Jaime Garzón
Persona informo
Naskiĝo 24-an de oktobro 1960 (1960-10-24)
en Bogoto
Morto 13-an de aŭgusto 1999 (1999-08-13) (38-jaraĝa)
en Bogoto
Mortokialo pafvundo
Tombo Tombejo Jardines de Paz
Lingvoj hispana
Ŝtataneco Kolombio
Alma mater Nacia Universitato de Kolombio
Okupo
Okupo disidento • ĵurnalisto • pacaktivisto

Jaime Hernando GARZÓN FORERO (24-a de oktobro 1960 - 13-a de aŭgusto 1999) estis kolombia advokato, pedagogo kaj pac-luktanto. Li longatempe laboris en la televido kaj radio, li estis ankaŭ politikisto kaj urbestro de Sumapaz (1988-1990 kaj denove dum 1990-1994), eta vilaĝo proksime al Bogoto. Li ludis gravan rolon kiel paca negocanto inter la registaro kolombia kaj FARK.

Li fariĝis famulo danke al sia rolo en la naciaj komunikiloj (televido kaj radio), en kiuj li estas rekonata kiel pioniro de la politika humuro en la Kolombia televido. [1]

Plurfoje, Garzón diris en la komunikiloj ke oni minacadis lin per leteroj. La 13-a de aŭgusto li estis murdita de du murdistoj kiam li vojaĝis al sia laborejo. Dum la juĝa esplorado, la defendanto diris ke la nacia administra departemento pri sekureco (Hispane: Departamento Administrativo de Seguridad, DAS) deviigis la esploradon disde lia murdo . [2]

Vivo

Jaime Garzón estudis juron kaj politikajn sciencojn en la Nacia Universitato de Kolombio,[3] sed pro lia laboro politika kaj televida li neniam finis sian studadon, tamen li ricevis postmortan diplomiĝon en 1999.[4]

Je 1978, kiam li aĝis 18 kaj antaŭ esti akceptita en la universitato, Garzón aliĝis al grupo "José Solano Sepúlveda", urba reto de la gerila grupo ELN, lia kromnomo estis Heidi. Li estis membro de tiu grupo dum 3 monatoj, post tio li retiriĝis kaj fondis kun aliaj eks-gerilanoj la grupon por intelektuloj "El Rotundo Vagabundo".[4][5]

Pri ĉi tiu epoko, la ĵurnalisto Álvaro García deklaras:

Citaĵo
„ Lia rolado kiel milita stratego estis terura. Garzón fariĝis iaspeca senkulpa trobadoro gerila. Iam nokte, vidante la televidilon en "kambuĉe" (speco de gerila loĝejo, kutime situanta en la montaro) kune kun Gabino, ni vidis la televidan infanan programon Heidi-n. Jaime ekkantis "abuelito dime tú..." (Avo diru al mi..., nome la unuaj vortoj de la hispanlingva kanto pri Heidi). La gerila ĉefestro rigardadis lin kaj diris al li: "Kio okazas estas ke vi kredas ke vi estas la infanino de la montaro". De tiam la kromnomo de Garzón estis "Heidi". Li fakte neniam partoprenis en militaj operacoj kaj la plej grava misio kiun li havis estis zorgi la grupan monon. La mono estis enterigita kaj la laboro de Garzón estis malenterigi la monon dufoje ĉiutage por eviti ke la monbiletoj putriĝos pro humideco. Dum tiuj semajnoj en la montaro li konsciis ke la konflikto neniam solvos pafante plumbon. Post kvar monatoj li retiriĝis kaj revenis hejmen, al la koro de lia kara Bogoto.[5] ”
— Álvaro García, Kolombia ĵurnalisto

Urbestro de Sumapaz

Li urbestris etan urbon proksime al la ĉefurbo de Kolombio. Dum la Prezindenteco de Andrés Pastrana Arango, li estis elpostenigita en 1989 pro malkompreno de dokumento en kiu Garzón deklaris ke la nunaj putinoj en la urbeto estis la "putinaj FARK", la registaro komprenis ke Garzón starigis bordelon.[4] Garzón plendis al la registaro kaj venkis en la plendo je 1997. Ĵus la sama tago kiam li estis mortigita, okazontus oficiala akto en kiu li estus simbole enpostenigata kaj ricevus monkompenson. Dum la tempo kiam li estis urbestro, li konstruis sanejon, plibonigis la lernejon kaj pavimis la nuran straton de la urbo. [6] [7]

Dum 1990 kaj 1994 li laboris en la Casa de Nariño kiel kunordiganto de la traduko de la nova konstitucio al indiĝenaj lingvoj. [8] La tiama Prezidanto diras pri tiu epoko:

Citaĵo
„ "(...) Ankaŭ mi devis, ĉefe dum la Prezidenteco, koni la laboreman Garzón pri la solvo de la Kolombiaj problemoj: Lia ĉiutaga devo kun la "Nacia Plano de rehabilitado", kun la 1991-a konstitucio, kun la tradukado de la konstitucio al indiĝenaj lingvoj. Tiuj estis la agoj de eksterordinara kaj neanstataŭebla homo ”
— César Gaviria, eks-Prezidanto de Kolombio[5]

En la komunikiloj

En 1987 la direktoro de "Novaĵoj el la 7-a", Antonio Morales Riveira, sciis pri la famo de la urbestro de Sumapaz kiel imitanto de politikistoj. [9] Ĉi tiel li aperis unuafoje en televido.

Zoociedad

Kiam li laboris en Casa de Nariño, li ekis laboro en la komunikiloj, li neniam imagis kiom fama li estos pro tiu ĉi laboro. Lia unua televida programo estis Zoociedad (Vortludo inter la hispanaj vortoj "Zoo", prefikso kiun aludas al bestoj, kaj "sociedad" kiu signifas socion), produktata de "Cinevisión". La programo estis dissendita je la 21:00-a nokte. La temo de la programo estis nacia, socia kaj politika parodio, baldaŭ la programo fariĝis sukceso televida.

¡Quac! El noticero

Inter 1995 kaj 1997 li laboris en informa televido nomita ¡Quac! El noticero (Kŭak! la informa televido). En la programo Garzón rolis plurajn rolulojn, inter ili:

  • Néstor Elí: Portgardisto de konstruaĵo nomata "Kolombio".
  • Inti de la Hoz, serioza kaj moderna virino.
  • "Kamarado" Jhon Lenin, universitata studento maldekstremula.
  • William Garra, raportisto, inspirita de la fama raportisto de la 80-a jardeko William Parra.
  • Godofredo Cínico Caspa, advokato kaj politikisto ultrakonservativa.

Lechuza kaj CM&

Kiam la informa televido ¡Quac! fermiĝis en 1997, Garzón aliĝis al la programo televida "Lechuza" (Strigo) [10] Tie li kreis sian lastan kaj plej faman rolulon: Heriberto de la Calle (Heriberto el la Strato), Li estis bot-purigisto kiu intervjuis elstarajn kaj famajn personojn. Garzón interpretis al Heriberto ĝis sia mortigo en 1999.[11]

Televidaj programoj kaj roluloj

JaroProgramoRoluloj
1990 - 1993ZoociedadÉmerson de Francisco kune kun Elvia Lucía Dávila
1995-1997¡Quac! El noticeroNéstor Elí, Inti de la Hoz, 'compañero' Jhon Lenin, 'repostero' Wiliam Garra, Godofredo Cínico Caspa, Dioselina Tibaná
1997La LechuzaHeriberto de la Calle

Agoj por la paco

Jaime Garzón ege agis pro la kolombia paco, li plurfoje agis kiel negocanto paca, li helpis al la liberado de kaptitaj personoj. En 1998 la FARK forkaptis 32 personojn, inter ili 5 eksterlandanoj, ili estis liberigitaj danke al la helpado kaj senlaca agado de Garzón.[12]. 4 tagoj poste Garzón helpis al liberado de aliaj 9 personoj.[13]

La 6-an de majo 1998 la Generalo Jorge Enrique Mora Rangel, komandanto de la kolombia armeo, petis esplori la agojn de Garzón dum la liberado de la kaptuloj, [14][15] La 4-an de junio la "zar antisecuestros" (La caro kontraŭforkaptoj), emfazis la laboron de Garzón kiel porpaca helpanto.[15] Garzón provis paroli kun la Generalo, sed li ne volis paroli kun Garzón. Fine, la ĵurnalisto sendis komunikadon:

Citaĵo
„ "Generalo, ne serĉu malamikojn inter la kolombianoj kiuj riskas sian vivon ĉiutage por konstrui dignan, grandan kaj pacan patrujon, kiel la patrujo kiun mi volas kaj pro kiun vi luktas." ”

[16]

La 25-an de majo, la senatanino Piedad Córdoba estis forkaptita de la paramilitaroj, Carlos Castaño Gil, la tiama ĉefestro de la organizaĵo, akuzis ŝin helpi la gerilon. [17] Castaño mencias ankaŭ al Jaime Garzón. Laŭ Castaño, Garzón estis helpanto de la gerilo kaj gajnis monon per gerila forkaptado. Kiam ŝi estis liberigita, ŝi tuj sciigis al Garzón pri kion ili diris al ŝi.[18]

Murdo

Monumento al ĵurnalisto Jaime Garzón Forero ĉe Bogotá, la statuo estas de unu el liaj plej elstaraj roluloj: "Heriberto de la Calle".

La semajnfino de la 7-a kaj 8-a de aŭgusto 1999, Garzón provis kunveni kun Carlos Castaño en Antjokio[16]. La 10-a li vizitis alian paramilitaran estron en la "Cárcel Modelo" (Modelo malliberejo). Tiu estro sukcesis aranĝi intervjuon inter Garzón kaj Castaño, la intervjuo estis planata por la 14-a de aŭgusto.[16]

La 11-an de aŭgusto, Garzón diris al sia edzino kaj al ŝminkistino:"Oni mortigos min, ĝis morgaŭ mi havas lim-tempon por vivi". [16]

Je la 5:45 matene de la 13-a de aŭgusto 1999, kiam Garzón vojaĝis el sia hejmo al sia laborejo per griza ĵipo,[19] kaj kiam li ĝiris suden, en la kvartalo "Quinta Paredes", tre proksime al sia laborejo, li haltiĝis en trafik-lumo. Tiam li estis blokita de du uloj kiuj estis sur blanka motorciklo kaj sen identigilaj platoj,[19] la personoj sur la motorciklo alvokis lin kaj poste pafis al li 5 fojojn. Garzón estis 38-jara.

La krimo estis granda ŝoko, la kunlaborantoj ĵurnalaj de Garzón estis la unuaj personoj kiuj diskonigis la novaĵon pri lia murdo. [11] Centoj da personoj eliris al la stratoj por adiaŭi lin; la veturila ĥaoso pligrandiĝis kaj la por pied-iranta ponto situanta ĉe la "strato 22" kaj "Norda Aŭtovojo" falis je la 4-a vespere pro la pezo kaj movoj de 50 personoj kiuj atendis la funebran marŝon tie. 6 personoj mortis kaj 30 personoj estis vunditaj. [20][21]

La 5-an de februaro 2021 la kortumo konfirmis la 26-jaran punon kontraŭ eksa vicdirektoro de DAS (Administra Sekcio pri Sekureco) José Miguel Narváez pro la murdo de Jaime Garzón post pli ol 21 jaroj de la krimo.

Referencoj

  1. ↑ Bogotá padecerá ataques… de risa (hispane). lasemifusa.com (8 de abril de 2010). Arkivita el la originalo je 2010-06-15. Alirita 2012-08-13.
  2. ↑ Alirio Uribe Muñoz. Texto completo del alegato para sentencia en el caso del asesinato del periodista y humorista Jaime Garzón.. Equipo Nizkor.
  3. ↑ (2009) Jaime Garzón, 10 años de impunidad. ISBN 1909-5694.
  4. 1 2 3 Jaime Garzón, el genial impertinente (hispane). Vagabundo. Alirita 4 de junio de 2010.
  5. 1 2 3 Álvaro García (13 de septiembre de 1999). Jaime Garzón, 1960-1999 (hispane). Revista Semana. Arkivita el la originalo je 2009-09-18. Alirita 6 de junio de 2010.
  6. ↑ Kiel omaĝo, tiu aktuale nomiĝas Colegio Campestre "Jaime Garzón".
  7. ↑ Jaime Garzón, 1960 - 1999 (hispane). Revista Semana (13-a de septiembro 1999). Arkivita el la originalo je 2009-09-18. Alirita 4 de junio de 2010.
  8. ↑ Antonio Morales Riveiro (13-a de septiembro 2009). Diez años sin Jaime Garzón (Dek jaroj sen Jaime Garzón) (hispane). El Crucero. Alirita 6-a de junio 2010.
  9. ↑ Antonio Morales Riveiro (2003). Cuatro años sin Jaime Garzón (hispane). RevistaNumeroUno.com. Alirita 7-a de junio 2010.
  10. ↑ Así nació Heriberto de la Calle; fragmentos del libro 'Jaime Garzón, el genial impertinente' (hispane).
  11. 1 2 Radio Net Sale Del Aire (hispane).
  12. ↑ Guerrillero conocido como 'Romaña' fue condenado a 40 años de prisión por secuestro masivo (hispane).
  13. ↑ Guerrillero conocido como 'Romaña' fue condenado a 40 años de prisión por secuestro masivo (hispane). El Tiempo. Alirita 7 de junio de 2010.
  14. ↑ A Jaime Garzón (hispane). Arkivita el la originalo je 2010-06-10. Alirita 2012-08-13.
  15. 1 2 Ángela Cardona. A pesar de la impunidad, no olvidamos a Jaime Garzón (hispane). Periferia Prensa Alternativa. Alirita 7 de junio de 2010.
  16. 1 2 3 4 Fabián Cristancho Ossa. Jaime Garzón, 10 años de impunidad (hispane). Alirita 7-a de junio 2010.
  17. ↑ Senadora Piedad Córdoba revela que su hija menor desapareció hace tres años. Arkivita el la originalo je 2011-07-24. Alirita 2012-08-13.
  18. ↑ Lo dije hace siete años y como siempre, rechazaron mis declaraciones (hispane). Arkivita el la originalo je 2011-07-24. Alirita 7 de junio de 2010.
  19. 1 2 Caso Jaime Garzón (hispane).
  20. ↑ Acontecimientos trágicos (hispane).
  21. ↑ Un adiós de carnaval (hispane).
  • En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Jaime Garzón en la hispana Vikipedio.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.