
Vilaĝo Rafajlovskoje (ruse Рафайловское) en 1898 estis konsiderata malgranda, sed riĉa. Ĝi havis preĝejon, kies arkitekturon admiris vojaĝanto Konstantin Nosilov.
![]() |
|
Apud la preĝejo estis popola lernejo kaj ĉirkaŭ ĝi eta ĝardeno[18].
Zavod Petrovskij
Vilaĝo Zavod Petrovskij (ruse Завод Петровский) en 1898 estis la sola vilaĝo en la distrikto, kiu havis havenon. Tie funkciis fabriko, kiu produktis vitron kaj vitrajn ujojn[19].
Ekonomio
Ĵurnalisto Ippolit Zavaliŝin skribis en 1861: «De Jalutorovska distrikto jam komenciĝas fekunda grundo de sudaj distriktoj de tiu ĉi gubernio, kaj ankaŭ de la tuta malsupra parto de Siberio de Kurgano ĝis Transbajkalio». Tiutempe oni kultivis tie ĉefe printempan (ruse яровой) grenon, ankaŭ linon kaj kanabon. Tiujare en la distrikto estis 95 350 ĉevaloj, 96 147 bovoj, pli ol 10 000 ŝafoj, ĝis 50 000 porkoj[5].
Fine de la 19-a jarcento la distrikto loĝantoj okupiĝis pri metioj, komerco kaj agrikulturo. Vojaĝanto Konstantin Nosilov, vizitinta ĝin en 1898, mencias ke Jalutorovska distrikto famas per siaj toloj[20].
![]() |
|
Li rimarkigis ke ĉiujare Jalutorovska distrikto vendis en foiroj po ĝis 1,5 milionoj da arŝinoj da toloj kontraŭ pli ol 100 mil rubloj. Tio okazis ĉar argileca grundo ebligas kultivi bonan linon, do linaj toloj estis fajnaj kaj kvalitaj, kostis po 25 kopekoj kontraŭ arŝino[20]. Dum virinoj okupiĝis preskaŭ sole per farado de toloj kaj teksaĵoj el lano, kanabo kaj lino, viroj faris radojn, ĉarojn, lignajn telerojn kaj manĝilojn, agrikulturajn laborilojn, radrondojn, ringegojn ktp, uzante tiucele bonan lokan lignon (betuloj, pinoj, poploj). Ĉio ĉi estis vaste vendata en Uralo kaj transportata laŭ Tobolo, Irtiŝo kaj Obo al Centra Siberio[20].
Grava okupo rilatis al brutaro. Komence de aŭtuno kamparanoj veturis al kazaĥaj stepoj, tiutempe nomataj Kirgiza stepo (ruse Киргизская степь) kaj dum monatoj vagadis tie, aĉetante ĉe nomadoj ŝafojn, ĉevalojn kaj bovojn por venigi ilin al Jalutorovska distrikto kie oni nutris ilin kaj antaŭ komenco de vintraj frostoj oni mortigis la ŝafojn kaj bovojn dum ĉevaloj estis sendataj al foiroj aŭ fabrikoj en Uralo. Tra la tuta distrikto estis konstruitaj buĉejoj (ruse забойки), kie okazis buĉado kaj pritraktado de dekmiloj da bestoj[21]. Konstantin Nosilov taksis en 1898, ke ĉiujare tie estas buĉataj ĝis 500 000 brutoj kaj opiniis ke tiu malnova loka industrio estas la plej profita por Jalutorovska distrikto, klariganta ĝian prosperon kompare al la najbaraj distriktoj[22].
![]() |
|
Foiroj okazis regule en ĉiu sufiĉe granda vilaĝo[20]. Ĵurnalisto Ippolit Zavaliŝin konstatis en 1861, ke en la distrikto estas 52 foiroj, iuj el kiuj enspezas po 500 000 rublojn, kaj resumis: «Jalutorovska distrikto estas eterna foiro»[5].
Vidu ankaŭ
- Jalutorovsko
- Jalutorovska distrikto
- Tobolska gubernio
Referencoj
- 1 2 3 (2003) Петрова В. В.: Административно-территориальное деление Тюменской области (XVII-XX вв.) (ruse), p. 23. ISBN = 5-87591-025-9.
- ↑ (2003) Петрова В. В.: Административно-территориальное деление Тюменской области (XVII-XX вв.) (ruse), p. 52–57. ISBN = 5-87591-025-9.
- ↑ (2003) Петрова В. В.: Административно-территориальное деление Тюменской области (XVII-XX вв.) (ruse), p. 61. ISBN = 5-87591-025-9.
- ↑ (2003) Петрова В. В.: Административно-территориальное деление Тюменской области (XVII-XX вв.) (ruse), p. 61–62. ISBN = 5-87591-025-9.
- 1 2 3 Завалишин, И. (февраль 2000). “Путевые заметки (Тобольская губерния)”, Лукич (ru) (1), p. 93.
- ↑ Носилов, К. (сентябрь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (3), p. 164–165.
- ↑ Носилов, К. (сентябрь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (3), p. 162.
- ↑ Носилов, К. (сентябрь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (3), p. 167.
- ↑ Носилов, К. (сентябрь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (3), p. 168.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 125.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 131.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 154.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 154–155.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 156.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 156–157.
- ↑ Носилов, К. (сентябрь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (3), p. 166.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 154.
- 1 2 Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 145.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 128.
- 1 2 3 4 5 Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 126.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 148–149.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 151.
- ↑ Носилов, К. (июнь 2002). “По Туре, Тоболу и Исети”, Лукич (ru) (2), p. 149.